Sakprosa

Halvor Folgerø:

Ferjefolket – storm og stille, fest og fødslar, kjærleik og kø

Samlaget

«Anten vi likar det eller ikkje ­– ferjene er komne for å bli – i all fall ei stund til», skriv Halvor Folgerø i Ferjefolket.

Boka er full av overskot, med mange artige og innsiktsfulle historier om ferjelivet. Folgerø skriv om Smølaferja, om ulykkesferja MF «Haram», om Vassøyferja, om «Utsira I» som kunne frakta to bilar og 135 passasjerar, om pioneren på Hardangerfjorden, «Folgefonn», om lange ferjekøar i Kvanndal, om ferjestrekninga Lavik–Oppedal, hovudvegen over Sognefjorden, og om Steinestø–Knarvik, som mellom 1937 og 1994 frakta 29 millionar bilar og 65 millionar passasjerar.

Alt er levande fortalt og kjekt å lesa om. Ikkje minst for dei mange som har vakse opp med ferjer. Sjølv kjenner eg ferjestrekningane Dragsvik–Vangsnes og Kaupanger–Gudvangen ut og inn etter tallause turar mellom Førde og Voss i barndomen. Dragsvik–Vangsnes om sommaren, Kaupanger–Gudvangen om vinteren. På den tida var ferjeselskapet framleis Fylkesbaatane i Sogn og Fjordane – eit ekte sjølvforklarande namn i eit ekte fylke. Ikkje Fjord, som kunne vore kvar som helst i landet.

Omlasting midtfjords

Kaupanger–Gudvangen var sjølve ferjeturen langs Sognefjorden. Over to timar tok reisa i noko av det flottaste fjordlandskapet som finst. Der fjordarmen Aurlandsfjorden deler seg og ferja smett inn i Nærøyfjorden, ligg Beitelen.

Folgerø fortel om det flytande vegkrysset ved dette neset, der passasjerar og gods vart sende frå éin båt til ein annan via ein landgang. Slik slapp ferjene å gå innom alle kaiene i bygdene langs strendene. Til og med bilar vart køyrde frå den eine ferja til den andre midt ute på fjorden.

Kjem det ei ny utgåve av boka, kan Folgerø ta med ei anna spektakulær ferjehending. Då kona mi ikkje rakk ferja på Årdalstangen tidleg på 1980-talet, fekk ho overtalt ein ung årdøl i ein motorbåt på kaia til å køyra henne etter ferja. Då motorbåten nådde att ferja, fekk ho veivande kontakt med mannskapet, som sakka farten og heiste henne om bord etter armane.

Folgerø har tidlegare gjeve ut ei bok om vestlandsvegane og bidreg med viktig kulturhistorie. Hald fram som du stemner. Vi vil gjerne ha meir.

Svein Gjerdåker

Svein Gjerdåker er redaktør i Dag og Tid.