Diktet: Astrid Hjertenæs Andersen
Foto: Inge Gjellesvik / NTB
Denne gongen eit dikt om eit kunstverk. Eit dikt som går i dialog med eit kunstverk. Eller snarare: med skaparen av kunstverket.
Constantin Brancusi (1876–1957) var ein skulptør frå Romania som slo gjennom i Paris, eit av dei store namna innan modernismen, kjend for suverent forenkla former, som ein finn i dei mange fugleskulpturane hans, «Bird in Space». Han sa: «Det vakre er den absolutte likevekt.»
Astrid Hjertenæs Andersen (1915–1985) frå Horten, busett i Vestfold, skreiv ti diktsamlingar frå 1945 til 1980, gift heile livet med biletkunstnaren Snorre Andersen. Tekstane hennar er ofte raffinerte, på ein annan måte enn mange andre norske poetar, naturbileta gjerne henta frå det landskapet ho var busett i. Sjølv om ho òg skreiv indianardikt frå Grand Canyon, Arizona – og reiseskisser frå Algerie og Island. Overalt i hennar skrift: Ho sette klangar og fargar og former i rørsle.
Den siste diktsamlinga De tyve landskaper var tekstar skrivne direkte til måleri av ektemannen: «Fiolette stammer. Ditt bilde./ Grønne sletter mitt svar.» Dagens dikt er frå samlinga Rosenbusken (1972), forma som ein samtale med den rumenske skulptøren – vokalen u fargar teksten: fuglen, Brancusi, plogfuremulden.
«Verden begynner når fuglen letter.» «Jeg er lett som en sten mellom stener som letter bestandig.» Diktet er ferdig når skulpturen er ferdig, og fuglen – som er poeten – kan flyge. «Fordi dine hender endelig slipper meg.»
Jan Erik Vold
Brancusi-fuglen
(en rumensk skulptur)
Jeg er en fugl, Brancusi.
En storvinget fugl. I flukten. Før flukten.
Før hvilen på klippen.
Før vingene folder seg ut
er jeg idéen i fuglen om fuglen i rommet.
Fuglen som løfter sitt hode motivløst.
Som lys i bevegelse. Treet får eksistens.
Havet blir bølge på bølge og mer enn alt hav, Brancusi.
Verden begynner når fuglen letter.
Fuglen tyngre enn kirsebærblomster og sne.
En fugl ulykksalig forelsket i jorden.
I plogfuremulden.
Forelsket i gresset.
Grønt gress som gløder omkring mine aksler.
Holder fast på min trekant-skygge.
Min skygge som flytter seg
over vandrende sletter og vrir seg i elve-speil.
Elver med karper i og derfor musikk. Ditt hjemlands, Brancusi.
Jeg er lett som en sten mellom stener som letter bestandig.
Jeg er en fugl, Brancusi.
Fordi dine hender endelig slipper meg.
Astrid Hjertenæs Andersen
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Denne gongen eit dikt om eit kunstverk. Eit dikt som går i dialog med eit kunstverk. Eller snarare: med skaparen av kunstverket.
Constantin Brancusi (1876–1957) var ein skulptør frå Romania som slo gjennom i Paris, eit av dei store namna innan modernismen, kjend for suverent forenkla former, som ein finn i dei mange fugleskulpturane hans, «Bird in Space». Han sa: «Det vakre er den absolutte likevekt.»
Astrid Hjertenæs Andersen (1915–1985) frå Horten, busett i Vestfold, skreiv ti diktsamlingar frå 1945 til 1980, gift heile livet med biletkunstnaren Snorre Andersen. Tekstane hennar er ofte raffinerte, på ein annan måte enn mange andre norske poetar, naturbileta gjerne henta frå det landskapet ho var busett i. Sjølv om ho òg skreiv indianardikt frå Grand Canyon, Arizona – og reiseskisser frå Algerie og Island. Overalt i hennar skrift: Ho sette klangar og fargar og former i rørsle.
Den siste diktsamlinga De tyve landskaper var tekstar skrivne direkte til måleri av ektemannen: «Fiolette stammer. Ditt bilde./ Grønne sletter mitt svar.» Dagens dikt er frå samlinga Rosenbusken (1972), forma som ein samtale med den rumenske skulptøren – vokalen u fargar teksten: fuglen, Brancusi, plogfuremulden.
«Verden begynner når fuglen letter.» «Jeg er lett som en sten mellom stener som letter bestandig.» Diktet er ferdig når skulpturen er ferdig, og fuglen – som er poeten – kan flyge. «Fordi dine hender endelig slipper meg.»
Jan Erik Vold
Brancusi-fuglen
(en rumensk skulptur)
Jeg er en fugl, Brancusi.
En storvinget fugl. I flukten. Før flukten.
Før hvilen på klippen.
Før vingene folder seg ut
er jeg idéen i fuglen om fuglen i rommet.
Fuglen som løfter sitt hode motivløst.
Som lys i bevegelse. Treet får eksistens.
Havet blir bølge på bølge og mer enn alt hav, Brancusi.
Verden begynner når fuglen letter.
Fuglen tyngre enn kirsebærblomster og sne.
En fugl ulykksalig forelsket i jorden.
I plogfuremulden.
Forelsket i gresset.
Grønt gress som gløder omkring mine aksler.
Holder fast på min trekant-skygge.
Min skygge som flytter seg
over vandrende sletter og vrir seg i elve-speil.
Elver med karper i og derfor musikk. Ditt hjemlands, Brancusi.
Jeg er lett som en sten mellom stener som letter bestandig.
Jeg er en fugl, Brancusi.
Fordi dine hender endelig slipper meg.
Astrid Hjertenæs Andersen
Fleire artiklar
Familien Nerdrum ved garden i Stavern.
Foto: Agnete Brun / NRK
Ikkje alt er politikk
Politiseringa av Nerdrum-familien er påfallande i lys av kor upolitisk Nerdrum eigentleg er.
Torje Hommedal Knausgård tek mastergrad i fransk ved Universitetet i Oslo. Lea Marie Krona gjer det same i tysk. Dei har få å sitje i kollokviegruppe med.
Foto: Sigurd Arnekleiv Bækkelund
Framandspråka forsvinn
Tilgangen på framandspråk er større enn nokon gong. Likevel er det stadig færre som vil studere dei.
Teikning: May Linn Clement
Forgard i nord
Kan USA kome til å ta over Grønland med makt?
Rune Slagstad på veg inn til Finansdepartementet i november i fjor.
Foto: Dag og Tid
Fylgjene av konkurransestaten
Rune Slagstad syner korleis venstresida lenge har gløymt røtene og prinsippa sine. Der andre held seg til vande spor, gjenetablerer han vona om at vi kan finne ut av kva som er viktigast å diskutere.
Jean-Marie Le Pen døydde 7. januar, 96 år gamal.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ein politisk krigar har falle
Jean-Marie Le Pen (1928–2025) vart ein nybrotsmann for all høgrepopulisme i dag.
Papiravisa