Kunst

Sjur Haga Bringeland

Leipzig

Ellen J. Lerberg, som er seniorkurator ved Nasjonalmuseet, kom førre veke med kritiske kommentarar om kunstreisebreva mine frå Roma, som har stått på trykk i denne avisa. Kritikk frå fagfolk skal ein lytta til, men Lerbergs lesarbrev gjer meg ikkje klokare. For brorparten er ei opplisting av tilleggsfakta som kunne stått i mine artiklar, men ikkje står der. Resten er anten mistolkingar av det eg har skrive, eller påstandar som er direkte feil. Lat oss gå punktvis gjennom alle Lerbergs ankepunkt:

Til saka om Augustus’ fredsaltar (27. oktober), skriv ho: «[Bringeland] snakker om ’slaktarbenk’. Det er vel et alter, eller en offerbenk? Dyra ble ikke slakta, men ofra.» Ordet slaktarbenk er mi biletlege omskriving i samband med ei skildring av eit slaktoffer. Når eg i teksten min nyttar «slaktarbenk» éin gong og «altar» 27 gonger, trur eg lesaren skjønar at det dreier seg om eit altar og ikkje eit slakteri. Vidare misliker ho omgrepet «biletrelieff», for «alle relieffer er vel ei bildemessig famstilling?». For å skilja tydeleg mellom to typar relieff som finst på altaret, nyttar eg omgrepet «biletrelieff» om dei som syner bilete av menneske, og «planterelieff» om dei reint ornamentale relieffa. Vidare påpeiker ho «en annen, og viktigere ting», nemleg plasseringa av fredsaltaret, som i dag står ein annan stad enn det gjorde i antikken. Men eg har aldri hevda at altaret på Augustus’ tid stod i det moderne museet som hyser det i dag.

Når det gjeld omtalen min av den antikke Laokoongruppa i Vatikanmuseet (3. november), skriv Lerberg eit heilt avsnitt om Laokoons høgrearm og at han er original, sjølv om eg aldri har hevda at han ikkje er det ? eg har ikkje eingong nemnt armen. Når det gjeld Portunus-tempelet i artikkelen min om Pantheon (10. november), skriv ho at eg påstår at heile templet er grave fram. Det har eg aldri hevda, eg skreiv at «det har ein djup søylehall og står på eit høgt podium; sistnemnde er no grave fram».

I omtalen min av Caravaggio (17. november) misliker Lerberg at eg koplar biografien til kunstnaren med verka hans. Men slikt er vanleg praksis i moderne Caravaggio-formidling. Og når Caravaggio i målarstykket «David med hovudet til Goliat» (sjå illustrasjon) gjorde det avhogde hovudet til eit sjølvportrett, har han sjølv overskride skiljet mellom livet sitt og verka sine. Vidare har eg aldri hevda at Caravaggio er den einaste eller den fyrste som framstiller Judith idet ho skjer hovudet av Holofernes. Og dømet ho syner til, er skivebom: Det stemmer at Artemisia Gentileschis måla den same scena på same måte. Men ho var ein etterliknar av Caravaggios stil. Biletet hennar var ferdig atten år etter Caravaggios.

Eg ser at eg kunne vore tydelegare på at «Den botferdige Magdalena» ikkje er eit kvinneportrett, men ei kvinneframstilling. Men eg trur lesarane skjønar at kunstnaren ikkje hadde den bibelske personen framføre seg då han måla biletet i 1595. Til slutt skriv Lerberg at Maria Magdalena òg kan bli avbilda med mørkt hår. Eg har aldri hevda at ho ikkje kan ha mørkt hår, men at det i kunsten er typisk at ho har raudt hår. Dette vil alle som gjer eit biletsøk på internett med søkjeteikna «maria magdalena + painting» erfara.

Av ein seniorkurator ved Nasjonalmuseet hadde eg forventa betre fundert kritikk. Alle mine kunstreportasjar blir lesne gjennom av ein fagperson før dei blir publiserte, og eg er sikker på at dei held mål fagleg.

Sjur Haga Bringeland er musikar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.