Filologen og realistane
Akademisk Sjakklubb er på dette biletet frå 2013 attende i Vilhelm Bjerknes’ hus.
Mange filologar, til dømes på Blindern aust, tenkjer ikkje så mykje på realistane to hundre meter lenger vest. Men eg var i studentsjakklubben i eit dusin år, faktisk leiar av klubben på slutten av 1990-åra, så eg observerte realistane på nært hald. Eg var den einaste filologen.
Eg hugsar det fyrste julebordet mitt i klubben: 15–20 unge menn, ingen kvinner, ingen alkohol. Det var eit kultursjokk for ein filolog med bakgrunn frå fransk (kvinner) og russisk (alkohol). Ingen i studentklubben røykte – og dette var lenge før røykjeforbodet. Sjakkbrikkene var heilt kvite og svarte, ikkje tåkelagde av sigarettrøyk som i «vaksenklubbane».
Det var berre eg, filologen, som kom frå Oslo. Dei andre gutane, realistane, kom frå byar på Austlandet som Hokksund, Elverum, Kongsvinger, Fredrikstad, Halden – eller frå Vestlandet. Eg hugsar i alle høve ein gut frå Sunnmøre.
Ti år seinare var alle sjakkrealistane gifte, hadde born og eit hovudfag frå Blindern. Nokre av dei smakte alkohol då dei gifta seg.
Hans Olav Lahlum har kritisert meg for at eg aldri skriv om studentsjakkmiljøet, men no har eg endeleg funne inspirasjonen. Eg har funne fram styrereferat frå tida mi som leiar. Den største suksessen min var at vi på ny fekk nytta mattekantina i fyrste etasje i Niels Henrik Abels hus som lokale to kveldar i veka (vi hadde vore nokre år i eit traurig seminarrom i nabobygget Vilhelm Bjerknes). Det var heller ikkje under mi leiing snakk om at studentsjakklubben kunne ha lokale aust på Blindern, hos filologane i Niels Treschows hus.
Det var ikkje rom for underslag i mi tid som leiar. Klubben åtte berre ein hengjelås og nokre sjakkbrett og brikker i plast, trygt plasserte i eit studentskåp i Vilhelm Bjerknes’ hus. Fyrstelaget vårt, med dei sterkaste sjakkspelarane byar som Hokksund, Elverum og Kongsvinger har fostra, var eit av dei beste i landet. (Hokksund vart rett nok ikkje by før i 2002, etter vedtak i kommunestyret.)
Kvifor skriv eg om dette no? Eg har lese ein moderne klassikar i norsk skjønnlitteratur som tek dette miljøet på kornet. Det kjem ei oppfylging med tre sjakklitterære fotnotar om realistane på Blindern.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Mange filologar, til dømes på Blindern aust, tenkjer ikkje så mykje på realistane to hundre meter lenger vest. Men eg var i studentsjakklubben i eit dusin år, faktisk leiar av klubben på slutten av 1990-åra, så eg observerte realistane på nært hald. Eg var den einaste filologen.
Eg hugsar det fyrste julebordet mitt i klubben: 15–20 unge menn, ingen kvinner, ingen alkohol. Det var eit kultursjokk for ein filolog med bakgrunn frå fransk (kvinner) og russisk (alkohol). Ingen i studentklubben røykte – og dette var lenge før røykjeforbodet. Sjakkbrikkene var heilt kvite og svarte, ikkje tåkelagde av sigarettrøyk som i «vaksenklubbane».
Det var berre eg, filologen, som kom frå Oslo. Dei andre gutane, realistane, kom frå byar på Austlandet som Hokksund, Elverum, Kongsvinger, Fredrikstad, Halden – eller frå Vestlandet. Eg hugsar i alle høve ein gut frå Sunnmøre.
Ti år seinare var alle sjakkrealistane gifte, hadde born og eit hovudfag frå Blindern. Nokre av dei smakte alkohol då dei gifta seg.
Hans Olav Lahlum har kritisert meg for at eg aldri skriv om studentsjakkmiljøet, men no har eg endeleg funne inspirasjonen. Eg har funne fram styrereferat frå tida mi som leiar. Den største suksessen min var at vi på ny fekk nytta mattekantina i fyrste etasje i Niels Henrik Abels hus som lokale to kveldar i veka (vi hadde vore nokre år i eit traurig seminarrom i nabobygget Vilhelm Bjerknes). Det var heller ikkje under mi leiing snakk om at studentsjakklubben kunne ha lokale aust på Blindern, hos filologane i Niels Treschows hus.
Det var ikkje rom for underslag i mi tid som leiar. Klubben åtte berre ein hengjelås og nokre sjakkbrett og brikker i plast, trygt plasserte i eit studentskåp i Vilhelm Bjerknes’ hus. Fyrstelaget vårt, med dei sterkaste sjakkspelarane byar som Hokksund, Elverum og Kongsvinger har fostra, var eit av dei beste i landet. (Hokksund vart rett nok ikkje by før i 2002, etter vedtak i kommunestyret.)
Kvifor skriv eg om dette no? Eg har lese ein moderne klassikar i norsk skjønnlitteratur som tek dette miljøet på kornet. Det kjem ei oppfylging med tre sjakklitterære fotnotar om realistane på Blindern.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Fleire artiklar
Trea vil fortelje meg noko, skriv Ranveig Lovise Bungum.
Foto: Trond Mjøs
Kva ospa og dei andre trea kan fortelje oss
Anders Hovden.
Foto via Wikimedia Commons
Hovdens fredssalme
I 1923 sende Anders Hovden salmen «Joleklokker yver jordi» til bladet Under Kirkehvælv, der han kom på trykk same året.
I kvardagen kan det verte litt stress, til dømes får du ikkje den grøne pynten heilt perfekt. Men her er den herlege tomatsuppa mi med skrei.
Foto: Dagfinn Nordbø
Kvardagen
Det er dei det er flest av, kvardagane.
Teikning: May Linn Clement
Det skulle berre mangla
Det er nok ikkje manglande hjartelag som gjer at folk er interesserte i ord.
Språkrådet har kåra «beredskapsvenn» til årets nyord. Direktør i Språkrådet Åse Wetås seier det var eit openbert val.
Foto: Mariam Butt / NTB
Eit bilete på året som har gått
Språkdirektør Åse Wetås synest årets nyord er godt. At nye ord har stor påverknad, er fjorårets nyord, KI-generert, eit døme på.
Papiravisa