Det poetiske blikket
Dikta sirklar kring barnet og står litt for stilt.
Levepistolen er den tredje diktsamlinga til Hege Susanne Bergan
Foto: Paal Audestad
DIKT
Hege Susanne Bergan:
Levepistolen
Tiden forlag
Barnet er eit vesen som enno ikkje er assimilert og disiplinert av utdanning og arbeidsliv. Barnet kan få den vaksne til å kome ut av vanetenkinga. Barneblikket på verda er i slekt med poesiblikket fordi verda for barnet framleis er fylt av moglege tydingar som ikkje har rotfest seg.
Hege Susanne Bergan er, i tillegg til å vere lyrikar, omsetjar av russisk skjønlitteratur. I Bergans tredje diktbok, Levepistolen, møter eller konfronterer barneperspektivet ståstaden til den vaksne. Då Cathrine Grøndahl gav ut Riv ruskende rytmer i 2009, ei poetisk utforsking av det å vere forelder, med vekt på omveltinga eit barn forårsakar i dagleglivet, representerte barnet ein ny dimensjon i samtidspoesien. Sidan har andre poetar gripe fatt i temaet.
Daglegliv
Sjølv om dagleglivet tek betydeleg plass i Bergans diktbok, er det likevel ikkje stresset, men gleda ved å ha barn og perspektivet barnet har på omverda, som spelar hovudrolla. Tittelen på diktboka, Levepistolen, kan lesast som eit våpen som får tinga i omverda til å verte fylt med liv att, og understrekar den leikande impulsen som forundrar og fascinerer vaksenblikket i desse dikta.
I Bergans diktbok er barnet uskuldsreint og har tilgang til ei ukjend verd, i mangt er det ein læremeister for dei vaksne, sjølv om ein ironisk distanse trer inn: «han spør og jeg svarer/ han som er barn og vet alt/ jeg som er mor og ikke vet noe». Sjølv om «barnet renner gjennom mor» og forelderen i dikta har sans for barneperspektivet, sit forelderen på den definerande makta som stenger og knuser den fortrolla barneverda.
Slåande bilete
Tonen i dikta er prosaisk, språket er tidvis friskt og frodig med enkelte slåande formuleringar og bilete. Men det er noko som skurrar litt for underteikna: Det er som om leiken ikkje blir teken på alvor, som om barne- og vaksenverda ikkje møtest og kjem skikkeleg i kontakt med kvarande. Barnet og det poetiske blikket blir liksom fanga i sprinkelsenga, og slik blir det ein påstand når poeten hevar fram barnet som læremeister, «og så var det du som fikk oss til å ligne/ på alt». Men kan hende gjer eg feil når eg gjennomgåande les barnet som bodberar for det poetiske blikket.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
DIKT
Hege Susanne Bergan:
Levepistolen
Tiden forlag
Barnet er eit vesen som enno ikkje er assimilert og disiplinert av utdanning og arbeidsliv. Barnet kan få den vaksne til å kome ut av vanetenkinga. Barneblikket på verda er i slekt med poesiblikket fordi verda for barnet framleis er fylt av moglege tydingar som ikkje har rotfest seg.
Hege Susanne Bergan er, i tillegg til å vere lyrikar, omsetjar av russisk skjønlitteratur. I Bergans tredje diktbok, Levepistolen, møter eller konfronterer barneperspektivet ståstaden til den vaksne. Då Cathrine Grøndahl gav ut Riv ruskende rytmer i 2009, ei poetisk utforsking av det å vere forelder, med vekt på omveltinga eit barn forårsakar i dagleglivet, representerte barnet ein ny dimensjon i samtidspoesien. Sidan har andre poetar gripe fatt i temaet.
Daglegliv
Sjølv om dagleglivet tek betydeleg plass i Bergans diktbok, er det likevel ikkje stresset, men gleda ved å ha barn og perspektivet barnet har på omverda, som spelar hovudrolla. Tittelen på diktboka, Levepistolen, kan lesast som eit våpen som får tinga i omverda til å verte fylt med liv att, og understrekar den leikande impulsen som forundrar og fascinerer vaksenblikket i desse dikta.
I Bergans diktbok er barnet uskuldsreint og har tilgang til ei ukjend verd, i mangt er det ein læremeister for dei vaksne, sjølv om ein ironisk distanse trer inn: «han spør og jeg svarer/ han som er barn og vet alt/ jeg som er mor og ikke vet noe». Sjølv om «barnet renner gjennom mor» og forelderen i dikta har sans for barneperspektivet, sit forelderen på den definerande makta som stenger og knuser den fortrolla barneverda.
Slåande bilete
Tonen i dikta er prosaisk, språket er tidvis friskt og frodig med enkelte slåande formuleringar og bilete. Men det er noko som skurrar litt for underteikna: Det er som om leiken ikkje blir teken på alvor, som om barne- og vaksenverda ikkje møtest og kjem skikkeleg i kontakt med kvarande. Barnet og det poetiske blikket blir liksom fanga i sprinkelsenga, og slik blir det ein påstand når poeten hevar fram barnet som læremeister, «og så var det du som fikk oss til å ligne/ på alt». Men kan hende gjer eg feil når eg gjennomgåande les barnet som bodberar for det poetiske blikket.
Sindre Ekrheim
Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.
I Bergans diktbok er barnet uskuldsreint og har tilgang til ei ukjend verd, i mangt er det ein læremeister for dei vaksne.
Fleire artiklar
Det kjæraste eg har? Min ser ikkje slik ut, men eg er ganske glad i han, ja.
Foto via Wikimedia Commons
Smørbutten min får du nok aldri
Ei flygande badstove skal få ny heim, sit det nokon inni alt?
Foto: Maren Bø
Badstovene tek av
Det er interessant korleis badstove inne kan vere så ut, mens badstove ute er så in.
Morgonfrisk fersking
«Ein kan kjenna seg frisk og sterk, vera åndsfrisk eller endåtil frisk som ein fisk, friskna til, verta frisk att frå sjukdomen og heilt friskmeld.»
150-årsjubilant: den austerrikske komponisten Arnold Schönberg (1874–1951).
Fredshymne
Kammerchor Stuttgart tolkar Schönbergs «illusjon for blandakor» truverdig.
Marianne Nielsen i hovudrolla som Winnie. Gerald Pettersen spelar Willie.
Foto: Sebastian Dalseide
Beckett-klassikar av godt merke
Glade dager byr på ein strålande skodespelarprestasjon av Marianne Nielsen.
Papiravisa