Drama

Regi: Frelle Petersen

Onkel

Med: Jette Søndergaard, Peter Hansen Tygesen, Ole Caspersen, Tue Frisk Petersen
Kinofilm

Etter at foreldra døydde, har Kris (Søndergaard) budd saman med og drive garden til onkelen (Tygesen). Dyrlegen (Caspersen) ser potensial i den oppegåande unge dama og oppmuntrar henne til å ta nokre moderne, sjølvstendige steg ut i verda, noko ho finn særs vanskeleg. Og det vert ikkje betre når potensiell kjærleik i form av nabobonden Mike (Petersen) dukkar opp.

Eksistensen

Korleis skal eg klara å formidla kor bra denne filmen er, og samstundes bruka orda «stillferdig, smålåten og lada»? Omtrent all handlinga føregår dialoglaust i eit fjøs (eller ein flor, som eg ville sagt), og den inngåande filminga av husdyrstellet (eller stiinga, som far min ville sagt) eller bordseta (eller nons, som besten ville sagt) fungerer om du er noko mindful eller har vakse opp på ein gard med kyr.

Om Onkel meiner å vera eit bidrag til den pågåande landsbruksdebatten om ein skal driva berekraftig og vera sjølvforsynt, er tvilsamt, men det gjer han ikkje mindre aktuell av den grunn. Å ta over garden berre fordi ein er fødd inn i ein bondefamilie, er meir og meir fjernt. Men kven skal driva desse halvstore, halvmoderne gardane til slutt? Kven skal driva jorda, rett og slett? Med dette aspektet i bakhovudet vert filmen nærast eksistensiell på ein ny og uventa måte.

Bonderomantisk

Realismen i Onkel er endå meir reell enn eg kunne håpa på – garden tilhøyrer onkel sjølv, og ho som spelar Kris, er niesa hans i røynda. Det vil mest sannsynleg seia at dialekta deira er ekte òg! For ho er eit kapittel for seg. Sjølv om det som vert sagt mellom linjene, kjem fram på fabelaktig vis, gler eg meg over kvart ord som vert ytra, berre for å høyra på den fascinerande sørjyske talemåten. Den knappe dialogen rommar likevel så mykje, og så mykje skjer i så lite.

Oppi ein gjentakande kvardag skjønar me kva for skakande endringar som er i gang, om dei kan verka små for oss. Og så dyrlegen som ser henne! Nok ein ordknapp, men fantastisk person, og ein katalysator for dei små jordskjelva som treffer Kris. Det minst skakande jordskjelvet er for meg Mike, bonden som er det romantiske innslaget. Eg undrar meg over at dei ikkje allereie kjenner til kvarandre, så lite som miljøet rundt dei er, og at han er i overkant kjekk å sjå på.

Men det noko usannsynlege sett til sides: Kva skadar vel ein dose romantikk når det kjem til stykket? Det veg forhåpentleg opp for stikkorda i starten som kunne skremma nokon vekk frå å sjå denne nydelege filmen.

Brit Aksnes

Brit Aksnes er frilans kulturarbeidar og fast filmmeldar i Dag og Tid.