Eleven tok seg til bringa og strekte ikkje fram handa då skuleleiaren ville takke han av etter ti års skulegang. Då tok rektor tak i armen hans og drog. Deretter heldt ho ein spontan tale: «Folkens, vi bor i Norge, og vi kan ikke ha det sånn. Foreldre, vi bor i Norge. [...] Dere skal jobbe med norske kvinner, ellers lykkes dere ikke i Norge.»

Det vart bråk i det sekulære Noreg: Dette gjekk ikkje an. Alle må helse på alle, sjølv om det i nokre muslimske praksisar blir sett på som synd at ein mann rører ved ei kvinne han ikkje er gift eller i slekt med.

Sa denne hendinga noko om noko som helst anna enn rektoren sin moral som ramla ut på den store scena?

Overreaksjonen til læraren er avslørande og forvirrande. Ho er frustrert, handlar i affekt. Ho snakkar til «foreldre», meiner ho foreldra til guten eller alle foreldra i salen med søner som ikkje vil helse på kvinner?

Noko må liggje bak.

Som ved dei fleste TikTok-klipp som tek av, ser vi ikkje heile biletet. Kontekst er taparen på sosiale medium. Kanskje har handhelsing på lærarar vore ei betent sak på denne skulen i lengre tid?

Og gutar med ein annan kultur enn den norske må sjølvsagt vere like respektfulle mot kvinnelege som mot mannlege lærarar. Respekten for læraren i skulen kan ikkje variere med kjønn, religion eller kultur.

Men kor skal grensa gå når ein elev, av religiøse eller kulturelle årsaker, ikkje berre vel å bryte med det forventa, men også reknar med å bli møtt med forståing frå samfunnet? Er det mogleg å finne løysingar når forventingane frå skulen og personlege overtydingar kolliderer?

Mangt har vorte ordna med opne dialogar og sunn fornuft i dette landet: Fotballklubbar tek omsyn til muslimske spelarar når dei fastar eller må be på tidspunkt då dei eigentleg skal vere tilgjengelege for sportsleg aktivitet.

Forbodet mot ansiktsdekkjande plagg i undervisningssituasjonar kom i 2018. Det er eit sjølvsagt forbod: Både lærar og elevar må kunne sjå andletet til kvarandre. Tilrettelegging for bøn varierer frå skule til skule. Elevane har ingen rettar knytte til å få be i skuletida, og må vente til friminuttet. Nokre skular legg til rette for eit stillerom som elevane kan bruke.

Skulen har tiårs røynsler med ei pragmatisk tilnærming til slike grensetilfelle. Det var vel difor vi vart overraska over denne rektoren. Ho var ti, femten år for seint ute.

Det bør vere mogleg å ta omsyn til elevar som ikkje vil helse på kvinner, dersom skule og heim på førehand har hatt ein skikkeleg dialog med dei borna og ungdommane dette gjeld.

Om vi skal sjå heile opptrinnet i lys av alle mediesakene i etterkant, er «konfrontasjon» overskrifta. Konfrontasjon mellom islam og det sekulære Noreg. Konfrontasjon mellom personleg tru og allmenn folkeskikk. Konfrontasjon mellom muslimsk minoritet og etnisk norsk majoritet. Konfrontasjon mellom moden ungdom og umoden vaksen. Handhelsing vart gjort til ein identitetsmarkør på båe sider.

Men vart det ikkje lagt vel mykje i dette manglande handtrykket? Og vil vi ha det slik at handhelsing skal vere ein identitetsmarkør på om ein er norsk?

Den personlege fridommen vi alle har til å bruke kroppen vår til det vi vil, må stå fast.

Menn som ikkje vil handhelse på kvinner, er ikkje eit stort problem i samfunnet. Ein treng ikkje tolke det som ein personleg provokasjon. At ein rektor dreg ein ung mann i armen, er neppe representativt for norske rektorar. Men ja: Ein rektor som utbasunerer eigne skikkar i eit offentleg rom, gjer eit sterkare inntrykk enn ei roleg hand på hjartet.

Det er heller ikkje sant at om ein ikkje handhelsar på kvinner i arbeidslivet, får ein ikkje jobb, sjølv om ein nok blir lagd merke til, og ikkje på ein positiv måte. Det er diverre fleire andre glastak i arbeidslivet. Tenk berre på alkoholkulturen på jobb, som kanskje er ein identitetsmarkør på om nokon er «ein av oss». Tenk på namna du helst ikkje skal ha om du vil kome på intervju.

Det som må avgjerast no, er kor grensa skal gå for kjepphestane til skuleleiarar, og kva former for respekt for kvinnelege lærarar som er forventa av elevane.

Då må vi lytte til dei elevane som ikkje vil handhelse på kvinner, og vi må lytte til kvinnelege lærarar som ikkje kjenner seg respekterte.

Eskil Skjeldal er forfattar, teolog og fast skribent i Dag og Tid.