Sprit i sjakken
Carlsen med promille mot Gelfand i 30. og siste runde.
Ei ung kvinne, Beth Harmon, skyl ned piller og alkohol på hotellrommet før sjakkpartiet mot verdsmeisteren. Kan ein førebu seg såleis? Nei, det er berre ein TV-serie basert på romanen Dronninggambit.
Rett nok, Aleksandr Alekhin drakk under VM-kampen som han sensasjonelt tapte mot Max Euwe i 1935. Og Mikhail Tal (verdsmeister i 1960) drakk tett heile livet, før og etter sjakkparti. Men det var vel ikkje spriten som gjorde han så god?
Sportsmannen Magnus Carlsen tok ei prinsipiell avgjerd for to år sidan. Han vart fråhaldsmann og rører ikkje lenger alkohol. Resultata på sjakkbrettet har vore betre enn nokon gong, men dei var jo ganske gode før òg. I podkasten «Må på behandling» førre veke fortalde Carlsen ei historie til komikaren Morten Ramm. Vi skal til lynsjakk-VM i Astana, hovudstaden i Kasakhstan, i 2012. Unge Carlsen er nummer éin på verdsrankinga, medan Anand framleis er klassisk verdsmeister. I lynsjakk er Carlsen, som alltid, favoritt.
Nordmannen spelar ynkeleg. Motstandarane skjønar ikkje noko. Etter 22 av 30 rundar ligg ein pottesur Carlsen fire poeng bak leiaren, langt nede på listene. Han spring opp på hotellrommet. Det er 15 minutt til neste parti. Han opnar minibaren og drikk så mykje han rekk frå vodkaflaska. Han spring attende til spelesalen.
Carlsen vinn lett mot den gamle FIDE-verdsmeisteren Topalov. «Kvifor er han så blid? Kvifor spelar han så snøgt?» tenkjar motstandarane. Carlsen slår vietnamesaren Le, som vann lynsjakk-VM året etter. Og historia gjentek seg mot leiaren Grisjtsjuk frå Russland. Mot aserbajdsjanaren Radzjabov (topp 5 i verda) byrjar Carlsen med tårnbonden to steg fram (1.a4). Det er galskap, men Carlsen vinn på ny. Innimellom dei store kanonane vinn han like lett mot to lokale stormeistrar. Og i dei to siste rundane slår han Karjakin, som hadde vunne hurtigsjakk-VM nokre dagar tidlegare med ein magesjuk Carlsen på sølvplass, og Gelfand, som same år utfordra Anand i ein VM-kamp.
Den «nye» Carlsen vinn alt som er, åtte parti på rad, og endar opp på sølvplass, berre eit halvt poeng bak vinnaren Aleksandr Grisjtsjuk. «Eg kjende meg som Gud når eg dunka brikkene på brettet», seier Carlsen i dag. «Men no ser eg at nivået på partia er lægre enn eg trudde. Det viktigaste var den psykologiske effekten».
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Ei ung kvinne, Beth Harmon, skyl ned piller og alkohol på hotellrommet før sjakkpartiet mot verdsmeisteren. Kan ein førebu seg såleis? Nei, det er berre ein TV-serie basert på romanen Dronninggambit.
Rett nok, Aleksandr Alekhin drakk under VM-kampen som han sensasjonelt tapte mot Max Euwe i 1935. Og Mikhail Tal (verdsmeister i 1960) drakk tett heile livet, før og etter sjakkparti. Men det var vel ikkje spriten som gjorde han så god?
Sportsmannen Magnus Carlsen tok ei prinsipiell avgjerd for to år sidan. Han vart fråhaldsmann og rører ikkje lenger alkohol. Resultata på sjakkbrettet har vore betre enn nokon gong, men dei var jo ganske gode før òg. I podkasten «Må på behandling» førre veke fortalde Carlsen ei historie til komikaren Morten Ramm. Vi skal til lynsjakk-VM i Astana, hovudstaden i Kasakhstan, i 2012. Unge Carlsen er nummer éin på verdsrankinga, medan Anand framleis er klassisk verdsmeister. I lynsjakk er Carlsen, som alltid, favoritt.
Nordmannen spelar ynkeleg. Motstandarane skjønar ikkje noko. Etter 22 av 30 rundar ligg ein pottesur Carlsen fire poeng bak leiaren, langt nede på listene. Han spring opp på hotellrommet. Det er 15 minutt til neste parti. Han opnar minibaren og drikk så mykje han rekk frå vodkaflaska. Han spring attende til spelesalen.
Carlsen vinn lett mot den gamle FIDE-verdsmeisteren Topalov. «Kvifor er han så blid? Kvifor spelar han så snøgt?» tenkjar motstandarane. Carlsen slår vietnamesaren Le, som vann lynsjakk-VM året etter. Og historia gjentek seg mot leiaren Grisjtsjuk frå Russland. Mot aserbajdsjanaren Radzjabov (topp 5 i verda) byrjar Carlsen med tårnbonden to steg fram (1.a4). Det er galskap, men Carlsen vinn på ny. Innimellom dei store kanonane vinn han like lett mot to lokale stormeistrar. Og i dei to siste rundane slår han Karjakin, som hadde vunne hurtigsjakk-VM nokre dagar tidlegare med ein magesjuk Carlsen på sølvplass, og Gelfand, som same år utfordra Anand i ein VM-kamp.
Den «nye» Carlsen vinn alt som er, åtte parti på rad, og endar opp på sølvplass, berre eit halvt poeng bak vinnaren Aleksandr Grisjtsjuk. «Eg kjende meg som Gud når eg dunka brikkene på brettet», seier Carlsen i dag. «Men no ser eg at nivået på partia er lægre enn eg trudde. Det viktigaste var den psykologiske effekten».
Atle Grønn
Atle Grønn er internasjonal
meister i sjakk.
Fleire artiklar
Trea vil fortelje meg noko, skriv Ranveig Lovise Bungum.
Foto: Trond Mjøs
Kva ospa og dei andre trea kan fortelje oss
Anders Hovden.
Foto via Wikimedia Commons
Hovdens fredssalme
I 1923 sende Anders Hovden salmen «Joleklokker yver jordi» til bladet Under Kirkehvælv, der han kom på trykk same året.
I kvardagen kan det verte litt stress, til dømes får du ikkje den grøne pynten heilt perfekt. Men her er den herlege tomatsuppa mi med skrei.
Foto: Dagfinn Nordbø
Kvardagen
Det er dei det er flest av, kvardagane.
Teikning: May Linn Clement
Det skulle berre mangla
Det er nok ikkje manglande hjartelag som gjer at folk er interesserte i ord.
Språkrådet har kåra «beredskapsvenn» til årets nyord. Direktør i Språkrådet Åse Wetås seier det var eit openbert val.
Foto: Mariam Butt / NTB
Eit bilete på året som har gått
Språkdirektør Åse Wetås synest årets nyord er godt. At nye ord har stor påverknad, er fjorårets nyord, KI-generert, eit døme på.
Papiravisa