Bok
Persisk klassikar
Moralske forteljingar og kvervlande lyrikk er gjendikta til norsk.
Side frå manuskriptet «Masnavi» av Jalal al-Din Rumi.
Foto: The Met
Rumi (1207–73) er eit av dei store namna frå klassisk persisk litteratur, til liks med Ferdousi, Hafez og Omar Khayyam. Dei to sistnemnde har vore dei mest lesne i Vesten: Goethes diktsamling Vest-austleg divan er særleg inspirert av Hafez, mens Omar Khayyam har vorte ein klassikar på engelsk takk vere Fitzgeralds attdiktingar.
Denne poesien er ofte tvitydig, også for heimepublikumet: Hafez kan lesast som kjærleiksdiktar, men også som islamsk mystikar. For eit vestleg publikum er det enda vanskelegare: Viktige kulturelle referansar kan gå oss hus forbi, eller orda kan tyde noko heilt anna enn vi er vane med. For å sitere Finn Thiesen, som tidlegare har attdikta persisk poesi saman med Kittelsen: «regn er behagelig og solskinn plagsomt (…) Uglen symboliserer ikke klokskap, men ødeleggelse og ruin (…) Musikk er en synd og fattigdom en dyd». Når Rumi seier til dømes rus, dans og kjærleik, kan vi difor ikkje gå ut frå at han tenker på det desse orda tyder for oss.
Bestseljar
Rumi var ein skriftlærd og religiøs leiar. Den store samlinga hans av forteljande dikt, Masnaví, er kjend som «Den persiske Koranen», og dei lyriske dikta hans vart til i samband med den rituelle dansen som framleis vert praktisert av Mevlevi-ordenen, dei «kvervlande dervisjane». Det er difor ikkje overraskande at Rumi er mindre kjend i vesten enn dei meir «sekulære» diktarane Hafez og Omar Khayyam.
I dei seinaste tiåra er Rumi likevel blitt ein bestseljar på engelsk, særleg i Coleman Barks’ utgåve, som byggjer på tidlegare engelske omsetjingar. Barks har fått mykje kritikk for å avislamisere tekstene; til dømes vert «Om nokon spør deg om jomfruene i paradiset» omsett til «If anyone asks you how the perfect satisfaction of all our sexual wanting will look». Det spørs likevel om ikkje avislamiseringa er ein føresetnad for suksessen: Rumi er blitt ein leverandør av visdomsord som set lesaren i ei lett opphøgd stemning, framført i eit språk som er fridd frå vekta av all religiøs eller kulturell tradisjon. Døme kan ein enkelt finne på Google.
Moralske forteljingar
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
