Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Kultur

NOAB rettar inkonsekvensar

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
2333
20180119
2333
20180119

Hanne Lauvstad, leksikograf og etymologiansvarleg i NAOB-redaksjonen, har svara Dag og Tid. Ho fortel at redaksjonen har gått igjennom punkta i artikkelen. Når det gjeld forma «eg», handsamar dei henne likt med «e» og «æ»:

– Frå eit bokmålsperspektiv ser vi på dei som dialektale former. Det kan ikkje vera oppgåva til ei bokmålsordbok å gjera greie for kva for tilvisingsord som er normerte nynorskformer.

Lauvstad vektlegg samtidig at redaksjonen ikkje utan vidare vil føre «jeg» attende til eit dansk opphav:

– Lydutviklinga kan godt ha skjedd i austnorsk, det har Didrik Arup Seip argumentert for. Men når vi skriv «jf. dansk jeg», er det nettopp for å vise til ein mogeleg dansk påverknad.

Når det gjeld «verden», er omsetjinga «menneskealder» av det norrøne ordet ein leivning frå Norsk Riksmålsordbok. Denne detaljen er no retta opp, fortel Lauvstad.

– Men om den vidare omtolkinga av ordet har skjedd i dansk eller norsk, går vi ikkje inn på, for vi meiner det høyrer meir heime i etymologiske spesialordbøker enn i ei allmennordbok som NAOB, og etymologien for «verden» er allereie lang.

Endringar

Lauvstad fortel òg at dei har endra forklåringa for «velge»:

– Vi er samde i at det er ein mangel i velge-etymologien. Som ein vil sjå av etymologiane for «velge» og liknande ord, legg vi vinn på å vise kva som er lån frå dansk i bokmål og kva som er dei norrøne motstykka, til dømes har vi dette oppslaget ved «selge»: «fra dansk sælge, tilsvarer norrønt selja».

Til sist seier Lauvstad at NOAB har teke høgd for at inkonsekvensar kan førekome. Det har med storleiken på prosjektet å gjera:

– Ordbøker av ein slik type, som inneheld millionar einskildopplysningar, har vorte redigert av mange i ein lang periode og av mange personar. Inkonsekvensar i slike prosjekt er ikkje til å unngå, anten det gjeld Oxford English Dictionary eller heimlege ordbøker. Ambisjonen vår har vore at alle enkeltartiklar skal vera korrekte. Skulle ein handheva eit strengt konsekvenskrav i eit så stort prosjekt, ville det ha teke altfor lang tid å gjennomføre. Ordboka blir stendig forbetra. Sidan NAOB er ein digital publikasjon, tek vi òg i framtida gjerne mot tips til endringar.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Hanne Lauvstad, leksikograf og etymologiansvarleg i NAOB-redaksjonen, har svara Dag og Tid. Ho fortel at redaksjonen har gått igjennom punkta i artikkelen. Når det gjeld forma «eg», handsamar dei henne likt med «e» og «æ»:

– Frå eit bokmålsperspektiv ser vi på dei som dialektale former. Det kan ikkje vera oppgåva til ei bokmålsordbok å gjera greie for kva for tilvisingsord som er normerte nynorskformer.

Lauvstad vektlegg samtidig at redaksjonen ikkje utan vidare vil føre «jeg» attende til eit dansk opphav:

– Lydutviklinga kan godt ha skjedd i austnorsk, det har Didrik Arup Seip argumentert for. Men når vi skriv «jf. dansk jeg», er det nettopp for å vise til ein mogeleg dansk påverknad.

Når det gjeld «verden», er omsetjinga «menneskealder» av det norrøne ordet ein leivning frå Norsk Riksmålsordbok. Denne detaljen er no retta opp, fortel Lauvstad.

– Men om den vidare omtolkinga av ordet har skjedd i dansk eller norsk, går vi ikkje inn på, for vi meiner det høyrer meir heime i etymologiske spesialordbøker enn i ei allmennordbok som NAOB, og etymologien for «verden» er allereie lang.

Endringar

Lauvstad fortel òg at dei har endra forklåringa for «velge»:

– Vi er samde i at det er ein mangel i velge-etymologien. Som ein vil sjå av etymologiane for «velge» og liknande ord, legg vi vinn på å vise kva som er lån frå dansk i bokmål og kva som er dei norrøne motstykka, til dømes har vi dette oppslaget ved «selge»: «fra dansk sælge, tilsvarer norrønt selja».

Til sist seier Lauvstad at NOAB har teke høgd for at inkonsekvensar kan førekome. Det har med storleiken på prosjektet å gjera:

– Ordbøker av ein slik type, som inneheld millionar einskildopplysningar, har vorte redigert av mange i ein lang periode og av mange personar. Inkonsekvensar i slike prosjekt er ikkje til å unngå, anten det gjeld Oxford English Dictionary eller heimlege ordbøker. Ambisjonen vår har vore at alle enkeltartiklar skal vera korrekte. Skulle ein handheva eit strengt konsekvenskrav i eit så stort prosjekt, ville det ha teke altfor lang tid å gjennomføre. Ordboka blir stendig forbetra. Sidan NAOB er ein digital publikasjon, tek vi òg i framtida gjerne mot tips til endringar.

– Det er ikkje oppgåva til ei bokmålsordbok å gjera greie for kva som er normerte nynorskformer.

Hanne Lauvstad,
leksikograf

Emneknaggar

Fleire artiklar

Kart: Anders Skoglund, Norsk Polarinstitutt

Feature

Arvingane til Amundsen

Om lag 200 menneske vitjar Sørpolen kvart år. Denne sesongen sette fire nordmenn av garde på ski. Ikkje alle kom fram.

Hallgeir Opedal

Kart: Anders Skoglund, Norsk Polarinstitutt

Feature

Arvingane til Amundsen

Om lag 200 menneske vitjar Sørpolen kvart år. Denne sesongen sette fire nordmenn av garde på ski. Ikkje alle kom fram.

Hallgeir Opedal
Google byggjer nytt datasenter utanfor Skien i Telemark. – Vi kjem til å måtte byggje meir i åra framover, men vi må gjere det med ei anna forståing av at også natur og areal er ein knapp ressurs, seier Mathilde Tybring-Gjedde (H).

Google byggjer nytt datasenter utanfor Skien i Telemark. – Vi kjem til å måtte byggje meir i åra framover, men vi må gjere det med ei anna forståing av at også natur og areal er ein knapp ressurs, seier Mathilde Tybring-Gjedde (H).

Foto: Cornelius Poppe / NTB

Samfunn
Eva Aalberg Undheim

Naturplan utan samling

Få opposisjonspolitikarar er nøgde med korleis Noreg skal følgje opp måla i naturavtalen. Mathilde Tybring-Gjedde (H) er ikkje viss på at naturforvaltinga i Noreg kjem til å verte betre.

Øyvind Vågnes var professor ved Institutt for informasjons- og medievitskap ved Universitetet i Bergen og fast musikkmeldar i Dag og Tid.

Øyvind Vågnes var professor ved Institutt for informasjons- og medievitskap ved Universitetet i Bergen og fast musikkmeldar i Dag og Tid.

Foto: Universitetet i Bergen

MinneordSamfunn
Svein Gjerdåker

Øyvind Vågnes (1972–2025)

«Øyvind Vågnes var eit funn for ein avisredaksjon.»

Etter terroråtaket på Charlie Hebdo-redaksjonen 7. januar 2015 var det minnemarkeringar verda over, som her, i Oslo.

Etter terroråtaket på Charlie Hebdo-redaksjonen 7. januar 2015 var det minnemarkeringar verda over, som her, i Oslo.

Foto: Fredrik Varfjell / AP / NTB

KommentarSamfunn
Bjørn Kvalsvik Nicolaysen

Den livsviktige satiren

Satiren må framleis ha ein heim. Ti år etter attentatet trengst det nytenking i Charlie Hebdo.

Denne hannen av munk vart fotografert i Oslo i desember 2019.

Denne hannen av munk vart fotografert i Oslo i desember 2019.

Foto: Sveinung Lindaas

DyrFeature

Vintermunkar

Fuglen munk har vore sentral i utgreiingar om fugletrekket.

Naïd Mubalegh
Denne hannen av munk vart fotografert i Oslo i desember 2019.

Denne hannen av munk vart fotografert i Oslo i desember 2019.

Foto: Sveinung Lindaas

DyrFeature

Vintermunkar

Fuglen munk har vore sentral i utgreiingar om fugletrekket.

Naïd Mubalegh

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis