Forleggjaren som knapt sa nei
BOKHUSET I RISØR. Erik Gunleiksons forlag og bokhandel heldt til i dette kvite huset i Strandgaten 1.
Postkort frå forlaget, Universitetet i Bergen
Erik Gunleikson (39) hadde vore bonde, dreiv bokhandel og blei forleggjar då han skipa Erik Gunleiksons Forlag i Risør 1912. Det blei eit livsverk for historiebøkene.
Gunleikson dreiv farsgarden frå 1892 til broren Peder tok over i 1906. Erik flytta til Risør og kjøpte J.G. Fryxells Boghandel. Ein god medhjelpar nokre år var Kjetil Ljøstad, seinare forlagssjef i Noregs Boklag.
Mykje av bokinteressa kom frå ein onkel med stor boksamling. Erik venta å arve samlinga, men bestemora tykte bøkene var for verdslege og brende alt i hop. Berre ein biletbibel låg att. I staden bygde han sjølv opp ei stor privat boksamling på 5000 band. Ho blei borte då han døydde.
Erik Gunleikson Forlag gav ut 160 bøker mellom 1911 og 1937. Av desse var 36 på bokmål. Til dette kom 32 årgangar av fire blad, tidsskrift og årbøker.
Han satsa mest på skjønnlitteratur og tradisjonsstoff frå Agder og Telemark. Frå dette forlaget kom også pamfletten Kvendi og preste-embættet av Marta Steinsvik i 1917 og kortstokken Nynorsk litteraturhistorisk Firkort av Edmund Salvesen i 1921. Mykje av det Gunleikson gav ut, blei den gongen kalla folkebøker. Det var viktigare at bøkene kunne lesast av mange, enn at dei var sterke litterære verk. Gunleikson sa mykje heller ja enn nei.
«Forfattere er det ingen mangel paa», sa han til Dagbladet i 1920. Det som trongst no, var eit kapitalsterkt nynorskforlag. Så slapp ein å refusere så mange av dei som skreiv godt, sukka Gunleikson. Dei pengane hadde ingen.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
