Eg går tur i snødrevet, og eg likar at det blæs og at snøen fyk; eg går med frakk og eit skjerf som eg kjøpte i Berlin; det er meir eit pledd enn eit skjerf, på hovudet har eg ei ny lue frå Svalbard, ettersom eg har vore der i to månader, og på Svalbard i oktober–november går det ikkje an å opphalde seg ute utan å bruke lue; ho er sydd av ull, possum og silke; teikna på Svalbard, men tilverka i New Zealand; det var vel difor ho var så dyr, men ho varmar.
Det kjenner eg utan å kjenne etter, eller eg treng ikkje kjenne etter, for ho kjennest varm, fordi det er noko alle veit, som ein type kunnskap utan kunnskap, at det hjelper med lue når det blæs, og er kaldt, altså ein slags, tenkjer eg, variant av det merkelege ordet a priori, dette klassiske filosofiske uttrykket som alle som har studert, har vore igjennom, via det som ein gong heitte førebuande prøve, men kva heiter det no, vent no litt, jo, ex. phil. og ikkje som den amerikanske TV-serien X-files; der var det ikkje mykje Kant, snarare utanomjordisk filosofi, viss då ikkje Kant også er utanomjordisk.
Alt dette rann meg i hug då eg på min daglege tur langs Kirkeveien såg ein gammal student frå forfattarkurset på høgskolen i Bø, som no ikkje lenger er høgskole i Bø, sidan fleire høgskolar i Søraust-Noreg har slått seg saman, ettersom det gir meir prestisje å vere universitet enn å vere høgskole, og no heiter desse høgskolane samla USN: Universitetet i Søraust-Noreg.
Denne studenten var evnerik, men ho hadde enno ikkje debutert; ho kom sikkert til å gjere det, var alltid rask til å uttale seg, i debattar, og gjere mange forlegne, nei, det er ikkje riktig, berre nokre av oss, kanskje mest meg, ved å hevde så snart ho tok ordet, på sin blendande måte, at det vi snakka om, måtte vere a priori; det minte meg om ein gammal venn som gjekk på Ås i ungdomen, då det var landbruk der, og at han alltid fekk servert av medstudentane sine, kvar gong han prøvde å seie noko: «Ja, det sa brura.»
Så kunne ho, den gamle og blendande studenten min frå tida i Bø, også lire av seg det som eg ikkje fatta i det heile teke, utan å ha ei ordbok for handa eller eit leksikon: «Syntetisk a priori.» Kva sa du, spurde eg, og ho gjentok det og sa at det kunne passe at det vi nettopp hadde diskutert, måtte vere «syntetisk a priori».
Eg hadde då spurt: Kan du ikkje fortelje oss kva du meiner, så sa ho at a priori i seg sjølv er noko som er føre kunnskapen, det vi veit utan kunnskap, som kva då, blei det spurt av ein student, og ho sa den klassiske a priori-utsegna: at «alle ungkarar er ugifte», og med syntetisk a priori så kjem kunnskapane inn, altså både det som er føre kunnskapen, og det som er fullt av kunnskap.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
