DIKT

Morten Langeland:

Zoonetter

Flamme 2017

I Zoonetter, Morten Langelands fjerde diktbok, er det 36 sonettlikande dikt i eit tilnærma kaudervelsk språk. Her kan det feedes opp og morfes, og ein krisemaxer. Og her møter lesaren ofte bokstavrim: «lur lemur ler, sjh, sjh». Sjølv om dikta plasserer seg eit godt stykke frå normalspråket, er dei likevel spekka av attkjennelege språkteikn frå den teknologiinfluerte verda me lever i: slanguttrykk, tekniske termar, referansar frå populærmusikk, forkortingar, ordspel, anglisismar og varemerkenamn, alt i ei herleg babelsk bryting. Nylagingar av ord finn ein også, til dømes «øyegjerning», som peikar på at det å sjå ikkje er ein passivitet, men ein aktivitet.

Lyd- og ordleik

Leiken med lyd- og ordbilete, som er så karakteristisk for dikta, finn ein alt i tittelen. Zoonetter viser til diktforma sonettar, til ordet zoo og den delen av døgeret som ligg i mørket, nettene. Det nattlege vert understreka av at dikta er sette i kvit skrift på svart bakgrunn, i det som elles må seiast å vere ein fiffig og innbydande bokbunad. Den nattlege undergangstematikken, ja, den økopoetiske impulsen, peikar desse dikta på i rikt mon, mellom anna viser dei til «Noahs ark», farkosten Noah bygde før storflaumen.

Noahs Ark rimar på park. I bokas første bolk, «dyret», er vi i ein zoologisk park med løver, elefant og sjiraff. I bolken «menneske» verkar vi å vere i ein fritids- eller underhaldningspark. Båe stadene er regulerte og inngjerda reservat, til liks med sonetten. Sonettforma er eit bur, eit gitter språket vert låst i. Bak versegitteret mobiliserer Langeland til motstand, han freistar å finne vegar ut or den språklege tvangsordninga poesien sjølv skriv seg fram i. Betrakta som sonettar er dikta til Langeland ureine, ville og organiske, fordi dei ikkje følgjer det etablerte rim- og stavingsmønsteret. Berre linjefordelinga er som i sonetten.

Forunderleg

Langelands ark er bygd av papir og språk. Ofte er diktsekvensane forunderlege, beint fram morosame å lese, men tidvis også nokså krevjande. Men om ein tenkjer at verda og alt som finst i henne, inkludert poesien, ikkje er objekt som skal erkjennast og herskast over, men skapnadar som berre finst, vert tilgangen til Zonetter kneppet lettare.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.