Attmed
Eg har mange favorittord. Skemtan ok gaman, skjemt og moro, som ei norrøn omskriving for sex. Grisgrendt fordi det kling så fint, og fordi det er slik storparten av Noreg er. Svivørdsle fordi det viser til eit ærestap som ofte utløyser hemn. Og hemn kan vera blodig moro! Gabba, altså å driva med moro, ap og lureri – fordi det er lånord i norrønt som anten kjem frå latin eller gammalfransk, og som dessutan kan knytast til 70-tals Ramones-punk og Frode Gryttens barnebok Gabba Gabba Hey.
Eg skal ikkje snakka om desse, men legg frå meg både norrønt, gammalfransk og alle språkvitartendensar. Eg vågar meg derimot på å snakka om eitt enkelt ord som kjem til å bli hengande i hovudet mitt i all framtid av heilt andre grunnar – og det er så enkelt som ordet attmed. Dei lydlege kvalitetane til ordet gjer det mjukt og venleg. Å vera attmed er å vera saman, på same tid og i same rom, både fysisk og mentalt. Eg vil gjerne ha nokon å vera attmed.
Eg hadde ein nabo som drukna for nokre år sidan. Han fall i eit vatn, og det gjekk lang tid før dei fann han. Det var ein mann som var godt eldre enn eg, ein jovial og snakkesalig bergensar – til tider litt høglydt og påståeleg på ein velmeinande og entusiastisk måte – akkurat slik bergensarar kan vera.
Eg var på ferie då han forsvann, og det gjekk lang tid før eg fekk vita kva som hadde skjedd. Den siste gongen eg møtte han, var ein usedvanleg fin og varm sommarkveld. Han sat på terrassen sin saman med sambuaren, eg åleine på terrassen attmed.
Eg vart invitert over og klatra over rekkverket med ei vinflaske i handa. Det vart ein sein og veldig morosam kveld – og midt i låtten tagde naboen, vart mjukare og rolegare i røysta og spurde meg: Veit du kva favorittordet mitt er? Det finst berre på nynorsk.
Så reiste han seg, gjekk rundt bordet og sette seg ned attmed meg på benken. «Det er attmed, tenk på kor fint det er å vera attmed nokon. I dette attmed er det eit samhald, ei ro og eit rom som berre er så utruleg fint.» Det var det varaste og mest uventa denne mannen kunne ha gjeve meg – og det varte ein liten augneblink då også eg vart mållaus.
Så reiste han seg, og samtalen gjekk vidare om alt frå hundar, forstyrrande trampolinar, utviding av terrassar og fiskestenger.
Utgreiinga om å vera attmed er det siste eg verkeleg veit at denne naboen sa til meg. Det er det eg tenkjer på når eg innimellom kjem på han. Det er det eg tenkjer på når eg ser over på terrassen til naboen. Det er det eg tenkjer på når eg ser sambuaren hans – og eg lurer kvar gong på om eg burde ha fortalt dette til ho, eller om det vert å tråkka for nær kjenslene til nokon eg ikkje kjenner så godt. Og i ny og ne tenkjer eg at det er det eg sjølv ønskjer meg. I dag er favorittordet mitt attmed.
Ingvil Brügger Budal
Ingvil Brügger Budal er førsteamanuensis i norsk ved NLA Høgskolen i Bergen og fast skribent i
Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Eg har mange favorittord. Skemtan ok gaman, skjemt og moro, som ei norrøn omskriving for sex. Grisgrendt fordi det kling så fint, og fordi det er slik storparten av Noreg er. Svivørdsle fordi det viser til eit ærestap som ofte utløyser hemn. Og hemn kan vera blodig moro! Gabba, altså å driva med moro, ap og lureri – fordi det er lånord i norrønt som anten kjem frå latin eller gammalfransk, og som dessutan kan knytast til 70-tals Ramones-punk og Frode Gryttens barnebok Gabba Gabba Hey.
Eg skal ikkje snakka om desse, men legg frå meg både norrønt, gammalfransk og alle språkvitartendensar. Eg vågar meg derimot på å snakka om eitt enkelt ord som kjem til å bli hengande i hovudet mitt i all framtid av heilt andre grunnar – og det er så enkelt som ordet attmed. Dei lydlege kvalitetane til ordet gjer det mjukt og venleg. Å vera attmed er å vera saman, på same tid og i same rom, både fysisk og mentalt. Eg vil gjerne ha nokon å vera attmed.
Eg hadde ein nabo som drukna for nokre år sidan. Han fall i eit vatn, og det gjekk lang tid før dei fann han. Det var ein mann som var godt eldre enn eg, ein jovial og snakkesalig bergensar – til tider litt høglydt og påståeleg på ein velmeinande og entusiastisk måte – akkurat slik bergensarar kan vera.
Eg var på ferie då han forsvann, og det gjekk lang tid før eg fekk vita kva som hadde skjedd. Den siste gongen eg møtte han, var ein usedvanleg fin og varm sommarkveld. Han sat på terrassen sin saman med sambuaren, eg åleine på terrassen attmed.
Eg vart invitert over og klatra over rekkverket med ei vinflaske i handa. Det vart ein sein og veldig morosam kveld – og midt i låtten tagde naboen, vart mjukare og rolegare i røysta og spurde meg: Veit du kva favorittordet mitt er? Det finst berre på nynorsk.
Så reiste han seg, gjekk rundt bordet og sette seg ned attmed meg på benken. «Det er attmed, tenk på kor fint det er å vera attmed nokon. I dette attmed er det eit samhald, ei ro og eit rom som berre er så utruleg fint.» Det var det varaste og mest uventa denne mannen kunne ha gjeve meg – og det varte ein liten augneblink då også eg vart mållaus.
Så reiste han seg, og samtalen gjekk vidare om alt frå hundar, forstyrrande trampolinar, utviding av terrassar og fiskestenger.
Utgreiinga om å vera attmed er det siste eg verkeleg veit at denne naboen sa til meg. Det er det eg tenkjer på når eg innimellom kjem på han. Det er det eg tenkjer på når eg ser over på terrassen til naboen. Det er det eg tenkjer på når eg ser sambuaren hans – og eg lurer kvar gong på om eg burde ha fortalt dette til ho, eller om det vert å tråkka for nær kjenslene til nokon eg ikkje kjenner så godt. Og i ny og ne tenkjer eg at det er det eg sjølv ønskjer meg. I dag er favorittordet mitt attmed.
Ingvil Brügger Budal
Ingvil Brügger Budal er førsteamanuensis i norsk ved NLA Høgskolen i Bergen og fast skribent i
Dag og Tid.
Fleire artiklar
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet i november i fjor.
Foto: Dag og Tid
Fylgjene av konkurransestaten
Rune Slagstad syner korleis venstresida lenge har gløymt røtene og prinsippa sine. Der andre held seg til vande spor, gjenetablerer han vona om at vi kan finne ut av kva som er viktigast å diskutere.
Jean-Marie Le Pen døydde 7. januar, 96 år gamal.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ein politisk krigar har falle
Jean-Marie Le Pen (1928–2025) vart ein nybrotsmann for all høgrepopulisme i dag.