Ars Moriendi – eller de syv dødsmåter er truleg den mest kjende diktsamlinga til Georg Johannesen. Tittelen minner om ein kjend sjanger i litteraturhistoria: euthanasia (gresk for «god død»). Denne sjangeren har ingenting med vår tids «aktiv dødshjelp» å gjera; euthanasia-bøker inneheldt milde, trøystande ord til den døyande, det handla om kunsten å døy, og dei var skrivne av prestar og pastorar.

Ars Moriendi er latin og tyder nett «kunsten å døy», men Johannesen snur opp ned på sjangeren. Johannesens forfattarskap blir karakterisert som gjennomsyra av politisk rasjonalisme. Hans Ars Moriendi blir då eit rengjebilete på euthanasia-tradisjonen – det handlar ikkje om trøyst, men om å vekkje menneske til språkleg og politisk medvit. Her har ingen prest, men Brecht – den tyske satirediktaren – vore førebiletet.

Undertittelen «eller de syv dødsmåter» refererer til dei sju dødssyndene frå katolsk-kristen lære. Diktsamlinga er sett saman av sju gongar sju – altså 49 – dikt som er ordna i sju kapittel; dikta står til sju veker og deretter sju dagar. Kvar veke er såleis kopla til éi dødssynd. «Oppslag i en Obos-blokk» høyrer til dødssynda fråssing og til vekedagen tysdag.

Ved fyrste gjennomlesing trur ein kanskje diktet handlar om ulike måtar å døy på, som å drukne seg i badekaret. Men med tanke på tittelinnhaldet (ei anonym Obos-blokk) og den oppattakande strukturen (repetisjonen av «jeg» og eit påfylgjande verb) er det heller tale om kritikk av ein automatisert kvardag: eta same mat kvar dag, hengje opp same vasken på loftet og så bortetter. Lever ein verkeleg, når ein er fanga i ein rutineprega kvardag?

Diktet får meg til å tenkje på eit av Pushwagners kunstverk: tomme andlet i vindaugo i ei bustadblokk. Diktet kan gjerne tolkast som ein direkte kritikk av byggjepolitikken til Obos. Dessverre er mange av blokkene Obos reiser i dag, like triste og umenneskelege som dei som vart reiste i 1965.

Ronny Spaans