Verdsbilete

Erik Klepsvik

Me står overfor tre store konfliktar i dag – ein i Midtausten, ein i Asia og ein i Europa, konfliktar som går fleire tiår tilbake i tid. I alle desse tre konfliktane har USA, med vestverda på slep, spela ei viktig rolle. Det som kjenneteiknar alle tre konfliktane, er at USA og vestverda fram til no har handla ut frå styrke.

Som i nesten alle konfliktar er den sterke parts grunngjeving av det edlaste slag, enten i form av kamp mot terrorisme i Palestina, mot Putin-regimets imperiebygging i Europa, eller mot det kinesiske kommunistpartiets aggresjon i Sør-Kina-havet og overfor Taiwan.

Dette verdsbiletet – at vestverda med USA i spissen kjempar ein rettvis kamp mot terror, diktatur og ekspansjon – kan ein sjølvsagt velja å tru på; Dag og Tid gjer sanneleg sin del av jobben. Men fleire og fleire land i den delen av verda me kan kalla det globale sør, trur ikkje på dette. For særs mange land er Russland og Kina pålitelege partnarar både når det gjeld diplomati, politikk og handel. Russland spelar ei viktig balanserande rolle i utvidinga av BRICS, og Kinas pragmatiske program for handel og utvikling er i ønskt velkommen i store delar av verda.

Sjølv har eg budd i over tjue år i Kina, og opplevd kor langt frå sanninga det biletet vestverdas medium teiknar av landet, er frå røynda slik ein vanleg kinesar opplever det.

I konfliktar er styrke viktigare enn hensikter og narrativ. Fram til no har me ført våre krigar fordi me kan, fordi me risikerer lite, fordi våre narrativ har dominert i media, og fordi krigane har hatt totalt asymmetriske styrkeforhold i vår favør, ofte i form av avstandskrigar med fly eller dronar.

Dei siste månadars utvikling bør ha lært oss at Israel med støttespelarar ikkje er allmektige i regionen, at Russland har våpen fullt på høgd med våre, og overlegen våpenproduksjonskapasitet, og at Kinas styrke og vilje til forsvar av eigne standpunkt er udiskutable.

For den som vil sjå gjennom tjukke lag av vestleg propaganda, er det heller ikkje slik at den grunnleggjande årsaka til desse tre konfliktane har endra seg dei siste tiåra – Russland ynskjer ikkje ein fiendtleg militærallianse nær sine grenser, palestinarane har aldri akseptert ein israelsk settlarstat basert på ein herrefolksideologi, og for Kina representerer eit sjølvstyrt Taiwan ein uavslutta borgarkrig.

Det er ikkje berre endra styrkeforhold i kvar einskild av desse konfliktane, men det sterke partnarskapet mellom Russland og Kina bør gje oss ekstra grunn til varsemd med omsyn til sabelrasling, for desse to landas kombinerte ressursar og kapasitetar overgår truleg vestverdas. Det bør vera klårt at desse to stormaktene har sterke sams interesser i å demma opp mot det dei opplever som amerikansk-vestleg ekspansjon.

Konklusjon: Ingen ting tyder på at vestverda har styrke til å vinna i dei konfliktane ho er involvert i. Desto større grunn til å erstatta ynskjetenking med realisme, skitkasting med diplomati, og å engasjera seg med motparten i reelle samtaler for å finna løysingar på desse konfliktane som er akseptable for alle partar.