CD

Johann Wilhelm Wilms:

Symfoni og ouverturar

Münchner Rundfunkorchester; dir.: Ivan Repušić. CPO 2024

Æraen med Haydn, Mozart og Beethoven i tiåra kring 1800 har ein dominerande posisjon i dagens klassiske musikkliv. Men der er lite plass til andre komponistar enn dei kanoniserte. Difor er det alltid interessant når det kjem innspelingar av gløymde meistrar frå perioden. Slike oppdagingar har plateselskapet CPO spesialisert seg på, og her presenterer dei éin symfoni og fire orkesterouverturar av Johann Wilhelm Wilms.

Han kom til verda i 1772 i det som i dag er den tyske delstaten Nordrhein-Westfalen, men flytte alt i slutten av tenåra til Amsterdam, der han blei buande til han døydde i 1847. Nærare 200 verk – mellom dei sju symfoniar, fem ouverturar og fem klaverkonsertar – hadde han då på samvitet.

Mange av Wilms’ orkesterverk blei trykte i den kresne musikkmetropolen Leipzig, noko som vitnar om populariteten hans. Symfoni nr. 6 i d-moll, op. 58 (1819), skulle likevel bli ein av dei siste suksessane hans.

I 1821 råka lagnaden hardt. Kona døydde etter å ha sett eit daudt barn til verda, og brått sat han igjen som åleineforsørgjar for fire små. Året etter bar han også den to år gamle yngstedottera til grava. Svartsyn gjorde at han trekte seg stadig meir attende frå ålmenta og tente til livsopphaldet som – etter kvart blind – organist.

Solid messing

Den dystre d-mollsymfonien syner ein komponist på høgd med tida si. Dei musikalske temaa i opningssatsens eksposisjon (spor 1) er samvitsfullt forma og fantasifullt varierte, og kontrapunktikken mot slutten, i det som på fagspråket heiter gjennomføringsdelen, vitnar om ein skolert musikar.

Spesielt likar eg dei optimistiske lysglimta som stundom trengjer gjennom molltristessen, sorgmuntre parti som kringkastingsorkesteret i München under den kroatiske dirigenten Ivan Repušić veit å framheva. Orkesteret presterer jamt godt, med god intonasjon i strykarane og ein prektig og presis messingseksjon. Særleg i den beethovensk-heroiske tredjesatsen «Scherzo» (spor 3) får messingblåsarane briljera.

Beethovensk

Dei fire opusnummerlause orkesterouverturane på plata blei aldri prenta, og me veit heller ikkje når eller til kva høve Wilms skreiv dei. Grunnhåtten er her meir underhaldande og virtuos, og påverknaden frå Beethoven påtakeleg. Slik minner den idylliske ouverturen i E-dur (spor 5) med sine fine soloparti for horn og fløyte om «pastoralsymfonien», medan den djerve tonen i Ess-dur-ouverturen (spor 6) verkar inspirert av «Eroica-symfonien».

I ouverturane når Wilms likevel ikkje det uttrykksmessige og komposisjonstekniske nivået som i symfonien. Originaliteten syner seg særleg i dei fantasifulle instrumentkombinasjonane. Kor ofte høyrer me til dømes ein hornsolo med fjørlett pizzicato-akkompagnement?

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikk­meldar i Dag og Tid.