Roman

Janne S. Drangsholt:

Winterferie

Tiden

Janne Stigen Drangsholt er kjend frå NRK-podkasten Janne og Jostein-show og for boka Frå Shakespeare til Knausgård. 66 klassikere du naturligvis har lest. Ho har gjort stor suksess med bøkene om Ingrid Winter. I den fjerde romanen, Winterferie, er Ingrid blitt professor i engelsk litteratur ved Universitetet i Stavanger, som forfattaren sjølv, og eit akademisk tilvære i New Public Management-tidsalderen kan by på utfordringar.

Altfor vennleg mann

På arbeidsplassen hennar heiter det ikkje at nokon har fått sparken, men at arbeidspultar er «omfordelt». Folk har yrkestitlar som «endringskoordinator», ting er «optimale», ein «formaliserer» avtalar, «initierer» ein prosess, og det blir snakka om «self-care» og «self-reinforcement». Instituttleiar Tore Jan Reitan, som har MA i endringsleiing og fleire studiepoeng i situasjonell leiing, kallar henne inn for å seie at litteratur er «så 1997», no er det det visuelle og SoMe som gjeld. Framfor alt: kortformata.

Ingrids svar på denne trenden er slikt som å seie «forbilde-schmorbilde» i sitt stille sinn, og den kritisk-ironiske innstillinga er ho vand til å dele med ektemannen Bjørnar. Men no har Bjørnar blitt urovekkande positiv, noko som uroar Ingrid djupt. Dei glir frå kvarandre, omgitte av tre oppdaterte døtrer som kan fortelje kva emojis eigentleg tyder, at smilefjes med lukka munn, eller tommel opp, seier at du er psykopat. Bloggaren og naboen Katti er knekt etter eit samlivsbrot og prøver å jogge det av seg saman med Ingrid, den ikkje-litterære søstera Erle gjer suksess med ei bok, og foreldra deira er like røyndomsfjerne som før.

Tett på karikatur

Bøkene om Ingrid Winter er kalla Noregs Bridget Jones. Likskapane er mange i forvirring, forvikling og forverring. Ingrid Winter har ikkje lett for å gli saumlaust inn i omgivnadane. Men Ingrid er ein fagperson, og dette ekstra laget gir ei tyngd til desse romanane. Den matte kjensla av å ha skaffa seg årelang utdanning berre for å bli klipt ned til ei (latterleggjerande) setning i eit TV-innslag, smittar over på lesaren. Det er ein ekte kamp som går føre seg. Kampen om språket, om formidlinga, om kunnskapsforvalting.

Men først og fremst er Winterferie lettbeint lesing. Det er sårt på ein ikkje for krevjande måte, og humoren er sydd rundt situasjonar og persontypar. Når ein karikerer slik, blir det ikkje mykje plass til nyansar. Dei tre døtrene har kvar sine interesser, særeigenheiter og mantra som dei sjeldan vik frå. Resten av karakterane har òg trekk som gjer dei meir til sjablongar enn til samansette menneske. Sjølv Ingrid har noko sementert over seg i si livsoppfatning. Men det gjer i grunnen ikkje noko, for skal ein setje noko på spissen, må ein òg skjerpe blyanten og teikne tydelege strekar.

Janne S. Drangsholt manøvrerer seg gjennom teikneblokka med kløkt, spenst og temperaturrikt språk. Temaa er ikkje i seg sjølv enkle eller banale; det står noko på spel. Og i denne verda til Ingrid finst ikkje berre folk som ordlegg seg slik: «Kringkaster stiller seg dynamisk, men tålmodig til prosessen og er forsiktig håpefull til at vi skal klare å få til en visualisering.» Men òg bloggarar som trur at innsikt i eigen sminkepung og Spotify-liste kvalifiserer til etterretteleg meiningsytring: «Jeg tror det var Beyoncé som først ga uttrykk for viktigheten av å kjenne seg selv, sa Katti.» Det er morosamt.

Ingvild Bræin

Ingvild Bræin er forfattar, nordist og fast bokmeldar i Dag og Tid.