Å forske er å utfordre hegemoniske paradigme
Anders Breidlid er professor ved OsloMet.
Foto: Erik M. Sundt
I sitt siste innlegg, «Makta og den uavhengige forskinga» (13. desember), har Tvedt éi forsonande setning i sitt tilsvar til meg: «Eg er fullt klar over at mange gjorde ein stor innsats i Sør-Sudan, og med gode intensjonar.» Diverre er resten av innlegget fullt av feilaktige «tolkingar» av utsegna mine. Spesielt er Tvedt oppteken av mine roller som forskar og aktivist.
Utan tvil kan eit politisk engasjement drive ein til å forske. (Det skjer vel med dei fleste forskarar i samfunnsvitskapane.) Men det betyr ikkje at forskingsresultata smeltar saman med engasjementet eller aktivismen. Som forskar har eg lagt vekt på at forsking og aktivisme skal haldast skilde frå kvarandre, noko eg òg understreka i innlegget mitt. Men Tvedt tolkar det motsett, og påstår at eg smeltar saman aktivisme og forsking. Kvar har han dette frå?
Tvedt hevdar vidare at Forskingsrådet aksepterer denne samansmeltinga, og at eg «abdiserer som ansvarleg for eigen praksis og overlèt det til Forskingsrådet». Kva abdisering snakkar Tvedt om?
Eg har absolutt ikkje abdisert, og har sjølvsagt ikkje overlate noko som helst av forskinga mi til Forskingsrådet. Eg har heller aldri høyrt om nokon med forskingsrådsmidlar som abdiserer, slik Tvedt antydar. Forskingsrådet vurderer naturleg nok prosjekt på grunnlag av faglege kriterium, og når midlar er tildelte, blandar ikkje Forskingsrådet seg i kva funn forskinga kjem fram til. Mi forsking i Sør-Sudan er basert på omfattande feltarbeid og grundige analysar. Og samtidig – å motta pengar frå offentlege norske eller internasjonale institusjonar er ikkje øydeleggjande for djuptgåande forsking, det er tvert om ofte heilt naudsynt.
Tvedt slår inn opne dører når han vidare skriv at å forske er «ein måte å tenkje om tenkjemåtar på, like mykje som det er ei stadig samling av kunnskap. Det alle forskarar bør frykte mest av alt, er å bli overmanna av tidsånda og det herskande paradigmet si makt, og den faren aukar jo meir brukarorienterte og politisk-aktivistiske vi blir. Politikk forkledd som forsking undergrev derfor legitimiteten til forskinga. Om desse avgjerande spørsmåla er Breidlid og eg djupt usamde». Her insinuerer han igjen at forskinga mi eigentleg er forkledd politikk. Tvedt «gløymer» elles i dette sitatet at å forske òg krev omfattande empiri og solide metodiske grep.
Å ikkje bli «overmanna av tidsånda» er ikkje eit dumt utgangspunkt (om enn avgrensa) som eg sjølv har nytta i forskinga mi i Sør-Sudan og i det globale Sør (Afrika og Latin-Amerika). I denne forskinga tek eg nettopp eit oppgjer med det hegemoniske narrativet som er innbakt i vestleg utdanningsideologi og kunnskapsproduksjon, og som ønskjer å påtvinge folk i det globale sør vestleg ideologi, kultur og tenkjemåtar. Desse vestlege tenkjemåtane gjer at folk i sør nok ein gong blir koloniserte, noko den kenyanske forfattaren Ngũgĩ wa Thiong’o kallar «the colonising of the mind».
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
