Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Samfunn

Arbeidarlekkasjen

Klarer Noreg seg utan arbeidsinnvandringa? No er det nemleg like mange polakkar som reiser attende, som dei som kjem til Noreg.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Kva gjer norske byggjeplassar når polakkane reiser?

Kva gjer norske byggjeplassar når polakkane reiser?

Foto: Jarl Fr. Erichsen / NTB scanpix

Kva gjer norske byggjeplassar når polakkane reiser?

Kva gjer norske byggjeplassar når polakkane reiser?

Foto: Jarl Fr. Erichsen / NTB scanpix

3246
20190607
3246
20190607

Lytt til artikkelen:

Ein regnblaut morgon i 2012 vaknar eg av eit plask og nokon som ropar i stova over meg. Eg spring opp for å sjå, og vert møtt av ei stor raud bøtte midt på stovebordet. Mor mi spring og tørkar opp vatn så fort ho kan. Delar av generasjonsbustaden vi bur i, er over hundre år gammal og må ha nytt tak. No tek det inn vatn.

– Flytt deg, ropar mor mi og spring forbi meg for å tømme bøtta.

Vi har heldigvis byggjearbeidarar på plass. Huset er nesten heilt ramma inn av stillas, arbeidarane står i fleire høgder og skiftar ut bordkledningen. Det vert kommunisert på ei febrilsk blanding av norsk, engelsk og handrørsler medan vatnet dryp.

Men, tenkjer eg, medan eg står i Oslo i 2019 og ser på ei gravemaskin rett over vegen for husværet mitt. Hadde vi oppdaga vasskaden i år i staden, ville det kanskje gått endå verre. For no reiser færre polske arbeidarar til Noreg. Faktisk er det like mange som reiser til Polen att, melde Fafo i ei undersøking førre veke. Og LO uttrykte uro for at arbeidsinnvandringa har gjort nordmenn for late, på årets Fafo-konferanse. Bygg- og anleggsnæringa i Noreg manglar 14.300 arbeidarar, melder Nav.

Då eg voks opp, i ei lita bygd med under 500 innbyggjarar, tulla ein med at det snart budde fleire arbeidsinnvandrarar enn innfødde i bygda.

Men i Polen har lønene auka etter at landet vart med i EU, melder Forskning.no. Landet har fått det same problemet som Noreg, dei treng arbeidskraft til byggjeverksemdene sine. Og ifølgje ei polsk spørjeundersøking i 2018 melde 90 prosent av dei spurde at dei ikkje var interesserte i å søkje jobb i utlandet. Så korleis skal ein då få rekruttert meir arbeidskraft til norske byggjeplassar? Skal ein leite ein annan stad etter å leige inn arbeidskraft, eller skal ein utdanne fleire norske ungdommar til bygningsarbeidarar?

Men så enkelt er det ikkje. I februar melde NRK at Noreg òg manglar lærlingar. Sjølv om fleire søkte seg til yrkesfag i 2018, er det ikkje nok ungdom som vil ha eit slikt yrke. Og det er kanskje ikkje så rart, når Fafo-forskarar meiner at arbeidsinnvandringa har endra styrkeforholdet mellom arbeids­takarar og arbeidsgjevarar i byggjenæringa. Attåt har yrkesfag òg lenge hatt lågare status enn studiespesialisering. Eg tenkjer på då eg sjølv skulle velje utdanningslaup på vidaregåande.

– Du skal vel velje allmennfag, spurde far min.

Men Noreg kan ikkje dekkje behovet for arbeidskraft dei neste åra dersom alle skal ta studiespesialisering. Tidlegare i år vart òg reglane for innleigd arbeidskraft stramma inn. Når ein i tillegg kan få studiekompetanse sjølv om ein har fagbrev, kvifor er det då så vanskeleg å motivere ungdommen til å verte handverkarar?

Medan eg står og kikar på byggjeplassen over vegen, er det godt å vite at taket på generasjonsbustaden no er tett. Men den som arvar det over hundre år gamle småbrukshuset, bør håpe på at Noreg har fått bukt med arbeidarmangelen før neste lekkasje.

Mone Celin Skrede er frilansjournalist og fast skribent i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Lytt til artikkelen:

Ein regnblaut morgon i 2012 vaknar eg av eit plask og nokon som ropar i stova over meg. Eg spring opp for å sjå, og vert møtt av ei stor raud bøtte midt på stovebordet. Mor mi spring og tørkar opp vatn så fort ho kan. Delar av generasjonsbustaden vi bur i, er over hundre år gammal og må ha nytt tak. No tek det inn vatn.

– Flytt deg, ropar mor mi og spring forbi meg for å tømme bøtta.

Vi har heldigvis byggjearbeidarar på plass. Huset er nesten heilt ramma inn av stillas, arbeidarane står i fleire høgder og skiftar ut bordkledningen. Det vert kommunisert på ei febrilsk blanding av norsk, engelsk og handrørsler medan vatnet dryp.

Men, tenkjer eg, medan eg står i Oslo i 2019 og ser på ei gravemaskin rett over vegen for husværet mitt. Hadde vi oppdaga vasskaden i år i staden, ville det kanskje gått endå verre. For no reiser færre polske arbeidarar til Noreg. Faktisk er det like mange som reiser til Polen att, melde Fafo i ei undersøking førre veke. Og LO uttrykte uro for at arbeidsinnvandringa har gjort nordmenn for late, på årets Fafo-konferanse. Bygg- og anleggsnæringa i Noreg manglar 14.300 arbeidarar, melder Nav.

Då eg voks opp, i ei lita bygd med under 500 innbyggjarar, tulla ein med at det snart budde fleire arbeidsinnvandrarar enn innfødde i bygda.

Men i Polen har lønene auka etter at landet vart med i EU, melder Forskning.no. Landet har fått det same problemet som Noreg, dei treng arbeidskraft til byggjeverksemdene sine. Og ifølgje ei polsk spørjeundersøking i 2018 melde 90 prosent av dei spurde at dei ikkje var interesserte i å søkje jobb i utlandet. Så korleis skal ein då få rekruttert meir arbeidskraft til norske byggjeplassar? Skal ein leite ein annan stad etter å leige inn arbeidskraft, eller skal ein utdanne fleire norske ungdommar til bygningsarbeidarar?

Men så enkelt er det ikkje. I februar melde NRK at Noreg òg manglar lærlingar. Sjølv om fleire søkte seg til yrkesfag i 2018, er det ikkje nok ungdom som vil ha eit slikt yrke. Og det er kanskje ikkje så rart, når Fafo-forskarar meiner at arbeidsinnvandringa har endra styrkeforholdet mellom arbeids­takarar og arbeidsgjevarar i byggjenæringa. Attåt har yrkesfag òg lenge hatt lågare status enn studiespesialisering. Eg tenkjer på då eg sjølv skulle velje utdanningslaup på vidaregåande.

– Du skal vel velje allmennfag, spurde far min.

Men Noreg kan ikkje dekkje behovet for arbeidskraft dei neste åra dersom alle skal ta studiespesialisering. Tidlegare i år vart òg reglane for innleigd arbeidskraft stramma inn. Når ein i tillegg kan få studiekompetanse sjølv om ein har fagbrev, kvifor er det då så vanskeleg å motivere ungdommen til å verte handverkarar?

Medan eg står og kikar på byggjeplassen over vegen, er det godt å vite at taket på generasjonsbustaden no er tett. Men den som arvar det over hundre år gamle småbrukshuset, bør håpe på at Noreg har fått bukt med arbeidarmangelen før neste lekkasje.

Mone Celin Skrede er frilansjournalist og fast skribent i Dag og Tid.

Polen har fått det same problemet som Noreg, dei treng arbeidskraft til byggjeverksemdene sine.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Henry «Tippen» Johanson reddar i kampen mot Tyskland i OL i Berlin i 1936. Då det var 2‒0 til Noreg, gjekk Hitler og følgjet hans.

Henry «Tippen» Johanson reddar i kampen mot Tyskland i OL i Berlin i 1936. Då det var 2‒0 til Noreg, gjekk Hitler og følgjet hans.

Foto: arkiv / NTB

BokMeldingar

Året 1936 bak nyhenda

Ingen medvitne nordmenn tvilte på storkrig.

Aage G.Sivertsen
Henry «Tippen» Johanson reddar i kampen mot Tyskland i OL i Berlin i 1936. Då det var 2‒0 til Noreg, gjekk Hitler og følgjet hans.

Henry «Tippen» Johanson reddar i kampen mot Tyskland i OL i Berlin i 1936. Då det var 2‒0 til Noreg, gjekk Hitler og følgjet hans.

Foto: arkiv / NTB

BokMeldingar

Året 1936 bak nyhenda

Ingen medvitne nordmenn tvilte på storkrig.

Aage G.Sivertsen

Teikning: May Linn Clement

Feature

Flyplassblues

Ingen stad kjenner eg meg så trygg som på ein flyplass.

May Linn Clement

Teikning: May Linn Clement

Feature

Flyplassblues

Ingen stad kjenner eg meg så trygg som på ein flyplass.

May Linn Clement

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis