Kor mange tilsetjingsstoff er nødvendig for å lage ein ferdigmiddag?

Vi spør altså ikkje etter kor mange tilsetjingsstoff ein produsent kan få lyst å sette til for å senke kostnader eller gjere ein smak meir tilgjengeleg eller ein kjøpar meir avhengig. Heller ikkje spør vi om tilsetjingsstoffa er skadelege eller sunne eller utan helsepåverknad i det heile. Det får verte ein annan dag. I dag skal vi rett og slett sjå på korleis det er mogleg å produsere ferdigmat som er lett å stelle i stand og smakar godt.

For det har skjedd noko her dei siste åra. Vi forbrukarar har byrja å stille i det minste nokre få krav til noko av det vi puttar i oss. Mellom anna vil vi ikkje ha fleire tilsetjingsstoff enn naudsynt – og honnørorda i bransjen no for tida er ikkje «forbetra», «optimalisert» eller «spesialtilpassa», men derimot «naturleg», «ekte» og «fersk».

Lat oss gå ut frå at dei store, sterke og erfarne ferdigmatprodusentane har størst sjanse til å tilby oss forbrukarar det vi aller helst vil ha, og byrje med å sjå på produkta til stormeistrane Fjordland og Toro. Fjordland har endåtil knytt til seg tradisjonsmatguruen Arne Brimi på fleire av produkta sine, så her må vel tilsetjingsstoff vere eit tilbakelagt kapittel?

«Syntetisk framstilt aroma går som ein raud tråd gjennom alle produkta dei to lagar saman.»

Dei store

Å nei, du. I Fjordland og Brimis Karbonader med bacon er det både røykaroma og stabilisator i baconet, modifisert maisstivelse i sausen og syntetisk aroma. Ja, det med syntetisk framstilt aroma går som ein raud tråd gjennom alle produkta dei to lagar saman – sjølv ei betasuppe med svineknoke og godt med grønsaker og byggryn må visst ha denne aromakomponenten for å smake godt. Maisstivelse trengst visst også.

Hm. Må det kanskje rett og slett vere slik? Er det eit eller anna med framstillingsmåten, kanskje, eller lagringsevna? Lat oss sjekke Toro.

Ganske riktig: Deira Tasty Tandoori inneheld også både aroma, stabilisatorar og ein ikkje identifisert stivelse. Ja, det verkar som kor enn du skal i verda, må den globaliserte laboratorieråvara få medverke: Anten det no er Pasta di Parma, Mac and Cheese, Spicy Noodle Wok eller Bali Chicken, heng aroma trygt og godt fast på innhaldslista.

Dei små

Eg er ved å akseptere at det er slik det må vere – at ferdigmat ikkje smakar skikkeleg utan syntetisk hjelp – då eg i augekroken oppdagar ei vare eg er temmeleg sikker på eg aldri har sett før.

Står det «kje» på den pakken med ferdigmat som lyser grønt imot meg? Og står det «fjordfe» på den raude, men likevel matchande pakningen ved sida av, og «frittgående utegris» på ein rosa variant på andre sida?

Jammen gjer det det. Eit firma som kallar seg Munnvold har fått det føre seg å lage ikkje berre Gangnam Swine, ei koreansk gryte med kjøt frå utegris og edamamebønner og ein chili con carne med kjøt frå både vestlandsk fjordfe og skotsk høglandsfe frå Sogn, men også ei marokkansk gryte: Hatefull Geit med langtidskokt kjekjøt, også det frå Sogn.

Det sognske nærværet forklarar seg fort når eg snur pakninga og ser at produsenten er Haugen Gardsmat i Flåm. Den vesle lokalmatprodusenten har allereie utmerka seg på ferdigmatfronten med mellom anna Sognalapskaus som er laga med elles useljelege poteter og gulrøter frå Lærdal. Og det slår meg – skal tru om det er tilsetjingsstoff i han? Skal tru om det er tilsetjingsstoff i desse tre ferdigmatrettane?

Å sjekke det er kjapt gjort, der eg står med ein pakke Hatefull Geit i handa, er det berre å heve blikket og slå fast at alle ingrediensane her høyrer heime på eit kjøkken. Ikkje eit einaste E-nummer er å sjå i nokon av dei tre ferdigrettane.

Og det får meg til å tenkje: Det fins fleire små ferdigmatprodusentar der ute, gjer det ikkje? Noko frå ein grønsakprodusent i Trøndelag, og nokre suppesøstrer?

Heime ved datamaskina finn eg både Grønne folk på Frosta og søstrene bak suppekjøkkenet Mere mat. Eg finn ferdigmatprodukta deira, og at dei i alle tilfelle er hundre prosent frie for tilsetjingsstoff. 

Siri Helle