Den kviterussisk-israelske stormeisteren Boris Gelfand (49), ein av dei leiande analytikarane i sjakkverda, fekk spørsmål frå journalistane om den namngjetne sovjet-russiske sjakkskulen. «Kvar er han eigenleg», ville dei vita.

«Kva er det for eit spørsmål», tenkte Gelfand og peika på ein grå mursteinsbygning.

Denne skulen eksisterer ikkje i rom, berre i tid. Det er ei profesjonell tilnærming til sjakk som sport og vitskap, dyrka fram av verdsmeister Mikhail Moisejevitsj Botvinnik (1911–1995) etter den andre verdskrigen.

Stormeister Jurij Razuvajev (1945–2012) var den sovjetiske sjakkskulen i éin person. Dei sovjetiske verdsmeistrane hadde sine «skular» og treningssamlingar der dei beste borna i landet kunne drøyma om å få syna seg fram for meisteren. Razuvajev var assistenten på sjakkskulen til Botvinnik då vesle «Garik» Kasparov gjekk opp til tavla med det store sjakkbrettet. Han var yngre enn dei andre talenta, men variantane kom med ein idérikdom og eit tempo ingen hadde sett før. Etter at tiåringen hadde synt fram analysane sine, skal Botvinnik for fyrste gong i livet ha bede om ein pause. Alle borna og ungdomane forlét rommet.

Razuvajev gjekk bort til Botvinnik: «Mikhail Moisejevitsj, det ser ut som dei har sendt oss eit geni.» Botvinnik stira tomt ut or vindauget og fekk berre fram eitt ord: «utruleg».

Då Kasparov la opp sjakken i 2005 og overtalte Henrik Carlsen til å senda den 14-årige sonen til treningsleir i Moskva, var det nett Razuvajev som møtte vesle Magnus. «Vi analyserte sluttspelteknikken til den polsk-russiske meisteren Akiba Rubinstein (1880–1961)», mintest Carlsen då Razuvajev døydde sju år seinare.

Razuvajev fortalde stormeisterkollegaen Genna Sosonko om analysane i 2005: «Når foreldra sender borna til meg, treng eg berre femten minuttar for å seia om det er noko poeng. Denne guten har alt som skal til for å verta verdsmeister. Magnus er eit geni».

Atle Grønn

Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk