Foto: Inger Marie Grini
EN KNAGG HAR NAVNET DITT
En knagg ved døra her på badet
har navnet ditt
knaggen din barndom
hang og slang på
en knagg i meg som metafor for deg
å henge minner på
min en gang innadvendte
magre lille sønn
hvor hadde du forsiktigheten fra
om ikke fra meg?
når snudde det?
da du tok mandlene og la på deg
åt og åt og satte blikket
rett i alle og nesa på en sky?
eller da du fikk en bror å være stor for
du som knapt
fikk tørket av deg valpefettet
før du gikk ut av tiden
men knaggen her har navnet ditt
håndkleknaggen etter deg
her alt henger på knagger
som spørsmål etter deg.
Torgeir Rebolledo Pedersen
Frå Åstedsblomster (2015)
EN KNAGG HAR NAVNET DITT
En knagg ved døra her på badet
har navnet ditt
knaggen din barndom
hang og slang på
en knagg i meg som metafor for deg
å henge minner på
min en gang innadvendte
magre lille sønn
hvor hadde du forsiktigheten fra
om ikke fra meg?
når snudde det?
da du tok mandlene og la på deg
åt og åt og satte blikket
rett i alle og nesa på en sky?
eller da du fikk en bror å være stor for
du som knapt
fikk tørket av deg valpefettet
før du gikk ut av tiden
men knaggen her har navnet ditt
håndkleknaggen etter deg
her alt henger på knagger
som spørsmål etter deg.
Torgeir Rebolledo Pedersen
Frå Åstedsblomster (2015)
Karl Ove Knausgård skreiv om familien i Min kamp, Vigdis Hjort i Arv og miljø. Somme diktarar har skrive røyndomslitteratur heile livet, men då i eit poetisk språk. Ein av dei er Torgeir Rebolledo Pedersen.
Det byrja alt i debutboka. «Mitt stamtre/ har en skrivegren/ der satt min morfar Efrén/ født fattig/ i Mexico, diktet seg ut av fattigdommen», heiter det i «Papyrus», diktet som opnar Tidr (1983). Morfaren, poeten Efrén Rebolledo, halvt indianar, halvt spanjol, stig òg fram i Geitehjerte (2006). Der heiter det i «Morfars trokeer»: «Man sier store poeter dør med jambene på. Morfar rakk ikke å skifte».
Far til Pedersen dukkar opp i andre bøker: Arkitekt Pedersen senior, som teikna sjuke- og pleieheimar. «På kontoret sitter han / tegner og beregner / ifølge / Gerhardsen og Gud» (Min fars tegnemaskin, 2008).
Torgeir Pedersen utdanna seg òg til arkitekt, etter fars ynske, men vende den grå, bereknande kvardagen ryggen; han vart Torgeir Rebolledo Pedersen. Det var som om det indiansk-spanjolske braut fram i han. Så har ein fargerik, fabulerande stil, der død og alvor lurer mellom verslinene, gjort seg gjeldande gjennom heile forfattarskapen.
Det er ikkje minst synleg i samlinga dette diktet er henta frå, Åstedsblomster (2015), som utan tvil er ei av dei beste norske diktsamlingane i dette tiåret. Det blømer fargerikt i boka, av smørblome og marianøkleband, men òg av «åstedsblomster». Ein tredje familiemedlem kjem til orde: ein son av diktaren som gjekk bort altfor tidleg.
Ein nådelaus ærlegdom skin igjennom. Ein knagg med namnet til sonen på baderomet vekkjer saknad, saman med refleksjon over eit raskt skifte i personlegdomen og den bråe bortgangen hans. Den i grunnen uviktige knaggen som bar noko smått – handkleet til ein mager, innettervend gut – blir ein knagg av titaniske krefter: Han ber uuthaldelege, eksistensielle spørsmål det ikkje finst svar på.
I debatten om røyndomslitteraturen handlar det om skiljet mellom røyndom og litteratur. «Ta meg på ordet», seier røyndomsforfattaren. Pedersen er på eit høgare, poetisk nivå. «Ta meg på metaforet», seier han (i «Prioritet i pantet» i Geitehjerte).
RONNY SPAANS
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Karl Ove Knausgård skreiv om familien i Min kamp, Vigdis Hjort i Arv og miljø. Somme diktarar har skrive røyndomslitteratur heile livet, men då i eit poetisk språk. Ein av dei er Torgeir Rebolledo Pedersen.
Det byrja alt i debutboka. «Mitt stamtre/ har en skrivegren/ der satt min morfar Efrén/ født fattig/ i Mexico, diktet seg ut av fattigdommen», heiter det i «Papyrus», diktet som opnar Tidr (1983). Morfaren, poeten Efrén Rebolledo, halvt indianar, halvt spanjol, stig òg fram i Geitehjerte (2006). Der heiter det i «Morfars trokeer»: «Man sier store poeter dør med jambene på. Morfar rakk ikke å skifte».
Far til Pedersen dukkar opp i andre bøker: Arkitekt Pedersen senior, som teikna sjuke- og pleieheimar. «På kontoret sitter han / tegner og beregner / ifølge / Gerhardsen og Gud» (Min fars tegnemaskin, 2008).
Torgeir Pedersen utdanna seg òg til arkitekt, etter fars ynske, men vende den grå, bereknande kvardagen ryggen; han vart Torgeir Rebolledo Pedersen. Det var som om det indiansk-spanjolske braut fram i han. Så har ein fargerik, fabulerande stil, der død og alvor lurer mellom verslinene, gjort seg gjeldande gjennom heile forfattarskapen.
Det er ikkje minst synleg i samlinga dette diktet er henta frå, Åstedsblomster (2015), som utan tvil er ei av dei beste norske diktsamlingane i dette tiåret. Det blømer fargerikt i boka, av smørblome og marianøkleband, men òg av «åstedsblomster». Ein tredje familiemedlem kjem til orde: ein son av diktaren som gjekk bort altfor tidleg.
Ein nådelaus ærlegdom skin igjennom. Ein knagg med namnet til sonen på baderomet vekkjer saknad, saman med refleksjon over eit raskt skifte i personlegdomen og den bråe bortgangen hans. Den i grunnen uviktige knaggen som bar noko smått – handkleet til ein mager, innettervend gut – blir ein knagg av titaniske krefter: Han ber uuthaldelege, eksistensielle spørsmål det ikkje finst svar på.
I debatten om røyndomslitteraturen handlar det om skiljet mellom røyndom og litteratur. «Ta meg på ordet», seier røyndomsforfattaren. Pedersen er på eit høgare, poetisk nivå. «Ta meg på metaforet», seier han (i «Prioritet i pantet» i Geitehjerte).
RONNY SPAANS
Fleire artiklar
Google byggjer nytt datasenter utanfor Skien i Telemark. – Vi kjem til å måtte byggje meir i åra framover, men vi må gjere det med ei anna forståing av at også natur og areal er ein knapp ressurs, seier Mathilde Tybring-Gjedde (H).
Foto: Cornelius Poppe / NTB
Naturplan utan samling
Få opposisjonspolitikarar er nøgde med korleis Noreg skal følgje opp måla i naturavtalen. Mathilde Tybring-Gjedde (H) er ikkje viss på at naturforvaltinga i Noreg kjem til å verte betre.
Øyvind Vågnes var professor ved Institutt for informasjons- og medievitskap ved Universitetet i Bergen og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Foto: Universitetet i Bergen
Øyvind Vågnes (1972–2025)
«Øyvind Vågnes var eit funn for ein avisredaksjon.»
Etter terroråtaket på Charlie Hebdo-redaksjonen 7. januar 2015 var det minnemarkeringar verda over, som her, i Oslo.
Foto: Fredrik Varfjell / AP / NTB
Den livsviktige satiren
Satiren må framleis ha ein heim. Ti år etter attentatet trengst det nytenking i Charlie Hebdo.
Støre og krisa i sosialdemokratiet
Må det ein ny partileiar til for å berga restane av det sosialdemokratiske innslaget i norsk politikk?
Ein politimeister les opp ein rettsordre som stoppar ein protest for veljarregistrering i Selma i Alabama i USA 9. mars 1965, framfor borgarrettsaktivistane Martin Luther King jr. (t.h.) og Andrew Young.
Foto: AP / NTB
Vald, hat, mot
Historia om kampen til dei svarte i USA er soga om ei frigjeringsrørsle som vann – til slutt. Men også om tvisyn og botnlaus menneskeleg fornedring.