Har høvesdiktet overlevd lenger i Nord-Noreg enn i andre landsdelar? Vanskeleg å seia, men eg minnest ferjereiser i barndomen på Helgeland. I salongen hang det prologar til innsetjinga av nyferja, skrivne av lokale diktarar.

Ein av dei store diktarane i Nord-Noreg, harstadværingen Edvard Ruud (1907–2001), skreiv høvesdikt. Eg veit ikkje om han skreiv vers til ferjer, men ein stor del av dei om lag 600 dikta han forfatta, er prologar og hyllestdikt, mange tileigna personar. Dessverre er berre ein liten del gjeven ut. Det som finst i bøker, vitnar om ein varm, gjestfri diktar: «Du er ein mann som femner vidt/ og øygnar meir enn berre ditt», heiter det i «Hans Peter Meland – Lovunden». Meland har gjennom lakseoppdrettfirmaet sitt gjort Lovund til eit livskraftig samfunn. I «Karl Erik Harr» heiter det: «Ditt hjartegull du formar ut/ med pensel og palett». Høvesdikt med direkte tiltale er i grunnen ei neglisjert form i lyrikken. Sjangeren er unik, for han er kommunikativ, personleg og kjærleiksfull – eigenskapar som gjev liv og varme til lyrikken.

Men ein god poet skal òg evne å ha eit skeivt blikk på diktargjerninga si. «Vorta» står på prent i Dikt frå Elgsnes (2000). Du skvett nærast når du finn verset midt mellom alle høgtidskvæda. Det handlar om ei plagsam vorte som diktaren ville bli kvitt, fyrst ved hjelp av «tollekniv» og «barberblad», så ved «trollbøner». «Monseøyre», som Ruud nemner, tyder øyra på hannkatten. Det er neppe tale om kjerringråd Ruud sjølv fann på. Ruud var ein av dei største samlarane av folkeminne i landsdelen; han er kjend for framføringa av folkeviser på NRK. Men hjelpte trollbønene? «Og ingen kan meg segja/ korleis eg vorta fekk./ Og ingen kan fortelja/ kva veg den vorta gjekk», er svaret.

Sist vil eg nemne at Edvard Ruud enno er ein kjær diktar i Nord-Noreg. I fjor lanserte gruppa Fotefar og felespelaren Julie Alapnes plata Flygande kråka får alltid nåkka. Temaet for albumet er folkeminnesamlaren Ruud.

Ronny Spaans