Kva er det med Nederland?
I Twitter-krigen mot Anish Giri er Carlsen «too weak, too slow», for å nytta verdsmeisterens eigne ord om ein stormeisterkollega.
Foto: Alina l’Ami / Tata Steel Chess
Ein går snøgt tom i selskapsleiken «sjakkspelarar i Belgia». Men Nederland, det er noko heilt anna. Om ein går i djupna, finn ein dei lange linene, til dømes adelsfamilien van Foreest, som på 1800-talet vann seks nasjonale meisterskapar.
Tippoldebarnet Jorden van Foreest (21) vann årets superturnering i Wijk aan Zee føre landsmannen Anish Giri (26). Veslebror Lucas van Foreest (19) er òg stormeister – og veslesyster Machteld (14) ville ha vore god nok for det norske kvinnelandslaget.
Landet vart råka av sjakkfeber då Max Euwe slo Alekhin i 1935 og vart verdsmeister i to år, til han tapte revansjeoppgjeret i 1937. Seinare var Euwe òg president i verdssjakkforbundet FIDE. Den lange mannen var den mest umerkelege av dei 16 sjakkverdsmeistrane, ein sympatisk og grå professor. Nederlendarane elskar dr. Euwe.
Under og etter Euwe blømde sjakk-kulturen. På 1970- og 1980-talet skildra dei nederlandske stormeistrane Donner, Ree og Sosonko (emigrant frå Leningrad) sjakkspelet som om det var eit stykke litteratur. I tillegg serverte Jan Timman, nummer tre i verda på 80-talet, dei djupaste sjakkanalysane ein hadde sett på prent.
I Nederland har ein alltid skjøna at utlendingar ikkje vil læra seg nederlandsk. Sjakkbladet Schaakbulletin endra i 1984 namn til New In Chess og har sidan vore rekna som best i verda.
Kva med Noreg? Vel, Magnus Carlsen vil ikkje lenger sitja still og sjå på dette, så 1. februar i år vart det offisielt at selskapet Play Magnus har kjøpt New In Chess, som framleis vil verta produsert i Amsterdam. Eg har mist oversikta over alt dei eig, men børsen seier at butikken Play Magnus er god for langt over ein milliard kroner.
Men ikkje alt kan kjøpast for pengar. Ta til dømes sjakkhumoren som dei nederlandske skribentane dyrka fram under Euwe. Ein objektiv humoranalyse syner at Carlsen er morosam, ein god nummer to i sjakkverda. Diverre hatar Carlsen å vera nest best. Men best kan han ikkje bli, for på toppen i humorhierarkiet sit Giri trygt. Alt det morosame Carlsen seier – med avanserte sjakkreferansar og ordspel – vil Giri gjera litt snøggare og betre.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Ein går snøgt tom i selskapsleiken «sjakkspelarar i Belgia». Men Nederland, det er noko heilt anna. Om ein går i djupna, finn ein dei lange linene, til dømes adelsfamilien van Foreest, som på 1800-talet vann seks nasjonale meisterskapar.
Tippoldebarnet Jorden van Foreest (21) vann årets superturnering i Wijk aan Zee føre landsmannen Anish Giri (26). Veslebror Lucas van Foreest (19) er òg stormeister – og veslesyster Machteld (14) ville ha vore god nok for det norske kvinnelandslaget.
Landet vart råka av sjakkfeber då Max Euwe slo Alekhin i 1935 og vart verdsmeister i to år, til han tapte revansjeoppgjeret i 1937. Seinare var Euwe òg president i verdssjakkforbundet FIDE. Den lange mannen var den mest umerkelege av dei 16 sjakkverdsmeistrane, ein sympatisk og grå professor. Nederlendarane elskar dr. Euwe.
Under og etter Euwe blømde sjakk-kulturen. På 1970- og 1980-talet skildra dei nederlandske stormeistrane Donner, Ree og Sosonko (emigrant frå Leningrad) sjakkspelet som om det var eit stykke litteratur. I tillegg serverte Jan Timman, nummer tre i verda på 80-talet, dei djupaste sjakkanalysane ein hadde sett på prent.
I Nederland har ein alltid skjøna at utlendingar ikkje vil læra seg nederlandsk. Sjakkbladet Schaakbulletin endra i 1984 namn til New In Chess og har sidan vore rekna som best i verda.
Kva med Noreg? Vel, Magnus Carlsen vil ikkje lenger sitja still og sjå på dette, så 1. februar i år vart det offisielt at selskapet Play Magnus har kjøpt New In Chess, som framleis vil verta produsert i Amsterdam. Eg har mist oversikta over alt dei eig, men børsen seier at butikken Play Magnus er god for langt over ein milliard kroner.
Men ikkje alt kan kjøpast for pengar. Ta til dømes sjakkhumoren som dei nederlandske skribentane dyrka fram under Euwe. Ein objektiv humoranalyse syner at Carlsen er morosam, ein god nummer to i sjakkverda. Diverre hatar Carlsen å vera nest best. Men best kan han ikkje bli, for på toppen i humorhierarkiet sit Giri trygt. Alt det morosame Carlsen seier – med avanserte sjakkreferansar og ordspel – vil Giri gjera litt snøggare og betre.
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal meister i sjakk.
Fleire artiklar
Trea vil fortelje meg noko, skriv Ranveig Lovise Bungum.
Foto: Trond Mjøs
Kva ospa og dei andre trea kan fortelje oss
Anders Hovden.
Foto via Wikimedia Commons
Hovdens fredssalme
I 1923 sende Anders Hovden salmen «Joleklokker yver jordi» til bladet Under Kirkehvælv, der han kom på trykk same året.
I kvardagen kan det verte litt stress, til dømes får du ikkje den grøne pynten heilt perfekt. Men her er den herlege tomatsuppa mi med skrei.
Foto: Dagfinn Nordbø
Kvardagen
Det er dei det er flest av, kvardagane.
Teikning: May Linn Clement
Det skulle berre mangla
Det er nok ikkje manglande hjartelag som gjer at folk er interesserte i ord.
Språkrådet har kåra «beredskapsvenn» til årets nyord. Direktør i Språkrådet Åse Wetås seier det var eit openbert val.
Foto: Mariam Butt / NTB
Eit bilete på året som har gått
Språkdirektør Åse Wetås synest årets nyord er godt. At nye ord har stor påverknad, er fjorårets nyord, KI-generert, eit døme på.
Papiravisa