Verre enn venta
Ventestunda er alltid lang, vert det sagt. Dei av oss som har stått lenge på venteliste eller sete mykje på venterom, i venteskur og ventehallar, kan stadfesta det. Eit ordtak seier det slik: «Det ein ventar hardt, kjem aldri (for) snart.» Å høyra på ventemusikk kan nok hjelpa litt, men om me skal få ventetida til å flyga, må me finna på noko som er so spanande at me gløymer at me ventar.
Venta er venteleg i ætt med ordet von. Både venting og voning går ut på å retta merksemda mot framtida og det ho truleg fører med seg, eller det me vil at ho skal føra med seg. Norrønt vænta kunne beint fram tyda ‘vona, gjeva von om’, i tillegg til ‘rekna med, tru’ og liknande. Men vent no litt! Det er då visseleg skilnader mellom venta og vona òg. Til dømes kan me nytta venta til å målbera at noko er gjort i stand eller ferdig: «Middagen ventar.» «Ho hoppa inn i ein ventande bil.» Me kan ikkje byta ut venta med vona her.
Ein annan skilnad er at me plar bruka vona om noko me ynskjer oss eller ser fram til med glede, medan venta og dei andre vente-orda like gjerne kan visa til noko me ottast: «Det er storm i vente.» «Dei ventar seg hard motstand.» I den sistnemnde setninga kan me òg nytta forventa – venta og forventa er so å seia einstydande ord. Me kan ikkje seia det same om venting og forvent(n)ing.
Me veit ikkje støtt kva som ventar oss, og stundom finn me ut at me vil stilla oss avventande eller berre venta og sjå. Me kan venta med noko og venta på noko(n), og det som lèt venta på seg, kjem seinare enn planlagt. Om me vil stogga noko eller lata det liggja til seinare, kan me setja det på vent. Ikkje uventa har venta vore nytta om å vera med barn («venta barn») og om stunda ein reknar med å føda («ho ventar seg på nyåret», «ho går ventande»). Når ein går i ventedagane eller på ventedøgera, er det like før. Kan henda går ein i venteklede.
Som ventande er, finst det ulike meiningar om korleis me skal venta. Eitt ordtak seier: «Ein skal venta det beste og vera budd mot det verste.» Eit anna seier: «Ein skal venta det verste til ein ser det beste.» Mange har høyrt at den som ventar på noko godt, ikkje ventar forgjeves. Me kan òg sjå slik på det: «Den som ventar lite, kan lett verta nøgd.» No trur de vel at me er i mål, men berre vent!
Kristin Fridtun
Kristin Fridtun er filolog og forfattar.
E-post: kristin.fridtun@gmail.com
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Ventestunda er alltid lang, vert det sagt. Dei av oss som har stått lenge på venteliste eller sete mykje på venterom, i venteskur og ventehallar, kan stadfesta det. Eit ordtak seier det slik: «Det ein ventar hardt, kjem aldri (for) snart.» Å høyra på ventemusikk kan nok hjelpa litt, men om me skal få ventetida til å flyga, må me finna på noko som er so spanande at me gløymer at me ventar.
Venta er venteleg i ætt med ordet von. Både venting og voning går ut på å retta merksemda mot framtida og det ho truleg fører med seg, eller det me vil at ho skal føra med seg. Norrønt vænta kunne beint fram tyda ‘vona, gjeva von om’, i tillegg til ‘rekna med, tru’ og liknande. Men vent no litt! Det er då visseleg skilnader mellom venta og vona òg. Til dømes kan me nytta venta til å målbera at noko er gjort i stand eller ferdig: «Middagen ventar.» «Ho hoppa inn i ein ventande bil.» Me kan ikkje byta ut venta med vona her.
Ein annan skilnad er at me plar bruka vona om noko me ynskjer oss eller ser fram til med glede, medan venta og dei andre vente-orda like gjerne kan visa til noko me ottast: «Det er storm i vente.» «Dei ventar seg hard motstand.» I den sistnemnde setninga kan me òg nytta forventa – venta og forventa er so å seia einstydande ord. Me kan ikkje seia det same om venting og forvent(n)ing.
Me veit ikkje støtt kva som ventar oss, og stundom finn me ut at me vil stilla oss avventande eller berre venta og sjå. Me kan venta med noko og venta på noko(n), og det som lèt venta på seg, kjem seinare enn planlagt. Om me vil stogga noko eller lata det liggja til seinare, kan me setja det på vent. Ikkje uventa har venta vore nytta om å vera med barn («venta barn») og om stunda ein reknar med å føda («ho ventar seg på nyåret», «ho går ventande»). Når ein går i ventedagane eller på ventedøgera, er det like før. Kan henda går ein i venteklede.
Som ventande er, finst det ulike meiningar om korleis me skal venta. Eitt ordtak seier: «Ein skal venta det beste og vera budd mot det verste.» Eit anna seier: «Ein skal venta det verste til ein ser det beste.» Mange har høyrt at den som ventar på noko godt, ikkje ventar forgjeves. Me kan òg sjå slik på det: «Den som ventar lite, kan lett verta nøgd.» No trur de vel at me er i mål, men berre vent!
Kristin Fridtun
Kristin Fridtun er filolog og forfattar.
E-post: kristin.fridtun@gmail.com
Fleire artiklar
Teikning: May Linn Clement
Krigen er ei ufatteleg ulukke for Ukraina. Men også for Russland er det som skjer, ein katastrofe.
Tusen dagar med russisk katastrofe
Jens Stoltenberg gjekk av som generalsekretær i Nato 1. oktober. No skal han leie styringsgruppa for Bilderberg-møta.
Foto: Thomas Fure / NTB
Mingleklubben for makt og pengar
Jens Stoltenberg blir partyfiksar for Bilderberg-møta, ein institusjon meir i utakt med samtida enn nokon gong.
KrF-leiar Dag Inge Ulstein får ikkje Stortinget med seg på å endre retningslinjene for kjønnsundervisning i skulen.
Thomas Fure / NTB
Utfordrar kjønnsundervisninga
Norske skulebøker kan gjere elevar usikre på kva kjønn dei har, meiner KrF-leiar Dag Inge Ulstein.
Taiwanarar feirar nasjonaldagen 10. oktober framfor presidentbygget i Taipei.
Foto: Chiang Ying-ying / AP / NTB
Illusjonen om «eitt Kina»
Kina gjer krav på Taiwan, og Noreg anerkjenner ikkje Taiwan som sjølvstendig stat. Men kor sterkt står argumenta for at Taiwan er ein del av Kina?
Den rumenske forfattaren Mircea Cartarescu har skrive både skjønnlitteratur, lyrikk og litterære essay.
Foto: Solum Bokvennen