DIKT

Hege Susanne Bergan:

Levepistolen

Tiden forlag

Barnet er eit vesen som enno ikkje er assimilert og disiplinert av utdanning og arbeidsliv. Barnet kan få den vaksne til å kome ut av vanetenkinga. Barneblikket på verda er i slekt med poesiblikket fordi verda for barnet framleis er fylt av moglege tydingar som ikkje har rotfest seg.

Hege Susanne Bergan er, i tillegg til å vere lyrikar, omsetjar av russisk skjønlitteratur. I Bergans tredje diktbok, Levepistolen, møter eller konfronterer barneperspektivet ståstaden til den vaksne. Då Cathrine Grøndahl gav ut Riv ruskende rytmer i 2009, ei poetisk utforsking av det å vere forelder, med vekt på omveltinga eit barn forårsakar i dagleglivet, representerte barnet ein ny dimensjon i samtidspoesien. Sidan har andre poetar gripe fatt i temaet.

Daglegliv

Sjølv om dagleglivet tek betydeleg plass i Bergans diktbok, er det likevel ikkje stresset, men gleda ved å ha barn og perspektivet barnet har på omverda, som spelar hovudrolla. Tittelen på diktboka, Levepistolen, kan lesast som eit våpen som får tinga i omverda til å verte fylt med liv att, og understrekar den leikande impulsen som forundrar og fascinerer vaksenblikket i desse dikta.

I Bergans diktbok er barnet uskuldsreint og har tilgang til ei ukjend verd, i mangt er det ein læremeister for dei vaksne, sjølv om ein ironisk distanse trer inn: «han spør og jeg svarer/ han som er barn og vet alt/ jeg som er mor og ikke vet noe». Sjølv om «barnet renner gjennom mor» og forelderen i dikta har sans for barneperspektivet, sit forelderen på den definerande makta som stenger og knuser den fortrolla barneverda.

Slåande bilete

Tonen i dikta er prosaisk, språket er tidvis friskt og frodig med enkelte slåande formuleringar og bilete. Men det er noko som skurrar litt for underteikna: Det er som om leiken ikkje blir teken på alvor, som om barne- og vaksenverda ikkje møtest og kjem skikkeleg i kontakt med kvarande. Barnet og det poetiske blikket blir liksom fanga i sprinkelsenga, og slik blir det ein påstand når poeten hevar fram barnet som læremeister, «og så var det du som fikk oss til å ligne/ på alt». Men kan hende gjer eg feil når eg gjennomgåande les barnet som bodberar for det poetiske blikket.

Sindre Ekrheim

Sindre Ekrheim er lyrikar og fast bokmeldar i Dag og Tid.