CD

Schönberg, Strauss, Mahler:

Friede auf Erden

Kammerchor Stuttgart; dir.: Frieder Bernius. Carus 2024

Den tyske komponisten og kordirigenten Clytus Gottwald, som døydde i fjor, var spesialist på kormusikk frå 1900-talet. I omslagsteksten til Kammerchor Stuttgarts nye plate skriv han at korkomposisjonar – særleg dei for kor åleine – var lite påakta av komponistane i denne tida, noko han ville bøta på. For å utvida det seinromantiske og modernistiske kormusikkrepertoaret omarbeidde han nemleg ei rekkje komposisjonar som har orkester- eller klaverakkompagment, til reine a cappella-verk. Elleve av dei er med på dette albumet, der den renommerte kormannen Frieder Bernius dirigerer.

Kraftprestasjon

Det mest vågale arrangementet er «Im Abendrot» (spor 2), som er Gottwalds a cappella-omarbeiding av fjerdesatsen «Adagietto» frå Gustav Mahlers (1860–1911) femte symfoni. Det interessante ved versjonen på plata er at harpa, som spelar ei viktig rolle i originalen, er gjenintrodusert, noko som skaper eit uvanleg lydbilete. Dei konsonantfattige, langsamt flytande korstemmene får slik ei viss framdrift, og det er harpa som utgjer motoren.

Likevel er resultatet i overkant sukkersøtt. Men dirigenten Bernius skal ha ros for å klara å strekkja dei lange melodilinene til songarane utan tap av intensitet, og som praktisk korprestasjon er satsen ein durabel tour de force.

Støttehjul

Den einaste originalkomposisjonen på albumet er også den suverent beste: 150-årsjubilanten Arnold Schönbergs reine korverk Friede auf Erden, op. 13 (spor 1), som går for å vera det siste tonale stykket hans før han gav seg atonaliteten i vald. Schönberg har her tonesett eit juledikt av sveitsaren Conrad Ferdinand Meyer frå 1886. Opphaveleg omtalte han verket som «fredshymne», men då han hadde gjeve opp alle tankar om nokon evig fred etter fyrste verdskrigen, kalla han det heller «ein illusjon for blandakor».

Stykket må vera noko av det teknisk vanskelegaste som nokon gong er komponert for kor. Den fyrste fram­føringa i 1907 måtte avlysast i siste liten, for koret takla det ikkje. Heile fire år gjekk før det fyrste gong var å høyra, og då i ein versjon med «støttehjul» – i form av instrument som dobla korstemmene slik at songarane ikkje risikerte å mista tonen.

Kammerchor Stuttgarts framføring er sjølvsagt utan støttehjul, altså reint vokal. Men sjølv for dette eliteensemblet er ikkje intonasjonen alltid heilt lytelaus. Me høyrer det i det plutselege, høge spranget i sopranstemma heilt mot slutten, som læt småsurt og har tvungen klang. Men dette er små lyte i den store samanhengen. Samla sett er tolkinga solid, med klåre korakkordar og dei for Bernius så typiske vide, velproporsjonerte dynamiske stigingane.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.