Bok
Maktas betongarkitektur – med litt pynt
Espen Johnsen har laga ein grundig monografi over ein tidstypisk arkitekt vi framleis er usamde om.
Høgblokka til venstre og Y-blokka under oppføring.
Foto: Teigens Fotoatelier / Dextra Photo / Norsk Teknisk Museum
Sidan 22. juli 2011 har to arkitektoniske verk i Noreg av tragiske grunnar fått sterkare søkjelys på seg enn nokon andre. Det gjeld Høgblokka og Y-blokka i regjeringskvartalet, den første sterkt skadd, medan den andre, om enn uskadd, med store tryggleiksutfordringar. Etter bygningstekniske vurderingar er det no klårt at Høgblokka skal rehabiliterast, og dessutan skal dei to etasjane som vart bygde på i 1990, rivast, slik at den opphavlege skulpturale forma frå 1958 vert tilbakeført.
Dette var det minst kontroversielle ved planane for det nye regjeringskvartalet. Derimot har det vore mykje støy kring rivinga av Y-blokka. Mange har sett på det som eit overgrep mot eit åndsverk og mot arkitekten, Erling Viksjø (1910–1971).
Fabelaktig illustrert
Då er det særs passande at det no er kome ein stor og fabelaktig illustrert monografi om denne arkitekten, slik at både motstandarar og tilhengjarar kan få innsyn i personen og den stilretninga han representerte. Viksjø var ein frontfigur i Noreg for den funksjonalistiske modernismen, som var inspirert av Le Corbusier, og som Viksjø vidareutvikla i retning av brutalisme: Der ein ikkje dekkjer til betongen med «falske» fasadeplater.
Denne stilen var dessutan knytt til eit sosialistisk og sosialdemokratisk samfunnssyn. Le Corbusier var først tiltrekt av tidleg sovjetisk kommunisme, medan Viksjø vart Arbeidarpartiets arkitekt. Han sat på Grini samstundes med Einar Gerhardsen og var god ven av Lars Dahl Walløe, mektig ekspedisjonssjef under Aps dominans i 50-åra.
Viksjøs personlege biografi er temmeleg preglaus, og Espen Johnsen, som er professor i kunsthistorie ved Universitetet i Oslo, understrekar fleire gonger at han ikkje var nokon intellektuell. Han var heile tida flittig arkitekt, berre avbroten av nokre raptusar som kunstmålar, der han absolutt viste talent. Kan hende også for å oppleva å ha full kontroll på eitt område.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
