JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Kultur

– Søkke imponert

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Ove Arild Orvik har samla og kvalitetssikra arven etter Hallfrid Christiansen.

Ove Arild Orvik har samla og kvalitetssikra arven etter Hallfrid Christiansen.

Foto: Asbjørn Hjelle

Ove Arild Orvik har samla og kvalitetssikra arven etter Hallfrid Christiansen.

Ove Arild Orvik har samla og kvalitetssikra arven etter Hallfrid Christiansen.

Foto: Asbjørn Hjelle

2662
20240516
2662
20240516

redaksjonen@dagogtid.no

Ove Arild Orvik er den som har tatt initiativ til, samla og kvalitetssikra arbeidet med Nordnorsk ordbok. Arven etter Hallfrid Christiansen (Utenfor Allfarvei Forlag). Han er opphaveleg frå Romsdalen, men har dei siste tiåra arbeidd som norsklektor på Sortland. Tidlegare har Orvik, som no er pensjonist, laga to regionale ordbøker frå Vesterålen.

– Først må eg nesten få takke for at du, heilt på eiga hand, har lagt ned eit formidabelt arbeid over mange år. Nordnorsk ordbok er utan tvil ei viktig hending for alle som er opptatt av norsk og nordnorsk språk og kulturhistorie. Kva fekk deg til å starte på prosjektet?

– Det tok til med at eg var på eit foredrag med språkforskaren Gunnstein Akselberg i 2018 i Stokmarknes, om Hallfrid Christiansen. Eg kjende til ho frå før, men innsåg først no kva for kapasitet ho var, og for eit enormt arbeid ho hadde gjort. Eg visste det ville bli overveldande å samle alt frå arkivet hennar og få det inn i ei bok, og eg var i tvil. Da kona sa: «Denne boka ska du skriv», så sette eg i gang.

– Du gjekk til originalarkivet hennar og plukka ut kvar innføring derfrå, ord for ord, slik eg har skjønt det?

– Ja, slik er det. Det blei mange turar til Riksarkivet, og spesielt til Norsk målførearkiv i Bergen. I den ferdige utgåva er det med om lag 6000 ord. Orda frå Finnmark er henta frå tolvbandsutgåva av Norsk Ordbok og diverse andre kjelder. Som Aasen kom Christiansen seg aldri dit, helsa svikta ho.

– Korleis vil du vurdere kvaliteten på arbeidet hennar?

– Eg er søkke imponert. Ivar Aasen er berømt for det store språktalentet sitt. Men Hallfrid Christiansen var like dyktig som Ivar Aasen. Hadde ho fått starte 20 år tidlegare og ikkje blitt motarbeidd, kunne ho hatt eit stort namn og kanskje fått ferdig livsverket sitt, altså Nordnorsk ordbok. Ho var sjølvstendig, innførte nye teoriar til Noreg og var ekstremt sjølvsikker og ambisiøs fagleg. Dessverre blei dette brukt mot ho. I tillegg var ho kvinne og kom nordfrå. Eg kom over eit radioopptak med ho og var spent på korleis det høyrdest ut. Til mi overrasking snakka ho søring. Ho måtte nok det for å bli akseptert, og kanskje til og med forstått.

– Språket er i stadig endring, og mange av orda i Nordnorsk ordbok, som blei samla inn for rundt 70 år sidan, er ikkje lenger i aktiv bruk?

– Ja, mange av orda som var i dagleg bruk i 1940- og 1950-åra, da Nord-Noreg enno var eit sjølvbergingssamfunn, er gått ut av språket. Nye tider, med strukturelle endringar, ny teknologi og nye verdiar, pressar gamle ord ut av språket.

– Det gjer ikkje boka mindre interessant.

– Eg trur heller ikkje det.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

redaksjonen@dagogtid.no

Ove Arild Orvik er den som har tatt initiativ til, samla og kvalitetssikra arbeidet med Nordnorsk ordbok. Arven etter Hallfrid Christiansen (Utenfor Allfarvei Forlag). Han er opphaveleg frå Romsdalen, men har dei siste tiåra arbeidd som norsklektor på Sortland. Tidlegare har Orvik, som no er pensjonist, laga to regionale ordbøker frå Vesterålen.

– Først må eg nesten få takke for at du, heilt på eiga hand, har lagt ned eit formidabelt arbeid over mange år. Nordnorsk ordbok er utan tvil ei viktig hending for alle som er opptatt av norsk og nordnorsk språk og kulturhistorie. Kva fekk deg til å starte på prosjektet?

– Det tok til med at eg var på eit foredrag med språkforskaren Gunnstein Akselberg i 2018 i Stokmarknes, om Hallfrid Christiansen. Eg kjende til ho frå før, men innsåg først no kva for kapasitet ho var, og for eit enormt arbeid ho hadde gjort. Eg visste det ville bli overveldande å samle alt frå arkivet hennar og få det inn i ei bok, og eg var i tvil. Da kona sa: «Denne boka ska du skriv», så sette eg i gang.

– Du gjekk til originalarkivet hennar og plukka ut kvar innføring derfrå, ord for ord, slik eg har skjønt det?

– Ja, slik er det. Det blei mange turar til Riksarkivet, og spesielt til Norsk målførearkiv i Bergen. I den ferdige utgåva er det med om lag 6000 ord. Orda frå Finnmark er henta frå tolvbandsutgåva av Norsk Ordbok og diverse andre kjelder. Som Aasen kom Christiansen seg aldri dit, helsa svikta ho.

– Korleis vil du vurdere kvaliteten på arbeidet hennar?

– Eg er søkke imponert. Ivar Aasen er berømt for det store språktalentet sitt. Men Hallfrid Christiansen var like dyktig som Ivar Aasen. Hadde ho fått starte 20 år tidlegare og ikkje blitt motarbeidd, kunne ho hatt eit stort namn og kanskje fått ferdig livsverket sitt, altså Nordnorsk ordbok. Ho var sjølvstendig, innførte nye teoriar til Noreg og var ekstremt sjølvsikker og ambisiøs fagleg. Dessverre blei dette brukt mot ho. I tillegg var ho kvinne og kom nordfrå. Eg kom over eit radioopptak med ho og var spent på korleis det høyrdest ut. Til mi overrasking snakka ho søring. Ho måtte nok det for å bli akseptert, og kanskje til og med forstått.

– Språket er i stadig endring, og mange av orda i Nordnorsk ordbok, som blei samla inn for rundt 70 år sidan, er ikkje lenger i aktiv bruk?

– Ja, mange av orda som var i dagleg bruk i 1940- og 1950-åra, da Nord-Noreg enno var eit sjølvbergingssamfunn, er gått ut av språket. Nye tider, med strukturelle endringar, ny teknologi og nye verdiar, pressar gamle ord ut av språket.

– Det gjer ikkje boka mindre interessant.

– Eg trur heller ikkje det.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Hoer og ungfuglar av konglebit har gråare fjørdrakt, med gulgrøne felt.

Hoer og ungfuglar av konglebit har gråare fjørdrakt, med gulgrøne felt.

Foto: Sveinung Lindaas

DyrFeature

Konglebitaren – den fargerike vandraren frå nord

Naïd Mubalegh
Hoer og ungfuglar av konglebit har gråare fjørdrakt, med gulgrøne felt.

Hoer og ungfuglar av konglebit har gråare fjørdrakt, med gulgrøne felt.

Foto: Sveinung Lindaas

DyrFeature

Konglebitaren – den fargerike vandraren frå nord

Naïd Mubalegh

Teikning: May Linn Clement

Ord om språkKunnskap
Kristin Fridtun

«Me har ikkje grunnlag for å seia at bokmålsbrukarar har kvassare penn enn andre, men nokre av dei evnar å kløyva kvass i to.»

Gjennom Hitlers progagandaminister Joseph Goebbels får vi eit innblikk i sanninga bak Nazi-Tysklands propagandamaskin.

Gjennom Hitlers progagandaminister Joseph Goebbels får vi eit innblikk i sanninga bak Nazi-Tysklands propagandamaskin.

Foto: Another World Entertainment

FilmMeldingar
Brit Aksnes

Propaganda på agendaen

Fører og forfører er ein drivande historietime om tidenes skumlaste skrønemakar.

Ein mann med tomlar opp i ruinane i ein forstad sør i Beirut etter at fredsavtalen mellom Hizbollah og Israel vart gjeldande 27. november.

Ein mann med tomlar opp i ruinane i ein forstad sør i Beirut etter at fredsavtalen mellom Hizbollah og Israel vart gjeldande 27. november.

Foto: Mohammed Yassin / Reuters / NTB

KommentarSamfunn
Cecilie Hellestveit

Fredsavtale med biverknader

Avtalen mellom Israel og Libanon kan få vidtrekkjande konsekvensar.

I starten av krigen sa Benjamin  Netanyahu at den store skilnaden mellom Israel og fiendelanda til Israel er at Israel verdset og vernar om liv.

I starten av krigen sa Benjamin Netanyahu at den store skilnaden mellom Israel og fiendelanda til Israel er at Israel verdset og vernar om liv.

Foto: Amir Cohen / Reuters / NTB

KrigSamfunn

Ettersøkt, men på offensiven

I førre veke blei Benjamin Netanyahu etterlyst av Den internasjonale straffedomstolen i Haag. Det er kanskje det største diplomatiske nederlaget i staten Israels historie.

Morten A. Strøksnes
I starten av krigen sa Benjamin  Netanyahu at den store skilnaden mellom Israel og fiendelanda til Israel er at Israel verdset og vernar om liv.

I starten av krigen sa Benjamin Netanyahu at den store skilnaden mellom Israel og fiendelanda til Israel er at Israel verdset og vernar om liv.

Foto: Amir Cohen / Reuters / NTB

KrigSamfunn

Ettersøkt, men på offensiven

I førre veke blei Benjamin Netanyahu etterlyst av Den internasjonale straffedomstolen i Haag. Det er kanskje det største diplomatiske nederlaget i staten Israels historie.

Morten A. Strøksnes

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis