Konsert

Erland Cooper og Nest Quartet:

Musikk frå Orknøy-trilogien og albumet Folded Landscapes

Festspillene i Bergen, Håkonshallen, 1. juni

Tonen vart sett med fuglekvitter, og så lyden av tore og regn, då Erland Cooper og fire strykarar spaserte mellom publikum i Håkonshallen og fram til scenen førre laurdag kveld. Idet konserten tok til, følgde ein straum av menneskerøyster, som kulminerte i eit kort klipp frå Greta Thunbergs FN-tale, før opningsnummeret, henta frå fjorårets album Folded Landscapes, tok til.

Når ein nemner at det albumet tematiserer klimaendringane, bør ein straks leggje til at Cooper har interessert seg for naturlandskapet i all musikken han har laga – og då ikkje minst i trilogien vigd til Orknøyane, der han vaks opp og ofte held til: Solan Goose (2018), Sule Skerry (2019) og Hether Blether (2020). Musikken på desse utgivingane, som nærmar seg fugleliv, hav og kystkultur, er stadsnær og poetisk. Feltopptak får blande seg med melodiøs ensemblemusikk med greiner inn i popmusikken. Under konserten veksla Cooper mellom å spele på piano, skru litt på nokre knottar og tilføre lag av elektronisk lyd, og å leie strykarane med mild og tydeleg direksjon.

Passande konsertstad

Den gamle steinhallen på Bergenhus, som vart bygd i ei tid då linene mellom Orknøyane og Noreg var tette, kjendest som ein passande arena for repertoaret. Konserten, som var ein del av festspela i Bergen, er Coopers første i Skandinavia, og frå scenen kommenterte artisten lyset som seiv inn gjennom glaset, som likna det han kjenner frå Orknøyane – «som jo ikkje er så langt herfrå», som han sa. Dei som kjenner kysten, vil også kjenne han att i Coopers musikk.

Av gode grunnar skal mobilar vere avskrudde eller på lydlaus i konsertsalen, og helst plasserte i ei lomme. Cooper inviterte publikum til å bryte denne regelen og leite fram telefonane for å finne vegen til nettsidene hans. Nokre sekund seinare var Håkonshallen fylt av fuglekvitter. Songen til svarttrasten fekk spele inn i musikken som vart framført – eit enkelt, elegant og verknadsfullt grep. «Dette hadde John likt», sa Cooper, som dediserte konserten til den skotske poeten John Burnside, som døydde dagen før.

Erland Cooper på scena saman med Nest Quartet i Håkonshallen laurdag 1. juni.

Foto: Helene Myksvoll / Festspillene i Bergen

Utanom det vanlege

Dei som hadde funne vegen til Håkonshallen, som langt frå var full, fekk ei oppleving utanom det vanlege. Nokre dagar før konserten kunne ein lese eit intervju med Cooper i Bergens Tidende, der han spora musikkinteressa si tilbake til barndomsåra. Medan kompisar brukte tida si på fotballbana eller sprang etter jenter, knabba den unge Erland tidt og ofte nøkkelen til skulen frå far sin, som var lærar, og låste seg inn. Der fann han seg til rette i musikkrommet og prøvde seg på ulike instrument, og på firesporsopptakaren.

Anekdoten seier noko om nærleiken i Coopers uttrykk. Mest av alt skaper han eit heilt eige musikalsk rom, der landskap og menneske inngår som sterke, integrerte element i orkestreringa. Kvar og ein som kom på konsert denne første kvelden i juni, vart invitert inn i dette rommet.

Heilt til slutt, etter høgdepunkt som «Linga Holm» og «Skreevar«, framførte Cooper og gjengen «First of the Tide», der artisten tok til mikrofonen og song, nett slik han gjer det på Sule Skerry. Konkurransen er hard, men eg veit ikkje om nokon finare hyllest til morgonstunda enn denne vesle songen – som også fungerte perfekt som avslutning på konserten.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar, professor ved Universitetet i Bergen, og fast musikkskribent i Dag og Tid.