Rock

Beth Gibbons:

Lives Outgrown

Domino/Playground

Eg hoppa i stolen då «Floating on a Moment», den første, slåande singelen frå Lives Outgrown, det nye albumet til Beth Gibbons, dukka opp. Så kryssa eg av utgivingsdatoen i kalenderen. Det var eg neppe åleine om. Det dreier seg om første soloplate med eigne komposisjonar frå vokalisten mange lesarar vil kjenne frå Portishead, som gav ut tre album på 1990- og 2000-talet.

Lives Outgrown er produsert av Gibbons og James Ford (Arctic Monkeys, Depeche Mode), med noko ytterlegare produksjonsarbeid gjort av Lee Harris (Talk Talk), og denne trioen utgjer også kjernen i albumet.

Detaljar

Ford er albumets sentrale musikar, han er med på alskens instrument, gjerne ei heil lita rekkje på kvart einaste spor. Å lytte til «Floating on a Moment» og å lese omslagsheftet er å oppdage, strofe for strofe, alt han medverkar med av små og store detaljar. Korleis hadde avsluttande «Whispering Love» vore utan fløytespelet hans?

Harris er med på trommer og perkusjon (og dukkar opp på fløyte og mellotron), og han har vore med på å føre albumet fram frå den tidlegaste fasen – han er kreditert som medkomponist på noko av materialet. Raven Bush dukkar opp på fiolin og bratsj (og manar fram noko Velvet Underground-sk på «Whispering Love»).

Dei som kjem innom, har også eit avgjerande avtrykk. Howard Jacobs, som er med på eitt spor – «Reaching Out» – definerer lydbiletet ved å traktere fleire blåseinstrument. Elles er ei rekkje songarar med og korar, eit viktig element på Lives Outgrown, og strykarar og blåsarar ved Orchestrate spelar ei sentral rolle på fleire spor.

Uventa ekko

Eg er vel neppe åleine om å høyre ekko frå både venta og uventa stader, som når gammal Pink Floyd kling med på «Lost Changes». Det står fram som ein meditasjon over den vedvarande rekkja av omslag som definerer menneskelivet: «Time changes/ Life changes/ Is what changes things». Her går orda til Gibbons i sirkel, den neste strofa sluker den førre, idet endring fører med seg endring – det er elegant, men ikkje for fikst.

Ny musikk frå eller med Beth Gibbons er ei sjeldan gåve. Sist eg høyrde henne, dukka ho opp på Kendrick Lamars Mr. Morale and the Big Steppers (2022), men denne gongen er ho altså ikkje gjest i nokre små minutt. Lives Outgrown, som er laga i løpet av ein periode på ti år, rommar heile ti splitter nye songar.

Førehandsomtalane fortel at artisten, som fyller 60 år i 2025, har henta mykje frå sitt eige liv i arbeidet med Lives Outgrown, og helst då dei innsiktene som kjem når ein er komen meir enn halvvegs ned livets krunglete veg. Låtane rommar tema som det å vere mor, angst, overgangsalder, og det faktum at livets ende er noko ein i aukande grad får auge på i horisonten. Familie og venner fell bort og gjer innsikta uunngåeleg: «All we have is here and now», heiter det, fleire gonger, idet «Floating on a Moment» munnar ut.

Djupt alvor

Hjartet mitt er trøytt og slite, syng Gibbons på «Oceans». Eit djupt og kompromisslaust alvor kjenneteiknar altså Lives Outgrown. Albumet opnar likevel andre avgrunnar enn det Dummy gjorde, debutalbumet til Portishead som fyller tjue år i 2024. Lydbiletet er jordnært, med eit strøk av det rustikke, og slik sett eit stykke frå nattklubbar og DJ-ar.

Alt dette reflekterer vel at livets andre halvdel, som her altså er utsynspunkt for Gibbons, rommar eit anna mørker enn den første. Gibbons går den vegen kunsten fører henne. Men det å stire det som er stort og stygt i kvitauget, skjerpar også blikket mot det skimrande lyset som opnar seg på tampen i «Whispering Love», eit lys som for denne lyttaren sender tankane til Wim Wenders’ siste, styrkjande, eksistensielle film Perfect Days (2023). Det gir meining at det siste vi høyrer lyden av på Lives Outgrown, er fuglekvitter og gardsdyr – og godt gjer det også.

Lives Outgrown kjem ut 17. mai.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar, professor ved Universitetet i Bergen, og fast musikkskribent i Dag og Tid.