Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Meldingar

Hauge-dagbøkene: «Lat meg ikkje påstå eg er nokon filosof, endå eg sjølvsagt vil vera det.»

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen

Teikning: May Linn Clement

Teikning: May Linn Clement

2239
20241129
2239
20241129

Kvar veke trykkjer vi eit utdrag frå Olav H. Hauges Dagbok 1924–1994, Samlaget 2000.

18. august 1959

Lat meg ikkje påstå eg er nokon filosof, endå eg sjølvsagt vil vera det. For det fyrste kan eg ikkje matematikk og naturvitskap, so eg er i grunnen utestengd ifrå å gjera noko framsteg.

Men det er forvitneleg å lesa um ymse tankar og påstandar, utan at eg kan gjera rett og skil. Men er det fagfilosof det er so um å gjera å vera? Slett ikkje.

Filosofi er so mangt, sjølv um det er eit heile. Sume greiner kan eg dyrka meir, som etikk og slikt. Her er alle meiningsføre. Men, som sagt, eit samla yversyn er godt å ha. Stort set kan ein segja at Nietzsche heldt seg helst til etikk og etiske spursmål, og religiøse og sosiale. Det er forresten den sterke sida til Schopenhauer òg.

Dette gjer at folk med litterære og kunstnarlege syslor les gjerne dei tvo, på same måten les dei òg Kierkegaard.

Ta filosofien som Emerson tok han, som «hints» og stimulans til di tankeverd, og bry deg ikkje um kva som gjeld for rett i dag, – det kan verta åtløge um 100 år.

I dag har eg havt husmorvikar og fenge vaska glasi. Pussa svært upp. Radt fint. Nymåla og reint. Elles regna det i nott, men i dag er det fint att. So vert plomone snart ferdige. Og so kjem epli, – det ser ikkje so gale ut, dei er fine.

Kveld. Klår, høg kveld. Fyrste aningi av haust, – det slær alltid med ein sår tone i bringa. Kråkeflokken har vagla seg i furetoppane hegum løda. Haust. Klår luft og kråker som øver seg i vinddraget, er ikkje det haust?

Soga til manneætti er lang, og største parten er gøymd i myrker. Det tidsromet me kjenner som me kallar historisk tid, er so stutt at me har i grunnen ikkje rett til å døma um me har gjenge fram eller attende i kultur.

Me har ingen garanti for at me stødt gjeng fram. Ikkje ifrå berre sansingar, røynslor, men ifrå medvitstilstand, kjem diktet. Likevel kan det vera rett å segja at me upplever det, i alle fall delar av det. Kor vanskeleg er det ikkje å velja dei rette ordi!

Idealisten godtek det materialisten påstår, men han stansar ikkje med det, slær seg ikkje til ro, men gjeng lenger, gjev fenomeni ei ny, høgare forklåring.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Kvar veke trykkjer vi eit utdrag frå Olav H. Hauges Dagbok 1924–1994, Samlaget 2000.

18. august 1959

Lat meg ikkje påstå eg er nokon filosof, endå eg sjølvsagt vil vera det. For det fyrste kan eg ikkje matematikk og naturvitskap, so eg er i grunnen utestengd ifrå å gjera noko framsteg.

Men det er forvitneleg å lesa um ymse tankar og påstandar, utan at eg kan gjera rett og skil. Men er det fagfilosof det er so um å gjera å vera? Slett ikkje.

Filosofi er so mangt, sjølv um det er eit heile. Sume greiner kan eg dyrka meir, som etikk og slikt. Her er alle meiningsføre. Men, som sagt, eit samla yversyn er godt å ha. Stort set kan ein segja at Nietzsche heldt seg helst til etikk og etiske spursmål, og religiøse og sosiale. Det er forresten den sterke sida til Schopenhauer òg.

Dette gjer at folk med litterære og kunstnarlege syslor les gjerne dei tvo, på same måten les dei òg Kierkegaard.

Ta filosofien som Emerson tok han, som «hints» og stimulans til di tankeverd, og bry deg ikkje um kva som gjeld for rett i dag, – det kan verta åtløge um 100 år.

I dag har eg havt husmorvikar og fenge vaska glasi. Pussa svært upp. Radt fint. Nymåla og reint. Elles regna det i nott, men i dag er det fint att. So vert plomone snart ferdige. Og so kjem epli, – det ser ikkje so gale ut, dei er fine.

Kveld. Klår, høg kveld. Fyrste aningi av haust, – det slær alltid med ein sår tone i bringa. Kråkeflokken har vagla seg i furetoppane hegum løda. Haust. Klår luft og kråker som øver seg i vinddraget, er ikkje det haust?

Soga til manneætti er lang, og største parten er gøymd i myrker. Det tidsromet me kjenner som me kallar historisk tid, er so stutt at me har i grunnen ikkje rett til å døma um me har gjenge fram eller attende i kultur.

Me har ingen garanti for at me stødt gjeng fram. Ikkje ifrå berre sansingar, røynslor, men ifrå medvitstilstand, kjem diktet. Likevel kan det vera rett å segja at me upplever det, i alle fall delar av det. Kor vanskeleg er det ikkje å velja dei rette ordi!

Idealisten godtek det materialisten påstår, men han stansar ikkje med det, slær seg ikkje til ro, men gjeng lenger, gjev fenomeni ei ny, høgare forklåring.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Bjørn Olaf Johannessen er manusforfattar for ei rekkje filmar og TV-seriar. Årets roman er den tredje sidan debuten i 2017.

Bjørn Olaf Johannessen er manusforfattar for ei rekkje filmar og TV-seriar. Årets roman er den tredje sidan debuten i 2017.

Foto: Jacob Johannessen Maske

BokMeldingar

Inni er me like, men det er utanpå

Bjørn Olaf Johannessen skriv artig, men mest utanpå om det innvendige.

Odd W. Surén
Bjørn Olaf Johannessen er manusforfattar for ei rekkje filmar og TV-seriar. Årets roman er den tredje sidan debuten i 2017.

Bjørn Olaf Johannessen er manusforfattar for ei rekkje filmar og TV-seriar. Årets roman er den tredje sidan debuten i 2017.

Foto: Jacob Johannessen Maske

BokMeldingar

Inni er me like, men det er utanpå

Bjørn Olaf Johannessen skriv artig, men mest utanpå om det innvendige.

Odd W. Surén
Stridsvogner øver på å slå attende kinesiske landgangsstyrkar på Penghu-øyane i Taiwansundet.

Stridsvogner øver på å slå attende kinesiske landgangsstyrkar på Penghu-øyane i Taiwansundet.

Foto: Taiwan Military News Agency / Taiwan's Defense Ministry / AP / NTB

UtanriksSamfunn

Starten på ein storkrig?

For tida bur eg i eit fredeleg, demokratisk og velståande land, som risikerer å utløysa den neste storkrigen i verda.

HalvorEifring
Stridsvogner øver på å slå attende kinesiske landgangsstyrkar på Penghu-øyane i Taiwansundet.

Stridsvogner øver på å slå attende kinesiske landgangsstyrkar på Penghu-øyane i Taiwansundet.

Foto: Taiwan Military News Agency / Taiwan's Defense Ministry / AP / NTB

UtanriksSamfunn

Starten på ein storkrig?

For tida bur eg i eit fredeleg, demokratisk og velståande land, som risikerer å utløysa den neste storkrigen i verda.

HalvorEifring

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis