Notat frå sjølvet
Det er ikkje alltid det vesle blir til det store.
Stig Aasvik legg hovudpersonen tett opp til seg sjølv.
Foto: Cappelen Damm
Roman
Stig Aasvik:
Lofotveggen
Cappelen Damm
Lofotveggen er Aasviks fjerde roman, og for han er det ikkje eit ukjent grep å leggje hovudpersonen tett opp til forfattaren sjølv. Sidan ein roman til sjuande og sist er fiksjon, kallar vi likevel hovudpersonen «Stig». Vi møter «Stig» på jobbsøkjarkurs hos NAV i Oslo, på gamle trakter i Lofoten, som faren kjem frå, i tilbakeblikk på ulike arbeidssituasjonar i tekstbransjen eller når han viser til dagens nyheitsbilde. Forma er assosiativ – alle tema glir over i kvarandre utan varsel om temaskifte. Denne stream of consciousness-metoden er det ingenting å seie på. Eg har større innvendingar mot at forma ikkje gjer frå eller til for innhaldet, som ikkje er vesentleg for meg.
Klisjear
Det har med klisjear å gjere. Romanen opnar med «sko» som bilde på korleis ein har tatt seg fram i livet, og byr fleire gonger seinare på denne slitne metaforen. «Stig» går i fotspora til faren i «altfor store sko». «Snubla jeg? I mine egne sko?» «Hvorfor trasker jeg rundt i gamle sko når jeg kan kjøpe nye?».
Andre døme: «Jeg trodde jeg skulle sitte i cockpiten på dette flyet, så satt jeg i passasjerkabinen», eller foreldra i konflikt, sittande i «båten som var dømt til forlis». Når Aasvik legg inn referansar til andre verk og forfattarar, tvilar eg på evna hans til å sjå kva element som høver saman. Er dette til dømes eit miljø der det gir meining å blande inn Olav H. Hauge: «legger igjen kredittkort jeg ikke har i barer jeg ikke visste um»?
Skrivefeil
Det har med skrivefeil å gjere. Nærare 30 skrivefeil gjer sitt til å forstyrre lesinga, og vitnar om at verken forfattar eller forlag har lagt all verda i siste finpussen. Ikkje alle feila kjem av reine gleppar heller: «skomper borti», «mamma sukket og åkket seg», «sånn balet det på seg». Og kvifor skrive Arnold Schoenberg på den engelske måten, og kven er no Gunnar Ormstunge?
Oppramsing
Det har med oppramsing å gjere. Filmskaparar, forfattarar, filosofar – eller kjendisar «Stig» ser på gata – blir ramsa opp, men ikkje brukte til å seie noko meir. Dermed står det mest att som namnestrøing: ikkje tilfeldig valde namn som forfattaren har ønskt å omgi «Stig» med.
Sekvensane som tek føre seg den tvungne karriererettleiinga på NAV, har derimot noko føre seg. Her syner Aasvik ei observasjonsevne som er både god og humoristisk, og eg tek meg i å ønskje at heile romanen handla om dette. Eg likar òg setninga: «Huden, dette hylsteret resten av meg befinner seg i.»
Men éi setning og eitt situasjonsspor gjer ingen sommar. For meg gir teksten mest inntrykk av at forfattaren har ønskt å samle eigne opplevingar, minne og observasjonar, sjå samanhengar, men gløymt å lage litteratur av det.
Ingvild Bræin
Ingvild Bræin er litteraturvitar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Roman
Stig Aasvik:
Lofotveggen
Cappelen Damm
Lofotveggen er Aasviks fjerde roman, og for han er det ikkje eit ukjent grep å leggje hovudpersonen tett opp til forfattaren sjølv. Sidan ein roman til sjuande og sist er fiksjon, kallar vi likevel hovudpersonen «Stig». Vi møter «Stig» på jobbsøkjarkurs hos NAV i Oslo, på gamle trakter i Lofoten, som faren kjem frå, i tilbakeblikk på ulike arbeidssituasjonar i tekstbransjen eller når han viser til dagens nyheitsbilde. Forma er assosiativ – alle tema glir over i kvarandre utan varsel om temaskifte. Denne stream of consciousness-metoden er det ingenting å seie på. Eg har større innvendingar mot at forma ikkje gjer frå eller til for innhaldet, som ikkje er vesentleg for meg.
Klisjear
Det har med klisjear å gjere. Romanen opnar med «sko» som bilde på korleis ein har tatt seg fram i livet, og byr fleire gonger seinare på denne slitne metaforen. «Stig» går i fotspora til faren i «altfor store sko». «Snubla jeg? I mine egne sko?» «Hvorfor trasker jeg rundt i gamle sko når jeg kan kjøpe nye?».
Andre døme: «Jeg trodde jeg skulle sitte i cockpiten på dette flyet, så satt jeg i passasjerkabinen», eller foreldra i konflikt, sittande i «båten som var dømt til forlis». Når Aasvik legg inn referansar til andre verk og forfattarar, tvilar eg på evna hans til å sjå kva element som høver saman. Er dette til dømes eit miljø der det gir meining å blande inn Olav H. Hauge: «legger igjen kredittkort jeg ikke har i barer jeg ikke visste um»?
Skrivefeil
Det har med skrivefeil å gjere. Nærare 30 skrivefeil gjer sitt til å forstyrre lesinga, og vitnar om at verken forfattar eller forlag har lagt all verda i siste finpussen. Ikkje alle feila kjem av reine gleppar heller: «skomper borti», «mamma sukket og åkket seg», «sånn balet det på seg». Og kvifor skrive Arnold Schoenberg på den engelske måten, og kven er no Gunnar Ormstunge?
Oppramsing
Det har med oppramsing å gjere. Filmskaparar, forfattarar, filosofar – eller kjendisar «Stig» ser på gata – blir ramsa opp, men ikkje brukte til å seie noko meir. Dermed står det mest att som namnestrøing: ikkje tilfeldig valde namn som forfattaren har ønskt å omgi «Stig» med.
Sekvensane som tek føre seg den tvungne karriererettleiinga på NAV, har derimot noko føre seg. Her syner Aasvik ei observasjonsevne som er både god og humoristisk, og eg tek meg i å ønskje at heile romanen handla om dette. Eg likar òg setninga: «Huden, dette hylsteret resten av meg befinner seg i.»
Men éi setning og eitt situasjonsspor gjer ingen sommar. For meg gir teksten mest inntrykk av at forfattaren har ønskt å samle eigne opplevingar, minne og observasjonar, sjå samanhengar, men gløymt å lage litteratur av det.
Ingvild Bræin
Ingvild Bræin er litteraturvitar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Ei setning og eitt situasjonsspor gjer ingen sommar.
Fleire artiklar
Trea vil fortelje meg noko, skriv Ranveig Lovise Bungum.
Foto: Trond Mjøs
Kva ospa og dei andre trea kan fortelje oss
Anders Hovden.
Foto via Wikimedia Commons
Hovdens fredssalme
I 1923 sende Anders Hovden salmen «Joleklokker yver jordi» til bladet Under Kirkehvælv, der han kom på trykk same året.
I kvardagen kan det verte litt stress, til dømes får du ikkje den grøne pynten heilt perfekt. Men her er den herlege tomatsuppa mi med skrei.
Foto: Dagfinn Nordbø
Kvardagen
Det er dei det er flest av, kvardagane.
Teikning: May Linn Clement
Det skulle berre mangla
Det er nok ikkje manglande hjartelag som gjer at folk er interesserte i ord.
Språkrådet har kåra «beredskapsvenn» til årets nyord. Direktør i Språkrådet Åse Wetås seier det var eit openbert val.
Foto: Mariam Butt / NTB
Eit bilete på året som har gått
Språkdirektør Åse Wetås synest årets nyord er godt. At nye ord har stor påverknad, er fjorårets nyord, KI-generert, eit døme på.