I dag ville Fidel Castro, om han hadde levd, fylt 95 år, og rundt om i verda blir dagen markert av folk som meiner at han skulle teke heile den skakkøyrde revolusjonen sin med seg i grava. Det er på høg tid.
Til nyleg var det fridom cubanarane sakna mest, no er det også mat, og dette er ein ny situasjon. At den sitjande presidenten ikkje heiter Castro, er også nytt.

President Biden har likevel stilt seg i den same kjende og uverdige posituren som Trump, Clinton, Bush, Reagan og andre før han, med eine kneet planta på nakken til Cuba. Joe Biden vil hjelpa det cubanske folket til å pusta fritt ved å strupa økonomien.

Pandemien har råka turistindustrien hardt. Cuba har ikkje noko oljefond, knapt nok olje, etter at sponsoren Venezuela kasta inn handkledet, medan blokaden til USA held fram. Andsynes Cuba er Joe Biden no alliert med krefter han til dagleg er i strid mot – nettroll som opererer via falske profilar på sosiale medium, der dei genererer sant og usant om den karibiske øya for å piske opp stemninga.

Knea som pressar mot halsen på land og folk som ligg nede, gjer vondt verre. Det gjeld også i tilhøvet mellom det cubanske eittpartistyret og opposisjonen. Opposisjonen treng også å få pusta, tenkja og ytra seg fritt, om han har ambisjonar om å bli eit reelt og kompetent alternativ til det noverande diktaturet.

Er det difor mykje å vona om at dagens regime no møter demonstrantane på anna vis og med større klokskap enn Batista-regimet i si tid møtte studentane i 1950-åra – med vald og fengsel? Det må til om utfallet denne gongen skal bli annleis.

Fidel Castro hadde ikkje noko imot kapitalismen, påstod han ein gong – slik kapitalismen blir praktisert i til dømes Sverige. «Men det er ikkje svensk kapitalisme dei har tiltenkt oss», la han til. Frå byen Holguín, der Castro-brørne voks opp, er det kortare veg til Haiti enn det er til hovudstaden Havanna.

Om regimet skulle klappa saman, er det slett ikkje sjølvsagt at dei som tek over makta, ter seg betre. Regelen er faktisk at det blir verre, og især om opposisjonen er driven av krefter utanfrå som heller ikkje må leva med konsekvensane. Til sjuande og sist er det difor berre cubanarane som kan ordna opp på Cuba.

Johan Brox