NRK

RONNY SPAANS

ronny@dagogtid.no

NRK er den ansvarlege kringkastaren vår, fri for kommersiell reklame og basert på statstilskot og lisenspengar. NRK byggjer på prinsippa til ein allmennkringkastar etter same modell som BBC. Folkopplysning er eit stort ord å ta i munnen, men forventninga er enno der om at kunnskap om alle felt i samfunnet skal liggje til grunn for programpostane i rikskringkastaren.

Difor er det med sorg at mange har oppdaga at Kulturnytt på P2 er forsvunnen frå eteren. Siste gong Kulturnytt stod meld opp som eigen post, var 21. august i år. Kulturnytt har no gått inn i Nyhetsmorgen.

– Det blir ikkje heilt det same, seier Georg Arnestad, kulturforskar og seniorrådgjevar ved Høgskulen på Vestlandet.

Han meiner nedlegginga av programmet som eigen post er ein del av ei lengre nedprioritering av kultur i NRK.

Kulturnytt no og før

Ser vi på historia til NRK Kulturnytt, kjem det fram at programmet gradvis har vorte nedprioritert. Kulturnytt har eksistert i over tjue år. Programmet starta opp i 1993. I mange år var det to daglege hovudsendingar, ein halvtime om morgonen, klokka åtte til halv ni, og éin time om ettermiddagen, frå klokka fire til fem. I 2014 vart programmet redusert til halvtimessendinga om morgonen. Den siste tida har Kulturnytt krympa inn til eit kvarter.

Eit toppunkt i historia til Kulturnytt var sendinga på fjernsynet – frå 2004 til det vart lagt ned som TV-sending desember 2009, fyrst gjennom to sendingar i veka på NRK1, deretter gjennom daglege sendingar på NRK2.

Kikar vi på føremålsparagrafane knytte til samfunnsoppdraget som Kulturdepartementet har vedteke for NRK, er det godt nok grunnlag for ein eigen nyhendepost for kultur. Paragraf 14 vektlegg «styrking av norsk språk, identitet og kultur», og seier vidare at «NRK skal formidle norsk kultur og en bred variasjon av norske kunstuttrykk fra mange ulike kunstnere, uavhengige miljøer og offentlige kulturinstitusjoner».

Protestar

Men NRK er ikkje eit statisk organ. Programpostar kjem og går. Dessutan finst det andre program på NRK P2 med kulturinnslag, som Kulturreportasjen.

Det blir ikkje det same, meiner Georg Arnestad.

– Eg kunne gjerne tenkje meg eit program med nytt frå kultursektoren. Då tenkjer eg sjølvsagt ikkje berre på kunstutstillingar og slikt, men kultursektoren i utvida tyding, altså nyhende frå og diskusjonar kring museumssektoren, Kulturrådet, om utdanningspolitikk, kulturarven og så bortetter, seier han og held fram:

– På den andre sida er både økonominytt og landbruksnytt og slikt for lengst borte. Og i år rauk kulturnytt ut. Berre sporten har no eigne nyheitssendingar. Det vil han ha til æveleg tid. Og kulturen får finne seg i å konkurrere med anna nytt.

Ein skal ikkje langt attende i tid før ein finn protestar mot nedlegging av andre kulturprogram. I mai aksjonerte Torgeir Rebolledo Pedersen og andre forfattarar mot at NRK P2s Diktafon vart lagd ned.

«Snømann som gud»

Men er det ikkje slik at praktisk orienterte nordmenn er mindre interesserte i kultur enn andre folk? Då eg budde i Madrid i 2002, vart eg overraska over eit av hovudinnslaga på den spanske laurdagsrevyen: ein halvtimes sending vigd den heller mindre kjende forfattaren Luís Cernuda.

Eit hovudinnslag på norsk laurdagsrevy om Olaf Bull eller Olav Nygard får vi neppe oppleva. Men å sjå mange av idrettsinnslaga frå Søndagsrevyen NRK1 gjentekne i Sportsrevyen rett etterpå, stussar vi ikkje over. Apropos Olaf Bull – han jamfører kulturtradisjonane i Sør-Europa med dei norske: «Nordmændene har en snømand til gud», var kommentaren hans.

Ein treng ikkje ta så sterke ord i munnen, men medieforskarar meiner at NRKs kultursatsing kunne vore meir solid. Gunn Enli, fyrsteamanuensis ved Institutt for medier og kommunikasjon ved Universitetet i Oslo, har ikkje sett seg inn i endringane knytte til Kulturnytt, men ho ser ein negativ tendens i kulturprogramma på NRK: Dei blir pakka inn i magasin. Det tilseier ein kommersiell logikk der ein skaper ein flyt, der målet er å ha lyttarane lengst mogeleg.

Her kan vi heller lære av det dei gjer i andre land, seier ho:

– Det er krevjande å laga tydelege kulturformat med brei appell, men det er ikkje umogeleg. Sveriges Television har meir sjølvtillit og tolmod til å la kulturprogram utvikle seg over tid.