Alt dette var framleis ikkje nødvendig
Ruinar etter Al Shifa-sjukehuset, som var det største og mest avanserte sjukehuset i Gaza by, fotografert 6. april, etter at israelske styrkar trekte seg ut.
Foto: Tedros Adhanom Ghebreyesus / Reuters / NTB
Tilnærminga Martin Krasnik står for – velvilje, forståing, mild kritikk – har vore brukt av Vesten i fleire tiår. Denne tilnærminga har ikkje verka så langt, og kjem sannsynlegvis ikkje til å gjere det i framtida.
I Dag og Tid sist veke reagerte Martin Krasnik, redaktør i danske Weekendavisen, på mitt essay «Alt dette var ikkje nødvendig» (Dag og Tid, 22. mars 2024). Der kritiserte eg mellom anna Krasniks påstandar om at Noreg er det mest israelkritiske landet i Vesten. Eg freista å vise at Krasniks tesar ikkje toler ei nærare gransking, at dei ikkje held mål verken logisk eller empirisk. Til dømes er Irland – som sist veke gav Sør-Afrika støtte i folkemordsaka mot Israel – meir kritisk enn Noreg. Island, Spania og Sverige står fram som minst like kritiske. Denne veka lufta òg Frankrike moglege EU-sanksjonar mot Israel. Til og med Jo Biden og USA er i ferd med å gå tom for Israel-orsakingar, og det seier ikkje så reint lite.
Eg har også store problem med å sjå kva som er gale med utsegnene til norske politikarar, eller med at dei var tidleg ute med å krevje humanitær våpenkvile. No har sjølv FNs tryggingsråd gjort det – utan at Israel bryr seg. Krasnik har rett i at norske politikarar lenge har hatt «fantomsmerter» etter Oslo-prosessen. Men dette har gitt stikk motsett verknad enn Krasnik trur. For norsk UD, og skiftande parti i regjering, har om noko vore langt mindre kritisk til Israel enn dei elles ville vore. Det er fordi fred i Midtausten har vore ein karriereveg i UD, og ein har halde fast på illusjonen om at det er eit slags liv i Oslo-prosessen, lenge etter at han var stein død. Noreg har gått rundt på tærne for ikkje å fornærme Israel.
Med den siste krigen synest denne fasen rett nok å vere over. Utanriksminister Espen Barth Eide har ofte brukt eit klart språk, eit som er meir på linje med veljarane hans. Og det er sjølvsagt positivt.
I svaret sitt skriv Krasnik lite eller ingenting om min kritikk av hans påstandar om Noreg. Det er som om han har gitt opp å forsvare dei, og det trur eg er like greitt. I staden freistar han å polemisere mot andre sider av essayet mitt. Derfor skal også resten av svaret mitt til Krasnik handle om desse innvendingane.
Krasnik meiner at eg alt med tittelen «Alt dette var ikkje nødvendig» bryt med essaysjangerens lover. For eg konkluderer alt der med at massedrapa og dei vanvitige øydeleggingane i Gaza ikkje er nødvendige. Men essayet er ein humanistisk sjanger, og eg trur ikkje nokon humanist, mellom Montaigne og meg, ville ha hevda at alt det som har skjedd i Gaza, faktisk er nødvendig. Berre blant Israels ivrigaste støttespelarar vil ein slik konklusjon vere mogleg. Og som Krasnik har bite seg merke i, høyrer eg ikkje til den gruppa.
Gjer han? Krasnik skriv at eg «viser ikkje den minste interesse for den historiske og ideologiske bakgrunnen for åtaket». Men gode Krasnik, det er akkurat dette essayet mitt handlar om. Det kunne ha vore tittelen, men det er berre ingressen. Forskjellen mellom oss er at eg ser Hamas som eit direkte produkt av Israels 57 år lange okkupasjon, kolonisering, apartheidstyre og brutale undertrykking. Det er derfor denne terrororganisasjonen finst. Berre så det er sagt: Eg er heilt einig med Krasnik i at terrorangrep mot sivile er heilt uakseptabelt. Samstundes blir det heilt meiningslaust å sjå Hamas’ ideologi uavhengig av Israels okkupasjon og undertrykking av palestinarane.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
