Det er ikkje måte på sopp no. Det er sopp overalt. To mann frå den lokale baren min gjekk ut i skogen og plukka 15 kilo på to timar. Dei klarte ikkje å bere meir. I sosiale medium er det så gult at du lurer på om det er noko feil med fargane på dataskjermen. Ein vert nesten gul på fingrane av å skrolle seg gjennom alle dei bognande korgene og bøttene.

Naturen er gåvmild etter så mykje regn. Ikkje berre det – eg er freista til å tru at han gjer narr av oss, for kva skal vi bruke all soppen til? Mengdene er jo av så bibelske dimensjonar at folk kan tette hyttetaket med kantarell. Murar du peis eller støttemur, kan du halvblande mørtelen med fåresopp og spare ein bråte med pengar.

Det beste er likevel å bruke soppen til matauk. Ein sopptørkar er ikkje kostbar, for nokre hundrelappar får du ein heilt brukbar ein. Har du ikkje plass til enda eit elektrisk remedium, kan du tørke soppen på anna vis: Legg han utover på matpapir (inntil fire brett om gongen) i steikeomnen. Sett temperaturen til 40 gradar og dytt ei tresleiv i døra så fukta kjem ut.

Lat så dette stå eit par døgn og legg soppen på glas. Når du har tørka sopp i hus, kan han brukast i stuing og herlege gryter gjennom heile vinteren. Spesielt steinsopp gir særs god og smakfull kraft når du dehydrerer han. Tøm kokande vatn over soppen og la det stå ein tjue minutts tid. Så er soppen klar til bruk, men du kan også legge tørka sopp direkte i gryta, til dømes når du langkokar høgrygg med lauk og raudvin i boef bourgignon.

Tørka sopp kan du lage soppsalt av: Prøv med halvparten av kvar av maldonsalt og tørka steinsopp i kaffikverna. Ei anna magisk sak du kan gjere med tørka steinsopp, er å male han fint i kaffikverna. Så brukar du det finmåla resultatet, til dømes ei matskei, som smakssettar i saus eller suppe.

Dehydrerer du den tørka soppen, er steinsoppkrafta uvurderleg i supper og sausar. Kantarellkraft er også fine saker. Hugs – uansett type sopp – å sile krafta godt av i fint dørslag, tesil eller klede, så det ikkje kjem sand og boss med. Soppen kjem jo frå skogbotnen.

Blant dei mest uslåelege rettane med sopp er kantarell på toast. Dette er mat for kongar og dronningar. På biletet kan du sjå korleis den lokale baren min lagar han: Rist surdeigsbrød lett i panne eller brødristar. Legg kantarellen grovhakka i tørr panne og få ut det meste av fukta. Så har du i finhakka sjalottlauk og smør.

I ei anna panne svisjar du grønkål eller spinat i eit halvt minutt. Så kremar du soppblandinga med litt fløyte eller crème frâiche og smakar til med salt og pepar. Legg soppen på toasten, ha over det grøne og grovriv rikeleg med hard ost på toppen, til dømes gruyére, parmesan eller ein norsk hardost som vellagra Holtefjell eller Fanaost.

Dei mindre soppane er på ingen måte mindre smakfulle. Lag gjerne denne fine suppa av ein liter traktkantarell (eller fire desiliter djupfosne): Skjer soppen i bitar. Ha litt smør i kjelen og la soppen koke med eit par minutt. Strø over éi­ til to matskeier kveitemjøl og rør godt om.

Spe med ein liter kraft, gjerne soppkraft eller kylling-/hønsekraft om du har, men annan buljong er lov. Rør heile tida. Så smakar du til med litt tomatpuré og ein god klatt blåmuggost. Enten du går for Norzola, Gorgonzola, Blå Castello, Selbu eller Kraftkar, vil det gi eit raffinert løft til suppa.

Dette lar du koke i ti minutt, og til slutt toppar du meisterverket med ein halv boks kremfløyte og ein god skvis sitronsaft. Med litt hakka bladpersille over vert dette ei både vakker og velsmakande suppe.

Du kan òg lage din eigen vri på kjøtkaker, no som kjøtdeigen kostar skjorta og buksa og slipset og trusa og meir til: Hakk ein lauk og fire desiliter dampa sopp. Bland ein desiliter brødrasp med om lag like mykje fløyte. Så blandar du det saman med 400 gram kjøtdeig og smakar til med salt, pepar og urter du likar.

Form kjøtkaker og steik dei i middels varm panne om lag fire minutt på eine sida, i litt olje og godt smør. Snu kakene, skru av varmen, men lat panna stå på plata og legg på lok. Etter fem minutt er herlegdomen klar.

Dagfinn Nordbø er tekstforfattar og satirikar.

post@nordbo.no