Eg la merke til Igor Naumkin alt ved oppløysninga av Sovjetunionen. Han var eit slags paradoks – ein stormeister som ikkje var nokon stor meister på brettet. Men rett nok: Om ein tek alle stormeistrane i verda, må jo somme vera på botn òg i stormeisterhierarkiet. Han hadde jo nokre gode resultat, sjølvsagt, men ikkje så mykje meir enn det eg sjølv kunne klara.

Den fyrste historia om Naumkin går attende til 1986 og ein by ved Volga der han og ein stormeisterkamerat, Vladimir Jepisjin, stansa i ein park på veg heim frå spelelokalet. Naumkin og Jepisjin har alltid vore sjakkspelarar i den største vektklassa. Denne dagen fekk Jepisjin den dårlege ideen at han, stormeisteren, skulle spela mot dei lokale amatørane i parken. Då Jepisjin hadde vunne partiet sitt, tok amatøren fram ein lommekniv og truga til seg den amerikanske jeansen til Jepisjin. Dei to sjakkmeistrane drog til hotellet, Jepisjin i berre trusa.

I mange år tenkte eg ikkje mykje på Naumkin, medan han reiste frå turnering til turnering, særleg i Italia, med von om å vinna litt matpengar i konkurranse med amatørar. I fjor dukka eit intervju opp på YouTube som gjorde inntrykk. Stormeister Naumkin har nemleg ikkje nokon datamaskin. «Eg har aldri hatt noko slikt. Eg veit ikkje korleis ein skrur han på». «Men korleis førebur du deg til partia dine?» spurde journalisten. «Eg førebur meg ikkje,» smilte Naumkin. Medan motstandarane kan studera alle partia hans i databasane, er det lite Naumkin kan gjera.

«Du er stormeister i mellomklassa, kan ein seia», sa intervjuaren vidare. «Nei, eg er stormeister i lægste klasse», smilte Naumkin på ny. «Men kan ein leva som profesjonell sjakkspelar på ditt nivå?» «Nei, det kan ein ikkje», smilte Naumkin. «Men eg gjer ikkje anna».

Eg lika Naumkin, han var som ein Gogol- eller Dostojevskij-figur frå den klassiske russiske litteraturen.

I førre veke skreiv VG og Aftenposten om stormeisteren som skulle ha hamna i ein italiensk jukseskandale. Naumkin skal ha selt eit parti – tapt med vilje – for usle to hundre euro.

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.