Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

BokMeldingar

Det meste er tomrom

Alt det lyse og alt det mørke er ein vellukka roman om lengt og einsemd.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Det eksistensielle prosjektet har prioritet hos Brynjulf Jung Tjønn, og med dette grepet er forfattaren på lag med Jon Fosse.

Det eksistensielle prosjektet har prioritet hos Brynjulf Jung Tjønn, og med dette grepet er forfattaren på lag med Jon Fosse.

Foto: Cappelen Damm

Det eksistensielle prosjektet har prioritet hos Brynjulf Jung Tjønn, og med dette grepet er forfattaren på lag med Jon Fosse.

Det eksistensielle prosjektet har prioritet hos Brynjulf Jung Tjønn, og med dette grepet er forfattaren på lag med Jon Fosse.

Foto: Cappelen Damm

3717
20170623
3717
20170623

Roman

Brynjulf Jung Tjønn:

Alt det lyse og alt det mørke

Cappelen Damm

Verda vart til av inkje, heiter det frå mange hald, og ser ein stort på det, er det meste framleis tomrom. For å sleppa laus frå gravitasjonen til jorda lyt ein opp i ein fart på ikring 40.000 kilometer i timen, og med slikt eit tempo vil ferda til dei nyoppdaga planetane kring grannestjerna vår, Proxima Centauri, ta noko slikt som 113.000 år. Det er ein ørliten distanse i kosmisk samanheng. Akk ja.

Den nye romanen til Brynjulf Jung Tjønn, Alt det lyse og alt det mørke, handlar ikkje om universet, men om mennesket, og om fråstanden frå sinn til sinn. Først og fremst møter me Vibeke, dotter hennar, Hildegunn, og far hennar. Faren var ein dugande snikkar med små nevar og frynsete nervar; han levde åleine med Vibeke ein stad nær ein skog, der han fann tømmer til å byggja ei kyrkje. Men alt gjekk ikkje som det skulle, han fekk skulda for ei ulukke, og slike kjem som me veit sjeldan åleine. Den neste ulukka var ein farisear av ein prest, ei attergløyme frå glansdagane til inkvisisjonen, og han gjorde sitt til at snikkaren ikkje fekk fullføra arbeidet. Faren stakk kort og godt av til ein ukjend destinasjon, og Vibeke vart overlaten til ei tante, Liv Annette, eit menneske ein nok ikkje kunne nå fram til om ein reiste med lysfarten i tusen år.

Kjenslevart portrett

Brynjulf Jung Tjønn har med denne boka skrive eit imponerande nært og kjenslevart portrett av eit menneske, av Vibeke. Einsemda hennar, og lengten til faren, er skildra både med konduite og innleving. Det meste verkar absolutt plausibelt, om ein enn kan stussa litt no og då over kor direkte dei framande til tider konfronterer Vibeke og faren. Det var ei nordmanns vis, etter mi røynsle, for skort på vørdnad er helst reservert for familien og andre me kjenner så godt at me veit kor dumme dei eigentleg er. Dei framande står det age av, dei har ikkje røpa seg enno.

Det er det indre landskapet som er den viktigaste åstaden i denne romanen. Dei avgjerande konkrete hendingane dveler ikkje teksten ved. Dei skjer til dels utanfor boka, mellom anna lyt ein vera merksam for å få med seg at det vert sett fyr på kyrkja som far til Vibeke bygde. Reaksjonen er med andre ord meir sentral for teksten enn aksjonen, og der ligg det beste ved dette verket, for det er den personlege opplevinga av det som hender som gjer Vibeke til eit truverdig individ av litterær interesse.

Tidløyse

Brynjulf Jung Tjønn lukkast med dette store prosjektet ved å nytta dei små og seigliva orda i språket. Såleis får ein stundom ei kjensle av tidløyse når ein les, endå kvar einaste bolk er datert. Her er det berre så vidt telefonen er funnen opp på 1990-talet, det finst ikkje koordinatar av mote, musikk, film eller andre fenomen som ofte gjer teneste som tidskoloritt i skjønnlitteraturen. Det eksistensielle prosjektet har prioritet, og med dette grepet er forfattaren på lag med Jon Fosse, sjølv om han er annleis stilistisk. Boka er skriven i eit stort og stundom tyngande alvor, men der teksten er gripande, og det er han tidt, er han sjeldan sentimental, ikkje plagsamt mykje, i alle høve. Tjønn får til å skildra ekte kjensler som faktiske fenomen, utan å nytta svulstige frasar. Den lengten Vibeke kjenner, einsemda ho opplever og kjensla av å vera utilstrekkeleg, når lesaren direkte, hardt og medrivande.

Alt det lyse og alt det mørke er ein roman som fortener merksemd og slik vørdnad me elles berre møter det framande med.

Odd W. Surén

Odd w. Surén er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Roman

Brynjulf Jung Tjønn:

Alt det lyse og alt det mørke

Cappelen Damm

Verda vart til av inkje, heiter det frå mange hald, og ser ein stort på det, er det meste framleis tomrom. For å sleppa laus frå gravitasjonen til jorda lyt ein opp i ein fart på ikring 40.000 kilometer i timen, og med slikt eit tempo vil ferda til dei nyoppdaga planetane kring grannestjerna vår, Proxima Centauri, ta noko slikt som 113.000 år. Det er ein ørliten distanse i kosmisk samanheng. Akk ja.

Den nye romanen til Brynjulf Jung Tjønn, Alt det lyse og alt det mørke, handlar ikkje om universet, men om mennesket, og om fråstanden frå sinn til sinn. Først og fremst møter me Vibeke, dotter hennar, Hildegunn, og far hennar. Faren var ein dugande snikkar med små nevar og frynsete nervar; han levde åleine med Vibeke ein stad nær ein skog, der han fann tømmer til å byggja ei kyrkje. Men alt gjekk ikkje som det skulle, han fekk skulda for ei ulukke, og slike kjem som me veit sjeldan åleine. Den neste ulukka var ein farisear av ein prest, ei attergløyme frå glansdagane til inkvisisjonen, og han gjorde sitt til at snikkaren ikkje fekk fullføra arbeidet. Faren stakk kort og godt av til ein ukjend destinasjon, og Vibeke vart overlaten til ei tante, Liv Annette, eit menneske ein nok ikkje kunne nå fram til om ein reiste med lysfarten i tusen år.

Kjenslevart portrett

Brynjulf Jung Tjønn har med denne boka skrive eit imponerande nært og kjenslevart portrett av eit menneske, av Vibeke. Einsemda hennar, og lengten til faren, er skildra både med konduite og innleving. Det meste verkar absolutt plausibelt, om ein enn kan stussa litt no og då over kor direkte dei framande til tider konfronterer Vibeke og faren. Det var ei nordmanns vis, etter mi røynsle, for skort på vørdnad er helst reservert for familien og andre me kjenner så godt at me veit kor dumme dei eigentleg er. Dei framande står det age av, dei har ikkje røpa seg enno.

Det er det indre landskapet som er den viktigaste åstaden i denne romanen. Dei avgjerande konkrete hendingane dveler ikkje teksten ved. Dei skjer til dels utanfor boka, mellom anna lyt ein vera merksam for å få med seg at det vert sett fyr på kyrkja som far til Vibeke bygde. Reaksjonen er med andre ord meir sentral for teksten enn aksjonen, og der ligg det beste ved dette verket, for det er den personlege opplevinga av det som hender som gjer Vibeke til eit truverdig individ av litterær interesse.

Tidløyse

Brynjulf Jung Tjønn lukkast med dette store prosjektet ved å nytta dei små og seigliva orda i språket. Såleis får ein stundom ei kjensle av tidløyse når ein les, endå kvar einaste bolk er datert. Her er det berre så vidt telefonen er funnen opp på 1990-talet, det finst ikkje koordinatar av mote, musikk, film eller andre fenomen som ofte gjer teneste som tidskoloritt i skjønnlitteraturen. Det eksistensielle prosjektet har prioritet, og med dette grepet er forfattaren på lag med Jon Fosse, sjølv om han er annleis stilistisk. Boka er skriven i eit stort og stundom tyngande alvor, men der teksten er gripande, og det er han tidt, er han sjeldan sentimental, ikkje plagsamt mykje, i alle høve. Tjønn får til å skildra ekte kjensler som faktiske fenomen, utan å nytta svulstige frasar. Den lengten Vibeke kjenner, einsemda ho opplever og kjensla av å vera utilstrekkeleg, når lesaren direkte, hardt og medrivande.

Alt det lyse og alt det mørke er ein roman som fortener merksemd og slik vørdnad me elles berre møter det framande med.

Odd W. Surén

Odd w. Surén er forfattar og fast bokmeldar i Dag og Tid.

Tjønn får til å skildra ekte kjensler som faktiske fenomen, utan å nytta svulstige frasar.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Henry «Tippen» Johanson reddar i kampen mot Tyskland i OL i Berlin i 1936. Då det var 2‒0 til Noreg, gjekk Hitler og følgjet hans.

Henry «Tippen» Johanson reddar i kampen mot Tyskland i OL i Berlin i 1936. Då det var 2‒0 til Noreg, gjekk Hitler og følgjet hans.

Foto: arkiv / NTB

BokMeldingar

Året 1936 bak nyhenda

Ingen medvitne nordmenn tvilte på storkrig.

Aage G.Sivertsen
Henry «Tippen» Johanson reddar i kampen mot Tyskland i OL i Berlin i 1936. Då det var 2‒0 til Noreg, gjekk Hitler og følgjet hans.

Henry «Tippen» Johanson reddar i kampen mot Tyskland i OL i Berlin i 1936. Då det var 2‒0 til Noreg, gjekk Hitler og følgjet hans.

Foto: arkiv / NTB

BokMeldingar

Året 1936 bak nyhenda

Ingen medvitne nordmenn tvilte på storkrig.

Aage G.Sivertsen

Teikning: May Linn Clement

Feature

Flyplassblues

Ingen stad kjenner eg meg så trygg som på ein flyplass.

May Linn Clement

Teikning: May Linn Clement

Feature

Flyplassblues

Ingen stad kjenner eg meg så trygg som på ein flyplass.

May Linn Clement

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis