Prima eller primitiv?
I dag skal me ta føre oss eit tema som kan skape konfliktar, og som har øydelagt mang ei samkome der tanken var at ein skulle ha det triveleg. Skal ein splitte folk og få fram usemje, lyt det sjølvsagt ligge ein meiningsskilnad i botnen. Ikkje nok med det, helst bør alle, utan omsyn til ideologisk ståstad, vere skråsikre på at just deira haldning er den einaste rette. Då er mykje gjort.
Som dei fleste lesarane nok har gjennomskoda, er det primstaven me skal snakke om i dag. At ein trestav med innskorne merke for kvar dag i året kan skape så mykje brudulje og ugreie, er smått utruleg. Men slik er det, anten er du på lag med dei som hevdar at primstaven er primitiv pynt, eller så er du på parti med dei som meiner at primstaven er prima til å halde styr på tidsrekninga innanfor året.
Boklækjaren trivst ikkje best i minefelt, difor har eg valt å ikkje velje side i saka. Eg er tilskodar, ikkje deltakar, i diskusjonen. Og utan å bli tatt til inntekt for det eine eller det andre synet på primstaven, vil eg gjere merksam på at 14. april skal me snu staven til sommarsida, og at me dimed har fyrste sommardag. God sommar, godtfolk!
Så skal me sjå på svaret me skulle fram til denne gongen. Laurits Killingbergtrø skriv: «Litt snodig: Eg gjetta straks Die Spree som svar på ekstraspørsmålet, mest fordi eg hadde ei nydeleg elvereise der da eg var i Berlin for nokre år sidan. Men før eg fekk sanksjonert dette villtipset på side 347, fekk eg lese ei triveleg og stillferdig bok av grenlendaren Hilde Lindset med tittelen Bare de levende trenger å bli husket. Men den rette gjettinga mi fekk meg til å lure på om eg kanskje hadde fått ein sjette sans? Mest truleg ikkje, etter alt slitet eg har opplevd med Klok-gåtene gjennom mange år.»
Folke Kjelleberg skriv: «Denne veka er sitatet henta frå romanen Bare de levende trenger å bli husket, og den vart utgjeven på Tiden Norsk Forlag i 2018. Forfattar er Hilde Lindset, fødd i Oslo, oppvaksen i Solum og no busett i Berlin. I 1978 var det Kjartan Fløgstad som vann Nordisk råds litteraturpris med romanen Dalen Portland. Spree er ei tysk elv som er nemnd i romanen.»
Gunnar Bæra skriv: «Forfattaren Hilde Lindset er fødd i 1978 og debuterte med novellesamlinga Jeg burde ha sperret deg inne i 2012. Seinare har ho gjeve ut tre nye novellesamlingar og tre romanar. Sitatet er frå romanen Bare de levende trenger å bli husket. Her blir tre elvar nemnde – ei fransk, ei polsk og den tyske Spree.»
Erik Steineger skriv: «Sitatet minnet meg om denne forfatteren, som ofte bruker et poetisk språk. Etter litt leting fant jeg sitatet i denne særegne romanen om en søkende, ensom kvinne som vil hjelpe strandete flyktninger – eller er det seg selv? Jeg leste hele boka, og ble hekta før jeg kom på at jeg skulle finne navnet på en elv. Det dukket opp to tyske elver nesten til slutt, Spree er den største og mest kjente. (Alter Oder er bare en liten sidegren til Oder, og kalles oftest for en kanal). Takk for godt lesetips!»
For at folk skal huske kven som leita fram Lindset og løysinga på oppgåve 1620, har me laga denne lista: Signar Myrvang, Eli Winjum, Paul Henrik Hage, Fritjof Lampe, Ragnhild Eggen, Nils Farstad, Vigdis Hegna Myrvang, John Dag Hutchison, Eli Hegna, Laurits Killingbergtrø, Ole Husby, Reidar Birkeland, Bjørn Myrvang, Per Trygve Karstensen, Ingebjørg Sogge, Eirik Holten, Inger Anne Hammervoll, Skeisebibliotekaren i LASK, Gunder Runde, Olav Holten, Gunnar Bæra, Folke Kjelleberg, Tone Styrmoe, Jan Alfred Sørensen, Erik Steineger, Else Gjesdahl Sørensen, Kjell Helge Moe, Audun Gjengedal, Lise Haaland, Gunnlaug og Tor Inge på Gullhaugen, Sigrun Gjengedal Ruud, Inge Strand, Gunnar Eide, Sjur Joakim Fretheim, Torleik Stegane, Robert Øfsti og Ole G. Evensen. Bokvinnaren i dag er ei levande legende her i bokstova, nemleg Laurits Killingbergtrø. Gratulerer!
Klok på bok 1622
Man skal ikke kneise for mye med nakken eller ha for mørke drømmer i øynene. Livet kan komme til å krumme nakken ydmyk som en tulipanstengel, og drømmen kan slukne like brått som en lysflamme i gjennomtrekk.
Sitatet er frå s. 125 i boklækjarutgåva (1979). Me skal fram til ei novellesamling som fekk ein fin pris, og til ein forfattar som var fødd i eit år då nobelprisen i litteratur ikkje vart delt ut. Det er ei mengd i tittelen på boka. Før eg godkjenner svaret, vil eg vete førenamnet på ei jente som druknar i novella som sitatet er henta ifrå. Send namn på jente som druknar, namn på forfattar og tittel på verk til klok@dagogtid.no. Svarfristen er til og med 20. april.
Medikus Libri
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
I dag skal me ta føre oss eit tema som kan skape konfliktar, og som har øydelagt mang ei samkome der tanken var at ein skulle ha det triveleg. Skal ein splitte folk og få fram usemje, lyt det sjølvsagt ligge ein meiningsskilnad i botnen. Ikkje nok med det, helst bør alle, utan omsyn til ideologisk ståstad, vere skråsikre på at just deira haldning er den einaste rette. Då er mykje gjort.
Som dei fleste lesarane nok har gjennomskoda, er det primstaven me skal snakke om i dag. At ein trestav med innskorne merke for kvar dag i året kan skape så mykje brudulje og ugreie, er smått utruleg. Men slik er det, anten er du på lag med dei som hevdar at primstaven er primitiv pynt, eller så er du på parti med dei som meiner at primstaven er prima til å halde styr på tidsrekninga innanfor året.
Boklækjaren trivst ikkje best i minefelt, difor har eg valt å ikkje velje side i saka. Eg er tilskodar, ikkje deltakar, i diskusjonen. Og utan å bli tatt til inntekt for det eine eller det andre synet på primstaven, vil eg gjere merksam på at 14. april skal me snu staven til sommarsida, og at me dimed har fyrste sommardag. God sommar, godtfolk!
Så skal me sjå på svaret me skulle fram til denne gongen. Laurits Killingbergtrø skriv: «Litt snodig: Eg gjetta straks Die Spree som svar på ekstraspørsmålet, mest fordi eg hadde ei nydeleg elvereise der da eg var i Berlin for nokre år sidan. Men før eg fekk sanksjonert dette villtipset på side 347, fekk eg lese ei triveleg og stillferdig bok av grenlendaren Hilde Lindset med tittelen Bare de levende trenger å bli husket. Men den rette gjettinga mi fekk meg til å lure på om eg kanskje hadde fått ein sjette sans? Mest truleg ikkje, etter alt slitet eg har opplevd med Klok-gåtene gjennom mange år.»
Folke Kjelleberg skriv: «Denne veka er sitatet henta frå romanen Bare de levende trenger å bli husket, og den vart utgjeven på Tiden Norsk Forlag i 2018. Forfattar er Hilde Lindset, fødd i Oslo, oppvaksen i Solum og no busett i Berlin. I 1978 var det Kjartan Fløgstad som vann Nordisk råds litteraturpris med romanen Dalen Portland. Spree er ei tysk elv som er nemnd i romanen.»
Gunnar Bæra skriv: «Forfattaren Hilde Lindset er fødd i 1978 og debuterte med novellesamlinga Jeg burde ha sperret deg inne i 2012. Seinare har ho gjeve ut tre nye novellesamlingar og tre romanar. Sitatet er frå romanen Bare de levende trenger å bli husket. Her blir tre elvar nemnde – ei fransk, ei polsk og den tyske Spree.»
Erik Steineger skriv: «Sitatet minnet meg om denne forfatteren, som ofte bruker et poetisk språk. Etter litt leting fant jeg sitatet i denne særegne romanen om en søkende, ensom kvinne som vil hjelpe strandete flyktninger – eller er det seg selv? Jeg leste hele boka, og ble hekta før jeg kom på at jeg skulle finne navnet på en elv. Det dukket opp to tyske elver nesten til slutt, Spree er den største og mest kjente. (Alter Oder er bare en liten sidegren til Oder, og kalles oftest for en kanal). Takk for godt lesetips!»
For at folk skal huske kven som leita fram Lindset og løysinga på oppgåve 1620, har me laga denne lista: Signar Myrvang, Eli Winjum, Paul Henrik Hage, Fritjof Lampe, Ragnhild Eggen, Nils Farstad, Vigdis Hegna Myrvang, John Dag Hutchison, Eli Hegna, Laurits Killingbergtrø, Ole Husby, Reidar Birkeland, Bjørn Myrvang, Per Trygve Karstensen, Ingebjørg Sogge, Eirik Holten, Inger Anne Hammervoll, Skeisebibliotekaren i LASK, Gunder Runde, Olav Holten, Gunnar Bæra, Folke Kjelleberg, Tone Styrmoe, Jan Alfred Sørensen, Erik Steineger, Else Gjesdahl Sørensen, Kjell Helge Moe, Audun Gjengedal, Lise Haaland, Gunnlaug og Tor Inge på Gullhaugen, Sigrun Gjengedal Ruud, Inge Strand, Gunnar Eide, Sjur Joakim Fretheim, Torleik Stegane, Robert Øfsti og Ole G. Evensen. Bokvinnaren i dag er ei levande legende her i bokstova, nemleg Laurits Killingbergtrø. Gratulerer!
Klok på bok 1622
Man skal ikke kneise for mye med nakken eller ha for mørke drømmer i øynene. Livet kan komme til å krumme nakken ydmyk som en tulipanstengel, og drømmen kan slukne like brått som en lysflamme i gjennomtrekk.
Sitatet er frå s. 125 i boklækjarutgåva (1979). Me skal fram til ei novellesamling som fekk ein fin pris, og til ein forfattar som var fødd i eit år då nobelprisen i litteratur ikkje vart delt ut. Det er ei mengd i tittelen på boka. Før eg godkjenner svaret, vil eg vete førenamnet på ei jente som druknar i novella som sitatet er henta ifrå. Send namn på jente som druknar, namn på forfattar og tittel på verk til klok@dagogtid.no. Svarfristen er til og med 20. april.
Medikus Libri
Fleire artiklar
Teikning: May Linn Clement
«Me har ikkje grunnlag for å seia at bokmålsbrukarar har kvassare penn enn andre, men nokre av dei evnar å kløyva kvass i to.»
Gjennom Hitlers progagandaminister Joseph Goebbels får vi eit innblikk i sanninga bak Nazi-Tysklands propagandamaskin.
Foto: Another World Entertainment
Propaganda på agendaen
Fører og forfører er ein drivande historietime om tidenes skumlaste skrønemakar.
Ein mann med tomlar opp i ruinane i ein forstad sør i Beirut etter at fredsavtalen mellom Hizbollah og Israel vart gjeldande 27. november.
Foto: Mohammed Yassin / Reuters / NTB
Fredsavtale med biverknader
Avtalen mellom Israel og Libanon kan få vidtrekkjande konsekvensar.
President Donald Trump og budsjettdirektøren hans, Russel Vought, held pressekonferanse i Det kvite huset i Washington i 2019. No får Vought på ny denne jobben. I mellomtida har han vore sentral i Project 2025.
Foto: Evan Vucci / AP / NTB
Project 2025 – ein plan for omforming av USA
Les eit utval av politikkframlegga her.
Thomas Hylland Eriksen fotografert i samband med utgjevinga av boka Appenes planet i 2021.
Foto: Ole Berg-Rusten / NTB
«Eit førebilete på den offentlege intellektuelle som ujålete og usnobba ytra seg i ålmenta.»
Thomas Hylland Eriksen (1962–2024)