Spor av tid i arkitekturen
«Arkitekturopprøret vil gjerne støype fast i ubehandla betong forståinga av kva god arkitektur er.»
Aasen-tunet opna i 2000.
Foto: Sverre Fehn / Aasen-tunet
Les også
Arkitekturmuseet med tilbygget som Sverre Fehn teikna på byrjinga av 2000-talet.
Foto: Thomas Flemming
Sverre Fehns brutale påbygg på Arkitekturmuseet i Oslo
Les også
Sverre Fehn
Les også
Arkitekturopprøret har plassert dette arkitekturprosjektet i Telekvartalet i Sarpsborg på lista over dei beste i 2024. Arkitekt er MAD, og byggherre er Fredriksborg Eiendom.
Illustrasjon: Fredriksborg eiendom
Brølet nedanfrå gav ekko ovanfrå
Les også
VENEZIA. Den nordiske paviljongen ved Veneziabiennalen stod ferdig i 1962 og romma ei stor utstilling av modellar av Sverre Fehns verk under Arkitekturbiennalen i 1998.
Foto: Daniel Ryan / Flikr
Sverre Fehn – meisteren som bygde lys
Les også
Turistnæringa i Flåm vil byggje eit tårn som skal tevle med dei majestetiske fjella, skriv Ronny Spaans.
Illustrasjon: Jensen & Skodvin / MIR
Høgtårn i Flåm kan skremme bort turistane
Les også
Arkitekturmuseet med tilbygget som Sverre Fehn teikna på byrjinga av 2000-talet.
Foto: Thomas Flemming
Sverre Fehns brutale påbygg på Arkitekturmuseet i Oslo
Les også
Sverre Fehn
Les også
Arkitekturopprøret har plassert dette arkitekturprosjektet i Telekvartalet i Sarpsborg på lista over dei beste i 2024. Arkitekt er MAD, og byggherre er Fredriksborg Eiendom.
Illustrasjon: Fredriksborg eiendom
Brølet nedanfrå gav ekko ovanfrå
Les også
VENEZIA. Den nordiske paviljongen ved Veneziabiennalen stod ferdig i 1962 og romma ei stor utstilling av modellar av Sverre Fehns verk under Arkitekturbiennalen i 1998.
Foto: Daniel Ryan / Flikr
Sverre Fehn – meisteren som bygde lys
Les også
Turistnæringa i Flåm vil byggje eit tårn som skal tevle med dei majestetiske fjella, skriv Ronny Spaans.
Illustrasjon: Jensen & Skodvin / MIR
Høgtårn i Flåm kan skremme bort turistane
Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no
Arkitektur
«Kultur spiser strategi til frokost.» Dette slår leiar Thomas Flemming i Arkitekturopprøret fast i Dag og Tid 27. september, og han skriv det i ein brutal kritikk av det tilbygget Sverre Fehn teikna til Arkitekturmuseet i Oslo for 20 år sidan. Utsegna ser kanskje flott ut – til einkvan dissekerer den sosiologisk, retorisk, semantisk og lingvistisk.
Venezia-pakta
Utanom gullalderdraumen om fleire tusen år gamle greske bygningar er ikkje artikkelen utan interessante resonnement. Mest givande er det Flemming skriv om Venezia-pakta frå 1964. Der formulerte ein mellom anna ei etisk norm om at påbygg til historiske bygningar bør vise når dei er bygde. Ein skal ikkje late som det nye er gamalt. At ein faktisk måtte formulere noko så sjølvsagt!
No blir vegar, bruer og båtar forma og bygde på anna vis med andre material og annan teknologi enn for 1000 år sidan. Bilar ser heilt annleis ut enn for 100 år sidan. Bruksgrafikk, biletkunst og musikk er blitt noko heilt anna. Og det er heldigvis ikkje lenger sjølvsagt at lese-lyrikk skal ha bokstavrim eller enderim.
Arkitektur er kultur, skriv Flemming, og det ser ut til at det er berre ein viss type arkitektur han anerkjenner som kultur. Det blir ganske autoritært, blir det ikkje? Nett som foreldreopprøret mot samnorsk kring 1950. Det opprøret gjorde krav på ein hegemoniserande definisjon av kva kultur er, og i det tilfellet kva sprog er.
På same måten vil Arkitekturopprøret gjerne støype fast i ubehandla betong forståinga av kva god arkitektur er. Visst har mange middelmåtige arkitektar vore i sving utan sans for proporsjonar og dynamikk i alt frå forholdet mellom veggflater og vindauge til lysfall og rom som er gode å vere i. Bland berre ikkje Sverre Fehn og andre originale tenkjarar borti dei.
Jubel
Opprørarar har det ikkje med å vere rause, men ærleg talt. Det litterære Noreg i si vidaste tyding har jubla i eitt år over at Jon Fosse fekk nobelprisen i litteratur. Det bryr knapt leiaren i Arkitekturopprøret at Sverre Fehn fekk det som det internasjonale fagmiljøet sjølv reknar som nobelprisen i arkitektur. Denne haldninga kjenner eg att. Då eg var direktør i Nynorsk kultursentrum, blei det etter kvart påfallande kven i miljøet av form og arkitektur som aldri takka ja til å vitje Aasen-tunet.
Det er med bygningar som med andre menneskeskapte verk laga for bruk: Dei endrar seg over tid. Konstruksjonar må bytast ut eller endrast etter slitasje, skader, brann. Kva skal ein då eventuelt gå attende til? Kva gjer ein med interiør som har vore endra mange gonger? Det handlar om å syte for at struktur og trekk i det opphavlege byggverket ikkje forsvinn.
Hegemoniet
Flemming meiner ein bryt Venezia-pakta ved å byggje opp att Notre Dame i Paris med eit spir som først blei montert i 1860. Fehns tilbygg til Arkitekturmuseet følgjer pakta, men det kallar Flemming historielaust og lite estetisk. Der stakk hegemoniet fram att.
Ein av grunntankane til Sverre Fehn var å la tida setje sine spor. Difor jubla han over spor av rustvatn på ein betongvegg i Aasen-tunet. Dei er eit veggfast minne om nedbørsvinteren 1999–2000 då bygningen blei reist. Kva rimar vel betre i ein bygning som er reist for å ta vare på skrifter fulle av bruksspor, også middelmåtige dikt med enderim.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no
Arkitektur
«Kultur spiser strategi til frokost.» Dette slår leiar Thomas Flemming i Arkitekturopprøret fast i Dag og Tid 27. september, og han skriv det i ein brutal kritikk av det tilbygget Sverre Fehn teikna til Arkitekturmuseet i Oslo for 20 år sidan. Utsegna ser kanskje flott ut – til einkvan dissekerer den sosiologisk, retorisk, semantisk og lingvistisk.
Venezia-pakta
Utanom gullalderdraumen om fleire tusen år gamle greske bygningar er ikkje artikkelen utan interessante resonnement. Mest givande er det Flemming skriv om Venezia-pakta frå 1964. Der formulerte ein mellom anna ei etisk norm om at påbygg til historiske bygningar bør vise når dei er bygde. Ein skal ikkje late som det nye er gamalt. At ein faktisk måtte formulere noko så sjølvsagt!
No blir vegar, bruer og båtar forma og bygde på anna vis med andre material og annan teknologi enn for 1000 år sidan. Bilar ser heilt annleis ut enn for 100 år sidan. Bruksgrafikk, biletkunst og musikk er blitt noko heilt anna. Og det er heldigvis ikkje lenger sjølvsagt at lese-lyrikk skal ha bokstavrim eller enderim.
Arkitektur er kultur, skriv Flemming, og det ser ut til at det er berre ein viss type arkitektur han anerkjenner som kultur. Det blir ganske autoritært, blir det ikkje? Nett som foreldreopprøret mot samnorsk kring 1950. Det opprøret gjorde krav på ein hegemoniserande definisjon av kva kultur er, og i det tilfellet kva sprog er.
På same måten vil Arkitekturopprøret gjerne støype fast i ubehandla betong forståinga av kva god arkitektur er. Visst har mange middelmåtige arkitektar vore i sving utan sans for proporsjonar og dynamikk i alt frå forholdet mellom veggflater og vindauge til lysfall og rom som er gode å vere i. Bland berre ikkje Sverre Fehn og andre originale tenkjarar borti dei.
Jubel
Opprørarar har det ikkje med å vere rause, men ærleg talt. Det litterære Noreg i si vidaste tyding har jubla i eitt år over at Jon Fosse fekk nobelprisen i litteratur. Det bryr knapt leiaren i Arkitekturopprøret at Sverre Fehn fekk det som det internasjonale fagmiljøet sjølv reknar som nobelprisen i arkitektur. Denne haldninga kjenner eg att. Då eg var direktør i Nynorsk kultursentrum, blei det etter kvart påfallande kven i miljøet av form og arkitektur som aldri takka ja til å vitje Aasen-tunet.
Det er med bygningar som med andre menneskeskapte verk laga for bruk: Dei endrar seg over tid. Konstruksjonar må bytast ut eller endrast etter slitasje, skader, brann. Kva skal ein då eventuelt gå attende til? Kva gjer ein med interiør som har vore endra mange gonger? Det handlar om å syte for at struktur og trekk i det opphavlege byggverket ikkje forsvinn.
Hegemoniet
Flemming meiner ein bryt Venezia-pakta ved å byggje opp att Notre Dame i Paris med eit spir som først blei montert i 1860. Fehns tilbygg til Arkitekturmuseet følgjer pakta, men det kallar Flemming historielaust og lite estetisk. Der stakk hegemoniet fram att.
Ein av grunntankane til Sverre Fehn var å la tida setje sine spor. Difor jubla han over spor av rustvatn på ein betongvegg i Aasen-tunet. Dei er eit veggfast minne om nedbørsvinteren 1999–2000 då bygningen blei reist. Kva rimar vel betre i ein bygning som er reist for å ta vare på skrifter fulle av bruksspor, også middelmåtige dikt med enderim.
Les også
Arkitekturmuseet med tilbygget som Sverre Fehn teikna på byrjinga av 2000-talet.
Foto: Thomas Flemming
Sverre Fehns brutale påbygg på Arkitekturmuseet i Oslo
Les også
Sverre Fehn
Les også
Arkitekturopprøret har plassert dette arkitekturprosjektet i Telekvartalet i Sarpsborg på lista over dei beste i 2024. Arkitekt er MAD, og byggherre er Fredriksborg Eiendom.
Illustrasjon: Fredriksborg eiendom
Brølet nedanfrå gav ekko ovanfrå
Les også
VENEZIA. Den nordiske paviljongen ved Veneziabiennalen stod ferdig i 1962 og romma ei stor utstilling av modellar av Sverre Fehns verk under Arkitekturbiennalen i 1998.
Foto: Daniel Ryan / Flikr
Sverre Fehn – meisteren som bygde lys
Les også
Turistnæringa i Flåm vil byggje eit tårn som skal tevle med dei majestetiske fjella, skriv Ronny Spaans.
Illustrasjon: Jensen & Skodvin / MIR
Høgtårn i Flåm kan skremme bort turistane
Fleire artiklar
Ruslan Gorovij sender pengane han tener som artist, heim til Kyiv, der vener kjøper vedlass til ukrainarar som treng varme i vinter.
Foto: Ukrainian online sales
Eit nytt lovframlegg som legg opp til at det skal bli straffbart å selje ulovleg hogd skog, vil ikkje minst råke folk i øydelagde hus.
Teikning: May Linn Clement
Tid for realitetsorientering
Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.
James Rebanks på Lillehammer sist veke.
Foto: Morten A. Strøksnes
Ein mann for alle årstider
LILLEHAMMER: Etter å ha skrive to svært populære bøker om landbruk og sauehald hamna James Rebanks i ei krise som førte han til eit dunvær på Helgeland.
Ein førjulsdag får Vilma (Kjersti Dalseide) patologen Robert (Ole Christoffer Ertvaag) og presten Ivar (Tobias Santelmann) på døra. Dei har med seg ein dødsbodskap.
Foto: Nordisk Film Distribusjon
Julefilmen til Charlotte Blom er litt frisk, litt traust og litt tam.
Den neste presidenten i USA, Donald Trump, har sterke retoriske evner, meiner Gjermund Stenberg Eriksen.
Foto: Brian Snyder / Reuters / NTB