G. Johannesen og dei innvigde
Kaj Skagen og Georg Johannesen. Faksimile Dag og Tid 11. november
Slik eg les innlegga mot essayet mitt om Georg Johannesen i Dag og Tid 4. november, hevdar dei på ulike vis at det ikkje lèt seg gjera å ta stilling til Johannesens skjønnlitterære produksjon eller politiske syn utan samstundes å dra inn verksemda hans som lærar ved Universitetet i Bergen og bidraga hans om retorikk. Ein skulle altså ikkje kunna vurdera dikta og dei politiske artiklane til Georg Johannesen utan inngåande kjennskap til retorikklæra og språkfilosofien hans.
Men Georg Johannesens forfattarskap vert då esoterisk, noko berre dei innvigde kan skjøna. Dette vert spegla i ideen om den litterære tenkjemåten hans som eit mislukka strev etter eit paradigmeskifte, slik Grepstad skriv, eller som Amund Børdahl seier i ei førelesing som ligg på YouTube: «Georgs bøker er [...] krevende å lese hvis man ikke er villig til å arbeide med dem. Det er derfor bøker man får forholdsvis lite ut av hvis man leser dem en eller to ganger, man bør egentlig studere dem.» Ein må med andre ord vera student eller tilsett ved eit universitet for å få utbyte av denne forfattarskapen. Eller endå snevrare: Ein må ideelt sett ein gong i tida ha vore Johannesens student. Det er jo påfallande at alle som i dag bryr seg med å debattera, eller forsvara han, har vore det. Nye, friske lesarar finst knapt.
Johannesens retoriske hovudverk Rhetorica Norvegica vart kalla «direkte leserfiendtlig» av den komiteen som gav han professorkompetanse i retorikk i 1995. Den same komiteen peika òg på noko anna heilt vesentleg, nemleg at for Georg Johannesen er «retorikk totalretorikk, dvs. den omfatter menneskets hele tilværelseshorisont». Vi snakkar då om eit komplett, eigenprodusert, idiosynkratisk verdsbilete. Komiteen seier vidare at han «med sin retoriske verdensanskuelse [bygger] et imponerende og konsekvent totalsyn», slik at retorikken blir «en gransking av alt menneskelig». Og så kjem ei tilføying som vel er ein eufemistisk uttrykt, nesten ironisk kritikk: «Det er nesten mer enn en kan forvente av en professor.»
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
