Musikk
Skuggar og lys
Vårens Joni Mitchell-boks dokumenterer dei mest markante jazzåra hennar.
Joni Michell på musikkfestivalen Bread & Roses i 1980.
Foto: Richard McCaffrey / jonimitchell.com
«Du song livet mitt», sa Meryl Streep i ein videotale til Joni Mitchell då artisten vart tildelt Grammypris i 2022 – det viste seg at skodespelaren hadde eit livslangt, intenst forhold til musikken til Mitchell. Og no følgjer eit fint, lite essay av Streep med ein ny boks, The Asylum Albums (1976–1980), som opnar dørene inn til ei tid som vart viktig for Mitchell.
Utgivinga rommar fire (i lydleg forstand) «nyoppussa» utgivingar frå ein fascinerande kunstnarleg periode: Hejira (1976), Don Juan’s Reckless Daughter (1977), Mingus (1979) og Shadows and Light (1980). Platene som kom rett før desse, Court and Spark (1974) og The Hissing of Summer Lawns (1975), var kjenneteikna av ei utvikling bort frå det akustiske uttrykket på dei første platene til Mitchell, og i retning av noko rikare og meir samansett. Denne tendensen heldt fram på siste halvdel av 1970-talet, og då særleg i form av ei markant orientering mot jazzen, på det som skulle verte dei siste utgivingane på plateselskapet Asylum.
Oppbrot og brot
Særleg får dette utslag på Hejira i form av Jaco Pastorious sin bandlause bass, som viste seg å passe utmerkt med Mitchells særeigne gitarspel på fire spor – mellom dei den storarta opninga «Coyote». Hejira er verkeleg eit framifrå album, fullt av rørsle og reiser, av oppbrot og brot, med heilt klare forankringar i nokre turbulente år i Mitchells biografi – ein slags mosaikk av road movies.
Når ein lyttar tilbake til platene Joni Mitchell laga i desse åra, vert ein slegen av kor kompromisslause dei er. Det dreier seg om ein eventyrlysten og utprøvande periode då ho gjekk sine eigne vegar, utan å tenkje for mykje på kommers og platesal.
Denne impulsen gjer seg særleg gjeldande på Mingus, som hadde sitt opphav i eit samarbeid med den legendariske jazzbassisten Charles Mingus (1922–1979), som har komponert ein del av materialet. Mingus gjekk bort undervegs, og Mitchell ikkje berre dediserte plata til han, men enda opp med å nærme seg livet hans, sett i lyset av breiare afrikansk-amerikansk historie, på verket som til slutt vart Mingus – der Pastorious får selskap av folk som Wayner Shorter og Herbie Hancock.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
