Dokumentarfilm

Regi: Thom Zimny

Road Diary: Bruce Springsteen and the E Street Band

Disney +, USA 2024

Korleis er det eigentleg skrudd saman, dette maskineriet, korleis fungerer alt så perfekt? Dei som fortumla har funne vegen ut frå konsertområdet etter ei av Bruce Springsteen sine maratonøkter og stilt seg dette spørsmålet, ør av lukka som brusar gjennom folkemengda, vil kunne få nokre svar om dei ser Road Diary, ein ny fjernsynsdokumentar om turnésirkuset som omgir artisten og hans høgt elska E Street Band.

Regissør Thom Zimny har hatt tilgang til Springsteens inste krins og det ein vel kan kalle Springsteen-industrien fleire gonger før, og leverer det som vert forventa både av dei som bestiller og av publikum – ei stødig, velfrisert, interessant framstilling som kjem eksklusivt tett på aktørane, utan store overraskingar.

Perfeksjonist

For Road Diary vil det seie at vi får vere med inn i lokalet og sjå Springsteen og bandet øve før dei siste verdsturneane gjekk i gang. Heilt først er dei smårustne etter årevis med pandemi, men desto større er tørsten etter å spele og å vere mellom folk. Springsteens omhyggelege arbeid med å forme settlista får plass, og det overraskar ikkje at mannen er perfeksjonist alt frå første stund.

Ingenting er tilfeldig, for dei som måtte tru det. Ein konsert er også ei forteljing, får vi høyre – om kven hovudpersonen er no, i denne fasen av livet. Rekkjefølgja til songane utgjer til saman eit større narrativ, og dette rammar også inn Road Diary, på sitt vis. Sjølv om denne tenkjemåten har kjenneteikna Springsteen som konsertartist lenge, har han vorte spissa av showet han gjorde på Broadway, kveld etter kveld.

Parallelt med dette postpandemiske utgangspunktet fortel filmen om eit konsertliv som har vart i fem tiår, og godbitane, både når det gjeld arkivopptak og anekdotar, er ikkje få. Heilt først var bilane knapt køyrbare, overnattingane var kummerlege, og saksofonist Clarence Clemons (1942–2011) steikte egg og bacon til heile gjengen til frukost. Det er lenge sidan no, gitt! Slik vert Road Diary også ei forteljing om venskap, kameratskap og speleglede, og ikkje minst, etter kvart som fansen også slepp til i siste del av filmen, om det unike fellesskapet som omgir Springsteen-turneane.

Vil ikkje skuffe fansen

Eg høyrer til mellom dei som kom meg på konsert både i fjor og i år, og det er spennande å høyre – frå dei som er på innsida av dette sirkuset – om korleis dynamikken og kommunikasjonen føregår på scenen. You just have to watch him, heiter det om sjefen sjølv, som tidvis gir beskjed og hintar med ganske så subtil mimikk og gestikk. Når Springsteen vert spurd, ganske tidleg i filmen, om ikkje han vil skalere ned litt, om ikkje alderdomen etter kvart opnar for noko anna enn desse tre timars energiutladningane han og bandet er så kjende for, så er svaret kategorisk nei. Kan ikkje skuffe fansen, goddammit!

Logikken er at dei som har høyrt om bandet sine konsertar i glansdagane, skal få ein smak på korleis det var, vert det sagt. Max Weinberg, som har spelt trommer i bandet i femti år, fortel at han aldri har vorte møtt av eit meir engasjert publikum enn desse siste åra, då pandemien har skapt ein eigen tørst. Formatet gir meining, i møte med forventningane som rår. Men denne sjåaren spør seg likevel, når rulleteksten kjem, om Springsteen, som nett fylte 75 år, bør kunne opne for at ein konsert med han i åra som kjem, kan vere noko anna og langt meir nedpå – ein mellomting mellom intime Broadway-show og medrivande arenaøkter. Eg har trua.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar, professor ved Universitetet i Bergen, og fast musikkskribent i Dag og Tid.