Gitarmeisteren John Abercrombie skulle etter planen ha stått på scena på Victoria Nasjonal Jazzscene i Oslo i fjor haust. Eg hadde sett meg ut nett denne konserten alt tidleg i vår, klar for å reisa eins ærend for å endeleg få oppleva ein av mine absolutte favorittar innan moderne jazzgitar på scena. Slik ville ikkje lagnaden det. Abercrombie gjekk bort i august, 72 år gamal.

John Abercrombie (fødd 1944), frå New York, var ei sentral røyst i det nye, opne og klangbaserte jazzuttrykket som oppstod på 1970-talet kring det tyske plateselskapet ECM.

Tidlegare hadde Abercrombie fokusert på meir standard jazzuttrykk og spelt jazzblues og bebop i orgeltrio, men etter kvart som han vart ein del av den nye generasjonen ECM-artistar, utvida han paletten og gjorde innspelingar og konsertar med meir utforskande musikarar, som til dømes 12-strengsgitarist Ralph Towner, sitarspelar Collin Walcott, trompetist Don Cherry, perkusjonist Nana Vasconcelos og Jan Garbarek.

Særleg dei fyrste innspelingane frå midten av 1970-talet med jazzrocktrioen Gateway, saman med bassist Dave Holland og trommeslager Jack DeJohnette, begge kjende for samarbeid med Miles Davis, står sterkt i diskografien hans.

Elegante frasar

Musikken Abercrombie spelar, driv frå eksperimenterande og psykedeliske klangar i ein slags futuristisk Jimi Hendrix-inspirert stil, til meir trygge, velkjende og velspelte standardmelodiar, i tradisjonen etter folk som gitarlegendene Jim Hall og Wes Montgomery.

Eit sentralt element i Abercrombies spel er mykje luft mellom linjene, som om han stoggar og trekker pusten etter kvar frase, og lèt resten av lydbiletet – eller stilla – få vera i fred, til dess han har ei ny linje klar. Dette er ikkje sjølvsagt for improviserande gitaristar eller pianistar, då ein på desse instrumenta kan arbeide opp teknikk som gjer at ein godt kan rasa vidare, og spele så lange linjer over så lang tid ein berre kan og vil. Her har John Abercrombie meir til felles med blåsarar og songarar i måten han vel å byggja opp komposisjonen i augneblinken.

Stilskapar

Forutan å vera ein stilskapar innan gitarimprovisasjon er Abercrombie ein komponist med ei heilt eiga røyst. Sjekk i den samanhengen ut den særs velkomponerte låten «Sing Song», frå albumet Gateway 2. Han er eit godt døme på gitaristens særmerkte skrivemåte, som er både artikulert, nyansert og samstundes open og grenselaus i tolkingsmoglegheiter. Gateway-albuma viser også den makelause gåva han har til sensitivt og lyttande samspel, gjennom både lange friimproviserte strekk og meir gjennomkomponerte parti.

I tillegg til å gje ut mange soloalbum for selskapet ECM har John Abercrombie òg vore sentral som gjestemusikar på ei mengd innspelingar. Her finst mykje storarta musisering å dykka ned i, frå over fire tiår.

Stein Urheim

Stein Urheim er musikar og fast skribent i Dag og Tid.