Det som ikkje står der
Rein ved toppen av Gråhøa i Sødorpfjellet i Gudbrandsdalen.
Foto: Paul Kleiven / NTB
Stortingsmeldinga drøftar ikkje årsaka til at her er so lite villrein.
Eva Aalberg Undheim skriv i Dag og Tid 19. april om kva som står i stortingsmeldinga om villrein. Mest interessant er kanskje det som ikkje er drøfta i meldinga. Forskjellen mellom vill og tam rein er ikkje drøfta, og det står ingenting om at tamreinindustrien har utrydda den ville reinen frå storparten av høvelege leveområde.
Etter istida kom reinsdyr av vår underart, Rangifer tarandus tarandus, på same vis som folk, til Noreg frå sør, men ogso frå aust, nord for breen. Folka frå sør og nord blanda seg og levde mest av fisk, sel og kval, men jakta ogso rein. Seinare kom samar med tamrein.
I dag er det over 600.000 reinar av vår underart i Norden. Villrein er ikkje ei eiga art eller underart, men er rein som vert forvalta med jakt etter hjorteviltforskrifta. Tamrein vert rekna som semi-domestisert og vert styrt mellom reingjerde av gjetarar på motorfarkostar og hundar, vert lokka med kraftfôr. Dei vert ville om dei vert sleppte fri og jakta på, som i Forollhogna og i Rendalen.
I stortingsmeldinga står ei vakker soge om korleis fyrst neandertalarar og sidan menneske i Vest-Europa overlevde ved å jakta på villrein. Det står: «Fortellingen om reinen og menneskene og vår dype felles historie er forhåpentligvis et viktig bidrag til arbeidet med å bevare Europas viktigste kulturminne.» Det er litt vanskeleg å skjøna kva kulturminne som skal bevarast. Underarta er bevart, er det forvaltingsmåten for villrein, viltlevande rein av særskilt opphav eller spelet mellom jegeren menneske og byttet rein som skal takast vare på?
Menneske kan tenkja seg at særskilde genetiske variantar med bestemte innvandringsvegar er meir verdfulle enn andre variantar. Artsdatabanken reknar ikkje tamrein som semi-domestisert, men som domestisert, og tolkar retningslinene til IUCN, Den internasjonale naturvernunionen, slik at ville dyr av domestisert opphav ikkje kan reknast med når ei art skal vurderast for raudlista.
Viltlevande rein av reint tamreinopphav i Forollhogna og Rendalen vert difor ikkje rekna som villrein, sjølv om dei lever som villrein og trur dei er villrein. Likevel reknar Artsdatabanken reinen på Hardangervidda med 70 prosent tamreingen som vill.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
