Roman

Trude Marstein:

Så mye hadde jeg

Gyldendal

Dei sterkaste romanane er dei som evnar å gjere det private allment. Vi kjem tett på Monika, romanfiguren i Så mye hadde jeg. Trude Marstein skriv ærleg, vondt og morosamt heilt ned til dei minste tinga. Det er så gjenkjenneleg at det blir som å vere til stades med Monika med familie, menn og venar.

Gjennom livet

Monika fortel frå 1973 og heilt fram til i år når ho er 57. Slik blir det ein roman om nesten eit heilt liv, på same solide, fyldige måte som den danske kollegaen hennar, Kirsten Thorup, med Erindring om kjærligheten.

Boka handlar primært om menn og om familie. Og om lengslar knytte til dette, medrekna det å få barn. Arbeid og sjølvrealisering, anna enn ved hjelp av relasjonar, er altså ikkje det viktige i livet til Monika. Relasjonane blir nøye analyserte, både til dei gode venene, den irriterande normale familien og alle dei ulike mennene.

Jakta på ei vending

Med konstant rastløyse spring Monika frå forhold til forhold. «Jeg har hatt ideer om at livet som ordentlig voksen ville ha en større ro, en avklarthet», fortel ho. Etter kvart finn ho nok ut at ein gjerne ikkje forandrar seg så mykje. Med ein gong noko er gale i forholda, eller ho manglar motstand, pakkar ho sakene sine og drar. Men det er ikkje fordi Monika ber på ein draum om noko vedunderleg, men fordi ei endring i seg sjølv er positivt: for henne er det alltid ei trøyst i at livet kan ta ei vending, uansett om det er til det betre eller til det verre.

Dette er likevel ikkje ein roman med dramatiske opp- eller nedturar. Monika dveler verken ved vonde eller ved lukkelege stunder. Men idet det begynner å gå godt for Monika, veit vi at noko snart må gå gale igjen. Ho vinn litt, og så taper ho litt, av og til er det noko ho sjølv har skuld i. Slik er skjebnen hennar.

Sanseleg

Vi blir godt kjende med både hovudpersonen og dei andre romanfigurane, og sjølv om Monika ikkje alltid tar val som er lette å forstå, vil vi at det skal gå bra, at ho skal gjere det betre ved neste sjanse. Så mye hadde jeg er ei forteljing ein blir oppslukt av, rett og slett fordi ho er så behageleg å vere i. Teksten er så sanseleg og levande, nesten maksimalistisk skriven med detaljrikdommen sin. Her frå ein heilt tilfeldig stad i boka, eit like godt døme som på kva som helst anna side: «Jeg legger hånden over hånden hennes for å hindre henne i å åpne matboksen, stryker den lille tommelen.» Eg unner Trude Marstein all suksessen ho får med boka, og reknar med å sjå namnet hennar på nominasjonslistene til dei største prisane framover.

Katrine Judit Urke

Katrine Judit Urke er bibliotekar og fast bokmeldar i Dag og Tid.