Ord om språk
Gå på ein sprekk
«Nokre sprekkar er biletlege, som når me med sprokken røyst seier at samarbeidet sprekk.»
Teikning: May Linn Clement
Mange åt seg sprekkande mette i jola, og hendene som heldt kniv, gaffel og skei, var radt sprokne etter all vaskinga og fyringa. No er me i januar, og då er det visst fyrst og fremst ekteskap som sprekk. Sprekk i budsjettet er det året rundt. Om trolla sprekk i sola, er meir uvisst.
Når fasaden til sprekka slår sprekkar, ser me at verbet er tolleg nytt og laga av preteritum av springa: sprakk. I norrønt var bøyinga springr – sprakk (eintal), sprungu (fleirtal) – sprunginn. Forma med kk har råka ut for noko som vert kalla utljodsherding.
Det var ein regel i norrønt at i preteritum og imperativ av sterke verb vart d og ng i utljod ustemde. Dinest vart n-en oppeten av t-en eller k-en som kom etter. Forma sprang av springa vart til sprank og deretter sprakk. Sameleis fekk me geng > genk > gekk av ganga og band > bant > batt av binda.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
