Sakte sau
Det er ikkje lett å få bilete av gryterett til å bli bra. Men sau og lam er fotogene og ålreite dyr. Desse beitar i Vestre Gausdal.
Alle foto: Dagfinn Nordbø
Koriander
Coriandrum satívum er ei urt i skjermplantefamilien.
Både blad og frø kan brukast som matvarer, frøa tørka som krydder, blada gjerne friske.
I europeisk mat er frøa mest brukte, medan både frø, røter og blad er mykje nytta i asiatisk mat.
Kjelde: Wikipedia
Koriander
Coriandrum satívum er ei urt i skjermplantefamilien.
Både blad og frø kan brukast som matvarer, frøa tørka som krydder, blada gjerne friske.
I europeisk mat er frøa mest brukte, medan både frø, røter og blad er mykje nytta i asiatisk mat.
Kjelde: Wikipedia
Eg har lenge vore tilhengar av saktekoking. Sjølv om mange måltid blir prega av hastverk – egg og bacon til middag er heilt i orden her i huset, og det same er ostesmørbrød, omelett eller steikt ris – er den verkelege nytinga alltid knytt til mat som har fått hyggje seg lenge i gryta.
For mange år sidan hende nemleg det at eg kom over ei bok om saktekoking, ho låg og freista meg for 99 kroner i ei korg på postkontoret, og dermed blei eg påverka til å kjøpe den enklaste og mest primitive saktekokaren på marknaden, som då kosta nokre få hundrelappar.
Saktekokaren blei spådd av tabloidmedia å bli det nye store, men det skjedde ikkje her i landet. Eg kjenner ingen som har ein. Men her i huset er han konge, og det er ikkje noko problem å bruke ei vanleg gryte i omnen eller på komfyren for nesten same effekt.
Fordelen med saktekokaren er at du fint kan gå frå han for ein tur til butikken eller ein kaffi i parken, han står jo der så fredeleg på benken og gjer jobben, kokar på låg varme, og bortsett frå det kjappe forarbeidet er det einaste du gjer, å lette på loket iblant for å sjå at alt går rett for seg, om det manglar krydder, syre, søtleik eller væske.
Sidan vi er i lammesesongen, er det mykje fårikålpropaganda å sjå, og det skal seiast, ein fårikål eg kokte med grønsakskraft og villsau for ei stund sidan, gjekk inn i historia som eit absolutt kulinarisk høgdepunkt. Men så er det så mykje anna snadder ein kan lage av sau og lam, til dømes kan det lagast på marokkansk vis.
Marokkanarane bruker tagine, ei keramikkgryte med lok som tradisjonelt blei sett over bålet. Eg kom over nokre pakkar med lammebog som låg der så einsame og prisnedsette i butikken, og då var det gjort. Eit kjapt søk på nettet, verdas beste kokebok, gav hundrevis av tips til korleis dette blir festmat.
Brun ein kilo lammebog i litt olje. Pass på å ikkje ha i for mykje kjøt i panna om gongen, for då blir det kokt. Vi vil ha den fine brune fargen. Legg kjøtet i gryta etter kvart. Så deler du to lauk i to og deretter i skiver, opp i panna med det i åtte–ti minutt, så dei blir mjuke og fine. Alt no duftar det så herleg at naboen ramlar innom og lurer på kva slags herlegdom som er på ferde – og sjølvsagt er det meir enn nok mat til alle som skulle kome inn døra.
Riv ein tommelfinger med ingefær og slå fem fedd kvitlauk flate med kniv og finhakk. Dette har du i panna saman med ei matskei knust spisskum, ei matskei knuste korianderfrø og ei klype kanel og litt safran eller gurkemeie for farge.
Den marokkanske versjonen har skal av konserverte sitronar, men du kan fint bruke skal av ein vanleg usprøyta sitron, raspa eller finhakka, pluss litt av safta. Ei skei tomatpuré steiker saman med alt i nokre minutt og skal i gryta saman med ein dryg halvliter varm kraft. Vatn pluss buljong går fint, også kraft på boks, men eiga kraft frå frysaren er liksom det gjævaste.
No har du seks–åtte timar på deg til å gjere akkurat kva du vil. Hurra! No kan du gå ut og mate fuglane, lese avisa, ta ein kaffi, glane på folk, bli forelska eller planleggje revolusjon. Ein saktekoksr skal setjast på lågaste varme, brukar du gryte i omn eller på komfyren, er 100 grader passe.
Når kjøtet er så mørt at det nesten fell av beinet, har du i ei skei honning, endå litt meir sitronsaft og ei handfull svarte oliven om du har. Lat det surre vidare i ein halvtime. Server med ris eller couscous og pynt gjerne med hakka friske urter som koriander, mynte og persille.
Det er sjølvsagt kryddera som er løyndomen her. Rist dei litt i turr panne før du mortar dei, særleg korianderfrø og spisskum, så sørg for å bruke heile, ferske frø. I ein mortar blir dei herlege oljene og duftene frigjorde. Korianderfrø passar forresten utmerkt til tunfisk: Hell ut olja i tunfiskboksen og tilsett fisken ei halv matskei nypulverisert koriander, litt sitronsaft, majones og nykverna pepar.
Der har du pålegget sitt – og det er så billeg at du kan skru på panelomnen ein ekstra halvtime.
Dagfinn Nordbø er satirikar og tekstforfattar.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Eg har lenge vore tilhengar av saktekoking. Sjølv om mange måltid blir prega av hastverk – egg og bacon til middag er heilt i orden her i huset, og det same er ostesmørbrød, omelett eller steikt ris – er den verkelege nytinga alltid knytt til mat som har fått hyggje seg lenge i gryta.
For mange år sidan hende nemleg det at eg kom over ei bok om saktekoking, ho låg og freista meg for 99 kroner i ei korg på postkontoret, og dermed blei eg påverka til å kjøpe den enklaste og mest primitive saktekokaren på marknaden, som då kosta nokre få hundrelappar.
Saktekokaren blei spådd av tabloidmedia å bli det nye store, men det skjedde ikkje her i landet. Eg kjenner ingen som har ein. Men her i huset er han konge, og det er ikkje noko problem å bruke ei vanleg gryte i omnen eller på komfyren for nesten same effekt.
Fordelen med saktekokaren er at du fint kan gå frå han for ein tur til butikken eller ein kaffi i parken, han står jo der så fredeleg på benken og gjer jobben, kokar på låg varme, og bortsett frå det kjappe forarbeidet er det einaste du gjer, å lette på loket iblant for å sjå at alt går rett for seg, om det manglar krydder, syre, søtleik eller væske.
Sidan vi er i lammesesongen, er det mykje fårikålpropaganda å sjå, og det skal seiast, ein fårikål eg kokte med grønsakskraft og villsau for ei stund sidan, gjekk inn i historia som eit absolutt kulinarisk høgdepunkt. Men så er det så mykje anna snadder ein kan lage av sau og lam, til dømes kan det lagast på marokkansk vis.
Marokkanarane bruker tagine, ei keramikkgryte med lok som tradisjonelt blei sett over bålet. Eg kom over nokre pakkar med lammebog som låg der så einsame og prisnedsette i butikken, og då var det gjort. Eit kjapt søk på nettet, verdas beste kokebok, gav hundrevis av tips til korleis dette blir festmat.
Brun ein kilo lammebog i litt olje. Pass på å ikkje ha i for mykje kjøt i panna om gongen, for då blir det kokt. Vi vil ha den fine brune fargen. Legg kjøtet i gryta etter kvart. Så deler du to lauk i to og deretter i skiver, opp i panna med det i åtte–ti minutt, så dei blir mjuke og fine. Alt no duftar det så herleg at naboen ramlar innom og lurer på kva slags herlegdom som er på ferde – og sjølvsagt er det meir enn nok mat til alle som skulle kome inn døra.
Riv ein tommelfinger med ingefær og slå fem fedd kvitlauk flate med kniv og finhakk. Dette har du i panna saman med ei matskei knust spisskum, ei matskei knuste korianderfrø og ei klype kanel og litt safran eller gurkemeie for farge.
Den marokkanske versjonen har skal av konserverte sitronar, men du kan fint bruke skal av ein vanleg usprøyta sitron, raspa eller finhakka, pluss litt av safta. Ei skei tomatpuré steiker saman med alt i nokre minutt og skal i gryta saman med ein dryg halvliter varm kraft. Vatn pluss buljong går fint, også kraft på boks, men eiga kraft frå frysaren er liksom det gjævaste.
No har du seks–åtte timar på deg til å gjere akkurat kva du vil. Hurra! No kan du gå ut og mate fuglane, lese avisa, ta ein kaffi, glane på folk, bli forelska eller planleggje revolusjon. Ein saktekoksr skal setjast på lågaste varme, brukar du gryte i omn eller på komfyren, er 100 grader passe.
Når kjøtet er så mørt at det nesten fell av beinet, har du i ei skei honning, endå litt meir sitronsaft og ei handfull svarte oliven om du har. Lat det surre vidare i ein halvtime. Server med ris eller couscous og pynt gjerne med hakka friske urter som koriander, mynte og persille.
Det er sjølvsagt kryddera som er løyndomen her. Rist dei litt i turr panne før du mortar dei, særleg korianderfrø og spisskum, så sørg for å bruke heile, ferske frø. I ein mortar blir dei herlege oljene og duftene frigjorde. Korianderfrø passar forresten utmerkt til tunfisk: Hell ut olja i tunfiskboksen og tilsett fisken ei halv matskei nypulverisert koriander, litt sitronsaft, majones og nykverna pepar.
Der har du pålegget sitt – og det er så billeg at du kan skru på panelomnen ein ekstra halvtime.
Dagfinn Nordbø er satirikar og tekstforfattar.
Fleire artiklar
Teikning: May Linn Clement
Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.
Tusen dagar med russisk katastrofe
KrF-leiar Dag Inge Ulstein får ikkje Stortinget med seg på å endre retningslinjene for kjønnsundervisning i skulen.
Thomas Fure / NTB
Utfordrar kjønnsundervisninga
Norske skulebøker kan gjere elevar usikre på kva kjønn dei har, meiner KrF-leiar Dag Inge Ulstein.
Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.
Foto: Thomas Fure / NTB
Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.
Den rumenske forfattaren Mircea Cartarescu har skrive både skjønnlitteratur, lyrikk og litterære essay.
Foto: Solum Bokvennen
Mircea Cărtărescu kastar eit fortrolla lys over barndommen i Melankolien
Taiwanarar feirar nasjonaldagen 10. oktober framfor presidentbygget i Taipei.
Foto: Chiang Ying-ying / AP / NTB
Illusjonen om «eitt Kina»
Kina gjer krav på Taiwan, og Noreg anerkjenner ikkje Taiwan som sjølvstendig stat. Men kor sterkt står argumenta for at Taiwan er ein del av Kina?