Energi
Der sjølv staten taper sin rett
Regjeringa ynskjer å taka 90 prosent av all profitt frå straum som vert seld for over 70 øre. Det får ho neppe til lenge. Dei kommunale kraftselskapa er altfor sterke.
Storvassdammen i Ulla-Førre-vassdraget, den største fyllingsdammen i landet, demmer opp det største magasinet i landet, Blåsjøen.
Foto: Martin NH / Wikimedia Commons
Den 28. september gjorde Jonas Gahr Støre og Trygve Slagsvold Vedum noko uvanleg. Dei kalla inn til pressekonferanse før statsbudsjettet vart lagt fram og varsla ei ekstraordinær avgift og ny og tilbakeverkande grunnrenteskatt, som Lovavdelinga i Justisdepartementet seier kan vera lovleg, men dei er ikkje heilt sikre.
Støre og Vedum sa at staten frå den 1. januar 2022 skulle auka grunnrenteskatten på kraft, og at staten frå den dagen av, før Stortinget hadde vedteke det, ville taka 90 prosent av all profitt frå kraft som vart seld for over 70 øre. Og den avgifta skulle ikkje verta lagd på gjennomsnittsprisen frå veke til veke, eller dag til dag, men frå time til time.
Konfiskera
Å taka 90 prosent av all ekstraprofitt lyt vi nesten seia er konfiskatorisk. Det er slikt land i krig held på med. Men det finst gode argument for ei slikt skattenivå: For det fyrste dekkjer no staten rekninga til innbyggjarane med det same nivået, nesten. Er gjennomsnittsnivået på kraft i løpet av ein månad over 70 øre til deg og meg, dekkjer staten 90 prosent. Det er rimeleg at staten ikkje vert sitjande att med heile rekninga, medan dei kommunale kraftselskapa har gode dagar.
For det andre har prisen på straum over tid aldri vore så høg som han har vore siste året. Kraftselskapa har aldri investert på basis av ein så høg pris. Og for det tredje er Noreg eit av dei fremste donasjonslanda til Ukraina. At kraftselskapa skal sitja att med ein superprofitt på grunn av ein krig, kan ein med ein viss moralsk patos hevda er uheldig.
Kortvarig
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
